El Vahid
DOĞRUHABER
ESMAU'L HÜSNA
Zâtında ve sıfatlarında ortağı ve benzeri olmayan. Her şeyi “Ol!” emriyle yaratan, her şeye hükmünü yürütendir. Sıfatlarında birdir. O'nun hayata mazhar kıldığı ve ayakta tuttuğu bir mahlûk elbet O'na denk olamaz. Yerler, gökler, ırmaklar, denizler, güneşler, aylar ve yıldızlar O'nun emr ü fermanına râm olmuşlardır. O'nun sonsuz kudretine karşı nasıl bir güç mevcut değilse, sıfatlarında da O'nun eşi ve benzeri yoktur. Şu kadar var ki, insanlarda O'nun sıfatlarının izleri ve nişaneleri, tecellileri açıkça görülür. Ve Allahü Teala buyuruyor:
“Vâhid” sıfatı ile muttasıftır ki ilahlıkta tektir. O'ndan başka ilâh yoktur. O'ndan başka ilâhlık iddia edenler, ilah olduğu iddia edilenlerin hepsi boş, hepsi batıldır. O'ndan daha üstün veya O'na denk bir ilah düşünülmesi imkansız olduğu gibi, O'ndan daha aşağı seviyede olmak şartıyla da O'nun ilahlığına ortak olabilecek bir mabud yoktur ve gerçek ilâh ancak tek olan Allah'tır.
O'nun bütün yaratıklara başlangıç olan birçok isimleri ve sıfatları varsa da, yine zatından hakkıyla bahsetmek mümkün değildir. Hakk'ın gerçek mahiyeti, her türlü bileşimden uzaktır.
Bütün büyüklük ve şeref kaynağı, bütün çokluk yönlerinden uzak olan ve ancak “Hû” diye ifade edilebilen zâttır. O'nun zâtı, sıfat ile kemâle ermiş olmayıp, bilakis zâtının kemâli, sıfatlarının da kemâlini gerektirmiştir.
İşte “O” ifadesi, O rahmet ve şeref kaynağına, O birliğin yüce başlangıcına ulaştırır. Bunun için “hüve” kelimesi bir zamir olduğu halde O'nun zâtına işaret eden bir esma gibi olmuştur.