Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı`nın 13 Haziran 2010 tarihinde çıkardığı, gıda güvenilirliğini düzenleyen 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu bugün yürürlüğe giriyor.

 

Kanunun uygulamalarıyla ilgili olarak bakanlık bugüne kadar 95 yönetmelik çıkardı, 7 yönetmelik daha Başbakanlık`ta onay bekliyor. Bugünden itibaren uygulanmaya başlayacak mevzuat için Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, dün İstanbul`da bir toplantı yaparak, kanunla neyi amaçladıklarını ve mevzuatla getirdikleri önlemleri açıkladı. Bakan Eker, "Yediğimiz içtiğimiz her şeyin, her aşamasıyla ilgili çağdaş standartları belirlemek ve zincirin her aşamasında denetlemek gerekiyor, biz bu mevzuatı bunun için yaptık. Bugün gıda alanında Türkiye`de yeni bir dönem başlıyor. Son derece kapsamlı, toplumun ihtiyaçlarını, modern bireyin ihtiyaçlarını dikkate alan bir yapı oluşturduk." dedi.

 

Basın mensuplarının yanı sıra çok sayıda sektör temsilcisinin de katıldığı toplantıda konuşan Bakan Eker, Türkiye`de toplumun ihtiyacı olan Avrupa Birliği (AB) standartlarında bir gıda denetim sistemini yeniden tesis ettiklerini söyledi. Bakan Eker`in açıklamalarına göre 5996 sayılı kanun ile birlikte 95 yönetmelik yayınlandı, şu anda 7 yönetmelik de Başbakanlık`ta yayınlanma aşamasında. Bu süreçte Tarım ve Köyişleri Bakanlığı da Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı olarak yeniden organize edildi. Köy hizmetleri faaliyetleri valiliklere devredildi. Ve 27-28 yıldır Tarım Bakanlığı`nda olmayan Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü kurulacak. Balıkçılık ve Su Ürünleri, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Hayvancılık Genel Müdürlüğü ise kuruldu.

 

Yeni dönemde toprağa atılan tohumdan sofradaki tabağa gelinceye kadar ürünün bütün safhaları izlenip kontrol edilecek. Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü, bunun için kuruldu. İster bitkisel ister hayvansal, ister ham ve ister de işlenmiş olsun bunlar tohumdan, gübresinden, tedarik zincirlerine varıncaya kadar her bir aşaması bilinecek. Hayvansal gıdaları izlemenin kolay olacağını belirten Bakan Eker, ancak sebze ve meyvede izlemenin başlamasının zaman alacağını söyledi.

 

Gıdayla ilgili bir denetim olduğunda, toplum sağlığına aykırı bir durum tespit edildiğinde bugüne kadar mutlaka gidip mülki amirin onayıyla bunlar yapılmak mecburiydi. Bu zaman kaybına yol açıyor, bazen karar değişebiliyordu. Bugünden itibaren ise bunlar tarih oldu. 13 Ocak 2012 tarihi itibarıyla bu yetki tamamen Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı il müdürlerine devredildi. Kontrol ve denetim elemanlarına acil durumlarda, toplum sağlığına zararlı ürünü bulunduğu yerde derhal toplatma ve faaliyetten men yetkisi verildi.

 

Gıdanın standartlara uygunluğu yetkisi yapısı değişen Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı`na verildi. Bu çerçevede bakanlık, Risk Değerlendirme Daire Başkanlığı kurdu. Bu başkanlık gıda alanına giren birçok konuyla ilgili 10 ayrı bilimsel komisyon oluşturacak. Gıda üretim zincirinin her aşamasında muhtemel riskleri halk sağlığı açısından bilimsel olarak değerlendirerek gerekli tedbirleri alacak.

 

Gıda güvenliği stratejik planı çerçevesinde 12 ayrı eylem planı da hazırlandı. Bunların başında et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, içecekler, takviyeli gıdalar geliyor. Bugüne kadar sadece gıda üretim yerleri kayıt altına alınırken, bundan sonra toplu tüketim ve satış yerleri de kayıt altına alınacak.

 

Tüketici sağlığının korunması amacıyla taklit ve hileli ürün üreten firmalar artık bakanlıkça kamuoyuna açıklanacak. Eskiden bu yasa olarak mümkün değildi. Ceza hak edenler teşhir edilirken, bakanlık, toplum sağlığına katkı amacıyla uygun ürün satan firmalara da ödül verecek. Eker, "Böylece iyi ile kötüyü birbirinden ayıracağız." dedi. Yem fabrikaları ve çiftlikler, ürettikleri ve hayvanlara yedirdikleri yemlerin kaydını tutacak.

 

Hayvanlara kötü muamele yapılamayacak, hayvanlara ayrılan alanın belli standardı olacak. Hayvanlar 8 saatten fazla yolculuk yaptırılmayacak. Belli aralıklarla dinlendirilecek.

 

Çiftlikte üretim yapanlar, mandıra, kesimhane bunların sahipleri ve piyasaya arz edenler, bakkal, market, toptancı, depocu, bunların hepsi ürettiğinden ve sattığından sorumlu olacak.

 

Etiketlerdeki bilgiler en az 12 punto olacak. Artık etiket yazıları kolay okunabilecek. Tüketiciler tükettikleri gıdanın günlük ihtiyaçlarının ne kadarını karşıladığı bilgisini de etikette bulacak. Bu uygulama şişmanlığın önlenmesinde rol oynayacak. Bazı alerjenler var, bunlar da uyarı olarak yazılacak. Bitki üretim atölyeleri, tohum, fide, fidan gibi pasaportu olmayan tohum bir ilden bir başka ile nakledemeyecek. Sertifikası olmadığı halde zirai ilaçlama yapan kişiye 2 milyar ile 5 milyar arasında para cezası kesilecek.

 

Bu kanunla Türkiye`nin gıdada Avrupa standardını yakaladığını belirten Bakan Eker, "Avrupa Birliği ile birçok fasıl, henüz müzakereye açılmamışken, biz gıda faslını müzakereye açtık ve bu kanunla uygulamaya şimdi koyduğumuz 102 yönetmelik, aslında AB`yle uyum ve entegrasyonun gıda ve gıda sektörüyle ilişkili olarak daha kolay olacağını, Türkiye`nin bunu yerine getirdiğini göstermesi bakımından önemli.`` dedi. Mehdi Eker, ticari olarak Türkiye`nin marka alanını gıdanın oluşturduğunu, Türkiye kelimesinin yurtdışında gıda ile olduğu kadar başka hiçbir endüstriyel ya da teknoloji ürünüyle anılmadığını kaydetti. Eker, yeni mevzuatın bu açıdan da önemli olduğunu dile getirdi.