SORU: Borsa İstanbul'da hisse senedi alıp satmanın dinen hükmü nedir? Hisse senedi alıp satarken hissesini aldığımız şirketin gayri islami bir iş yapmamasına, hisse senedini katılım bankası ya da finans kuruluşu üzerinden almaya, hisseyi günü birlik değil de en az 1-2 ay süreyle elde tutma gibi durumlara dikkat ediyoruz. Bununla ilgili bizi aydınlatır mısınız?               

CEVAP: Birden fazla kişi arasında bölüşülmüş menkul veya gayrimenkul mallara hisse/pay denmektedir. Bu; ev, arsa ve şirket olduğu gibi bazen de bu şirketi oluşturan menkul demirbaşlar da olabilmektedir. Hisse denildiği zaman aklımıza ilk olarak ortaklık gelmektedir. Çünkü söz konusu bu satışlar çoğunlukla ortaklardan birinin kendi hissesini satmasıyla gerçekleşir.

Bir kimse tamamıyla kendisine ait olan bir malı satabildiği gibi aynı şekilde ortaklık vb. akitlerle belli bir miktarına sahip olduğu malı da satabilir. Şer`î açından bunda herhangi bir sakınca bulunmamaktadır. Sadece dikkat edilmesi gereken ve normal alışverişlerde de geçerli olan bazı şartlar vardır ki Müslüman tüccarın bunlardan uzak durması gerekir;

1- Satın alınan hisse haram ticareti yapan yerlerden biri olmamalıdır. Nasıl ki içki fabrikaları, kumarhane, meyhane, gasp yoluyla elde edilen gayrimenkuller gibi islam dini tarafından haram kılınan yerleri tamamıyla satın almak caiz değilse aynı şekilde belli bir payını almak da caiz değildir. Zira bu, ayet ve hadislerde nehyedilen kötülük üzerine yardımlaşma demektedir.

2- Günümüzde bu ticaret genellikte borsalar aracılığıyla yapılmaktadır. Takip ettiğimiz kadarıyla bazen bu kurumlar aracılığıyla yapılan satışlar sadece hayali olarak gerçekleşmekte ve günü birlik yapılmaktadır. İslamda bir alışverişin geçerli olabilmesi için menkullerin kabz yani alıp götürülmesi, gayrimenkullerin ise tahliye yani içerisinde bulunan eşyaların boşaltılmasıyla gerçekleşir. Arsa gibi eşyası bulunmayan gayrimenkuller ise alıcı ile satıcının rızasıyla yapılan alışveriş akdiyle meydana gelir.

3- Söz konusu bu payları faizli kredi veren bankalarla almak caiz değildir.

Tüm bu hususlara dikkat edildiği sürece hisse ticareti yapmakta herhangi bir sakınca yoktur. Alışverişle ilgili şartların tamamı hisse için de geçerlidir.