Gıybet: duyduğu zaman, insanın hoşuna gitmeyecek olan bir kusurunu gıyabında söylemektir. Buna Türkçe ‘de "çekiştirme" deniliyor. Bu kusur insanın kıyafetinde, yaratılışında, ahlakında ve her nerede olursa olsun fark etmez. Sözünde olsun, dünyalığında olsun, ahireti hususunda  hatta elbisesinde, evinde olsun bunların hepsi gıybettir.

   Bedeni gıybet şudur: gözü şaşıdır, bir gözü kördür, başı keldir, yüzü sivilcelidir, boyu kısa veya uzundur, siyahtır, sarıdır, kişinin canını sıkacak eksilikleri saymaktır. Nesebi gıybet ise babası ameledir, kötü insandır, cimridir, içkicidir ve hoşuna gitmeyecek herhangi bir şey ile sahibini anmaktır. Ahlaki gıybete gelince; kötü huyludur, kibirlidir, riyakârdır, hiddetlidir, korkaktır, acizdir, tahammülsüzdür, yüreksizdir, öfkeye kapılır şeklindeki konuşmalarla birini vasıflandırmaktır. Hırsızdır, yalancıdır, içkicidir, kumarbazdır, zalimdir, haindir, namaza ve zekâta tembeldir. Namazı güzel kılmaz, pislikten kaçınmaz, anne babasına itaat etmez, zekât vermez, doğru taksim etmez, orucunu korumaz gibi sözlerde dini gıybete girer. Buna mukabil bir kişi için dünya evi gıybetten ibaret ise insanlara ihanet eder, milletin hakkına riayet etmez, her yerde kendisini haklı görür, çok konuşur, çok yer, çok uyur, oturacağı yeri bilmez gibi söylenen sözlerdir.

   Bir kimsenin elbisesi hakkında geniştir, dardır, uzundur, kısadır, kirlidir şeklinde sarf edilen sözlerde gıybettir. Hz Aişe annemizden yapılan şu rivayet ilgi çekicidir.

‘Bir gün bir kadın evimize geldi. Gittiği zaman elimle kısa boylu olduğunu işaret ettim. Resulü Ekrem “Kadının gıybetini yaptın" diye buyurdu.`

 Ayrıca taklit suretiyle eğlenmekte gıybettir. Ve belki de gıybetin en ağırıdır. Konuşmalarını, yürümelerini, sallanmalarını ve diğer hallerini taklit etmek gibi bütün bunlar yasaktır. Gıybetin bir çeşidi de gıybet edenin hevesini arttırıp onu daha fazla konuşturmak maksadıyla güya şaşkınlık izhar ederek, onu gıybete meyil ettirmekle olur. Bu sayede gıybet eden, daha fazla konuşmuş olur. Mesala biri yahu şaşılacak şey, ben onu  böyle bilmezdim, şimdiye kadar o kişiyi hep iyi tanımıştım, ben ondan bu işi hiç beklemezdim. Allah bizi onun şerrinden korusun. Gibi konuşmalar yapar ki bütün bunlar gıybet edeni ve yapılan gıybetleri tasdik ve teşvik etmektir. Hatta değil bu hareketlerle, yalnız susarak dinlemek de gıybette ortaklıktır. Nitekim Resulü Ekrem ‘dinleyen de gıybet edenlerden biridir` Buyurmuştur. Allahu Teâlâ Kur`an-ı Kerimde şöyle buyuruyor. “Bazınız bazınızı gıybet etmesin. Hanginiz ölü kardeşinin etini yemekten hoşlanır, bundan tiksindiniz değil mi?"

BETÜL ACAR