TARİHTE BUGÜN 5 AĞUSTOS

1583 - Humphrey Gilbert, Kuzey Amerika'daki ilk İngiliz kolonisini kurdu: bugünkü Newfoundland olan İngiliz kolonisini diğer koloniler de takip edecek ve bu yeni kıta, yerlilerden temizlenip tamamen beyaz adamın esaretine girecekti.

1634 - IV. Murad içki yasağı ilan ederek meyhaneleri yıktırdı. IV. Murat tahta geçtikten sonra, ülkeyi uzun süre akrabaları ve annesi Kösem Sultan yönetti. Bu süre içinde İmparatorluk anarşiye ve büyük iç karışıklıklara sürüklendi, Safeviler Irak'ı ele geçirdi, Kuzey Anadolu'da isyanlar patlak verdi ve 1631 yılında Yeniçeriler sarayı basarak sadrazam ile birçok devlet yöneticisini öldürdü. Zaten çocukluğu sırasında ağabeyi Genç Osman'ın şehit edilişine tanık olan IV. Murat, tüm bu olayların da etkisiyle çok sert bir mizaca büründü ve yirmi bir yaşından itibâren ülke yönetimini tamamen kendi ellerine aldı.
IV. Murat ilk olarak, yaygınlaşmış olan rüşvet ve iltiması ortadan kaldırdı ya da en aza indirdi. Annesinin yönetimi altında aşırıya gitmiş olan keyfî harcamalar ile savurganlığı bitirdi. İstanbul'da alkol, tütün ve kahveyi yasakladı. Yasağa uymayanların öldürülmesini emretti. Bazı geceler tebdîl-i kıyafet ile sokaklarda teftişlerde bulunduğu söylenir.
IV. Murat devrindeki en önemli askerî olay Safeviler'e karşı girişilen 1623–1639 Osmanlı-Safevi Savaşları'dır. Bu savaşta Osmanlı orduları, Azerbaycan, Erivan, Tebriz ve Hamedan'ı ele geçirmiş ve son olarak 1638 yılındaki Bağdat Seferi ile 1624'ten beri İran işgali altında bulunan bu şehri yeniden Osmanlı topraklarına katmışlardır.
IV. Murat, İstanbul'a döndükten sonra saygın devlet adamlarına, İmparatorluğun eski parlak günlerine dönmesine yönelik ekonomik ve siyasi projeler hazırlanması emrini verdi. Ama hastalığı neticesinde gelen erken ölümü, onun İmparatorluğu dönüştürme fikirlerine ve çalışmalarına engel oldu.

1858 - ABD ve Avrupa arasında ilk transatlantik telgraf kablosu çekildi.

1884 - New York limanının girişindeki Özgürlük Anıtı'nın ilk temel taşı konuldu. Bu anıt Fransız Mimarlar tarafından süveyş kanalının açılışı için kanalın girişine konulmak üzere hazırlanmış; Mısır devleti bunu istemeyince bir depoya saklanmış, daha sonra Amerika`nın isteği üzerine bir takım değişikliklere uğratılarak New York limanına dikilmiştir.

1895- Alman sosyalist Felsefeci Friedrich Engels öldü. Marks ile beraber komünizmin kurucularındandır. Anarşizm ve şiddet yöntemini red ettiği için Marks ile ayrı düştükleri söylenir. Bu nedenle ortaya attığı ve Marks`ın da etkilendiği kendi görüşlerini pek sahiplenmemiş, bunları Marks`a devretmiştir. Bu nedenle beraberce ortaya attıkları görüşler daha ziyade Marksizm olarak nitelendirilmiştir.

1912 - Padişah Sultan Reşat, Meclis-i Mebusan'ı İttihat ve Terakki`nin keyfi ve zararlı uygulamalarının önüne geçmek için feshetti ve 14 Mayıs 1914'e kadar kadar Osmanlı Meclisi toplanamadı.

1914—Dünyada ilk kez elektrikli trafik sinyali kullanıldı. ABD'nin Ohio eyaletindeki Cleveland kentinde, Euclid Caddesi'nde kullanılan aygıt, ışık renk değiştirince çalan uyarıcı bir zile de sahipti.

1921 Mustafa Kemal`in Başkumandanlığına dair bir kanun çıkartıldı ve TBMM'de kabul edildi.

1925- Mustafa Kemal, 29 Ocak 1923'te evlendiği Latife (Uşaklıgil) Hanım'dan ayrıldı. Ayrı yaşadıkları dönemlere ait mektuplaşmalarından oluşan belgeler alınan bir kararla halen kamuoyundan gizli tutulmaktadır. Üzerinden neredeyse bir asır geçmesine rağmen tarih belgelerinin gizli tutulduğu tek yer Türkiye`dir. En katı rejimlerde bile belgelerin gizlenme süresi sınırlı iken Türkiye`de hangi korkuyladır bilinmez tarihe ışık tutacak ve acısıyla tatlısıyla bir Milletin tarihinin bilinmeyenlerini gün yüzüne çıkaracak belgeler sınırsız bir süre ile gizli tutulmaktadır.

1944- Almanya`dan kaçıp Türkiye`ye sığınmak için yola çıkan Yahudi mültecileri taşıyan ''Mefkure'' isimli gemi, iğneada açıklarında kimliği belirsiz bir denizaltı tarafından batırıldı, 372 kişi öldü. Yahudileri taşıyan Mefkure gemisi 383 yolcuyla 3 Ağustos günü Romanya Köstence Limanı'ndan ayrıldı. Kurtulanların anlatımına göre; 5 Ağustos gecesi bir denizaltı ateşe başladı. Kaybolan ya da ölenlerin sayısı 372 idi. Bir Sovyet denizaltısının ateş açmış olabileceği ihtimali üzerinde duruluyor.

1962 – Güney Afrika`nın siyahi lideri Nelson Mandela hapse girdi. 28 yıl hapiste kalacak olan Mandela 1990'da serbest kalacak ve Güney Afrika Cumhuriyeti`nin ilk siyahi Devlet Başkanı olacaktır.

1964- Tonkin Körfezi Olayı: ABD Başkanı Lyndon Johnson, bir Amerikan destroyerine ateş açıldığı iddiasıyla Kuzey Vietnam'ın bombalanması emrini verdi.  Tonkin Körfezi Olayı, Vietnam Demokratik Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri arasında yaşanan iki farklı olayı kapsayan olaylara verilen addır. 1964'te Kuzey Vietnam torpido botlarının iki ABD destroyerine ateş açtığına ilişkin haberler, ABD Kongresi'nin Tonkin Körfezi Kararnamesi'ni kabul etmesine ve ABD'nin daha etkin olarak katıldığı Vietnam Savaşı'nın  başlamasına yol açtı. ABD Deniz Kuvvetleri'nin 1972'de Kuzey Vietnam limanlarının girişlerini mayınlaması üzerine körfezde ikinci kez sıcak çatışmalar yaşandı. 1995 yılında dönemin ABD Savunma Bakanı Robert McNamara eski düşmanı Vietnamlı komutan General Vo Nguyen Giap ile biraraya gelerek 1964 yılında meydana gelen ve ABD`nin Vietnam`a müdahalesine bahane edilen Tonkin Körfezi Olayında gerçekte ne olduğunu soracak ve Giap`dan “Hiçbir şey” yanıtını alacaktır. ABD Başkanı Lyndon Johnson`un Vietnam`a müdahale için bahane ettiği bu olayın hayali olduğu ortaya çıkmıştı; tıpkı ABD`nin diğer ülkelere saldırmak için uydurduğu bahanelerde olduğu gibi.

1965 Keşmir bölgesinde Müslümanlara uygulanan baskı ve şiddet eylemleri nedeniyle Hindistan-Pakistan savaşı başladı. Giderek artan müslümanlara yönelik şiddet içinde, Pakistan askerlerinin 5 Ağustos 1965 günü Keşmir'in Hindistan'ın elinde bulunan kısmına geçmeleri ile savaş başlamış oldu. Bu savaşı özellikle her iki ülkenin komşusu olan Çin istemiyor ve Hindistan`ı komşularına yönelik tehdit oluşturmakla suçluyordu. Rusya da tarafsız kalınca ateşkesin yapılması kolaylaşmış ve B.M. Güvenlik Konseyinin 23 Eylül tarihli ateşkes kararına tarafların uyması ile savaş sona ermişti.

1971 Türkiye, Maocu komünizm rejimine geçen Çin Halk Cumhuriyeti'ni resmen tanıdı. Türkiye-Çin Halk Cumhuriyeti (Kızıl Çin) ilişkileri saat 13.00'den itibaren yürürlüğe girdi. Türkiye, Çin H.C.'ni tanıyan 8. NATO üyesi oldu. Milliyetçi Çin Elçilik mensupları ise, Türkiye'den ayrılıyor.

1985 Türkiye`de taşıt vergileri yüzde yüz artırıldı. Zamlı tarifenin yılbaşından itibaren uygulanacağı açıklandı. Araçların ön camına, verginin ödendiğini belirten bir pul yapıştırılacağı kaydedildi.

1998 Doğu Bloku'nun hayatta kalan son Stalinci liderlerinden Bulgaristan'ın uzun yıllar diktatörü olan Todor Jivkov, Sofya'da 96 yaşında öldü.

2000 Türkiye`de hayali ihracata yönelik, ''Balina Operasyonu'' başlatıldı. İzmir, İstanbul ve Gaziantep'te gerçekleştirilen operasyonda, naylon fatura ile hayali ihracatın boyutunun 150 trilyon liraya ulaştığı belirtildi.

2003: Filipinler`in Mihdando adasında bağımsız bir İslâm devleti kurmak için mücadele veren Moro İslâmi Kurtuluş Cephesi lideri Selâmet Haşim, vefat etti. 1960`tan bu yana İslami Mücadele içinde olan Moro Müslümanları zaman zaman Filipin yönetimi ile çatışmalara girmiş ve çoğu zaman kıyımdan geçirilmişlerdir. Yıllardır devam eden mücadeleye rağmen henüz Moro‘lu Müslümanlar özgürlüğüne kavuşmazken baskı ve zulümler de devam etmektedir.

2004: Yüksek Askeri Şura kararları açıklandı. Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na Orgeneral Yaşar Büyükanıt, Jandarma Genel Komutanlığı'na Orgeneral Fevzi Türkeri atandı. NATO Güneydoğu Avrupa Müşterek Komutanı Orgeneral Orhan Yöney, NATO'nun yeniden yapılanma çalışmaları çerçevesinde İzmir'deki NATO karargahının kapatılması nedeniyle 3'ncü Ordu Komutanlığı görevine getirildi. Ege Ordu Komutanlığı'nı korgenerallikten orgeneralliğe terfi eden Orgeneral Sebahattin Işık Koşaner üstlendi. MGK Genel Sekreterliği görevine ilk kez bir sivil atanacağı için Genel Sekreter Orgeneral Şükrü Sarıışık 2'nci Ordu Komutanlığı'na getirildi.