Peygamber efendimiz buyuruyor ki: (Essûku dâru sehvin ve gafletin) "Pazar yeri, yanılma ve gaflet yeridir. Gaflet ve yanılma yurdudur." Neden çarşı pazar yanılma yeridir, gaflet yeridir? Çünkü, alışverişin hakkaniyetle yapılması lazım! İki tarafın Cenâb-ı Hakk'ın koyduğu adaletli kurallara riayet etmesi lazım! Satıcının doğru sözlü olması lazım! Malını haksız yere allayıp, pullayıp methetmemesi lazım! Mostra yapıp, altına kötüleri koyup aldatmaca yapmaması lazım! Ölçüyü, tartıyı düzgün yapması lazım!

Alanın riayet etmesi gereken âdap var. Satanın da riayet etmesi gereken kurallar var, âdap var. İslami bir pazar yerinde ticaret ahlakına ait uyulması gereken kurallar var.

Hazret-i Ömer Efendimiz halife iken sorarmış:

“Hangi alışveriş helaldir, hangi alışverişe haram karışır? Şeriate, kanûn-i ilâhîye hangisi aykırıdır? Nasıl olursa faize girer?" diye imtihan edermiş. Bilmeyeni, cevap veremeyeni de cezalandırırmış.

Bu ticaret âdabını, ahkâmını müslümanların, ticaretle meşgul olanların bilmesi lazım! Herkesin bilmesi gerekir. Çünkü hepimiz az çok çarşıya pazara gidiyoruz, bir şeyler alıyoruz, veriyoruz. Tabi, o alışverişte kurallara uygun olmayan işler yapılırsa, sehiv olur, yanılma olur.

Bir de gaflet yeridir diyor. Tabii, çarşıda satıcı malını satıp para kazanmak istiyor. Alıcı da iyi bir mal almak istiyor ve iyi malı ucuza almak istiyor. Bir kazanç hırsı var, dünyalık maddi birtakım düşünceler var... Bu hırslar insanın gözünü bürürse, Cenâb-ı Hak'tan gafil olur insan. Cenâb-ı Hakk'ın her şeyi gördüğünü, bildiğini, her yerde hazır ve nâzır olduğunu düşünemez. Gafletle yanlış işler yapar, belki de haramlara bulaşır.