EL-HAYY (C.C.)

Diri olan ve her şeye gücü yeten… Ezelden ebediyete kadar bütün hayat ve ebedîlik O'nun zâtı ile zatından dolayı kaimdir. O, Vâcibü'l-Vücuddur, yani varlığı zatının gereğidir ve her an bütün varlık âlemini idare eden ve her şeyi ayakta tutan ancak O'dur. O ezeli ve ebedi bir hayatla muttasıf olduğu için diridir. Hayy, diri demektir. Bunun zıddı ise ölü demek. Ebedi bir hayata mâlik olmayan zat, alemlerin dizginini nasıl elinde tutabilir?

Evet, İnsan hayat sahibidir fakat, hayy sıfatı insanda tecelli olarak vardır. İnsan hayat sahibidir fakat bu hayat Hayy oluşu ile değil, Hayy olan Cenab-ı Allah`ın insana hayat bahşetmesiyledir. İnsan Hayy olsa idi, insan için ölüm kavramı olmazdı. Çünkü Hayy ölümün zıddıdır. Allahü Teala, mahlukata hayat bahşetmiştir. İnsanlar, hayvanlar, bitkilerde var olan hayat, Cenab-ı Allah`ın Hayy esmasının varlıktaki tecellisidir. Hayatı bahşeden Hayy olan Allah`tır.

Hakikatte hayat Allahü Teala'ya mahsustur. Bizim hayatımız O'nun kudret elindedir, yine ölümümüz de O'nun takdiriyledir. Cenab-ı Allah`ın hayatı, ilim ve iradeye mebde olan ezeli bir sıfattır. O'nun için yokluk arız olmaz. Varlığında hiç kimseye muhtaç değildir. Fakat herşey O'na muhtaçtır. O herşeyi bilir ve her şeye gücü yeter, her şeyi murad ettiği gibi yapar. Hiç bir zalim kaçıp O'nun elinden kurtulamaz.. O daima hazır ve nazırdır. O, noksan sıfatlardan münezzehtir.