Raporu hazırlayan soruşturma komisyonunun başkanı Sir John Chilcot, "Askeri harekat son seçenek değildi" dedi.

Sir John Chilcot, İngiltere'nin, Irak'ın silahsızlanmasına yönelik barışçıl tüm seçenekler tüketilmeden işgale katılmayı seçtiğini, Irak'ın işgali sonrasına yönelik planlamanın ve hazırlıkların da yetersiz olduğunu söyledi.

Chilcot ayrıca İngiliz hükümetinin, "Irak'ta askeri harekata katılmanın yasal temeli var" şeklindeki kararının da tatmin edici olmaktan uzak olduğunu belirtti.

'İstihbarat sorgulanmalıydı'

Soruşturma komisyonu başkanın açıklamasından başka bazı satır başları şöyle:

-"İngiltere'nin Irak politikası kusurlu istihbarata dayalıydı. İstihbarat sorgulanmalıydı ancak bu yapılmadı."

-"Dönemin başbakanı Tony Blair'in, 'Irak'ta işgal sonrası yaşanacak problemler önceden bilinemezdi' şeklindeki görüşü doğru değildi. Irak'ta iç savaş ve El Kaide'nin faaliyet gösterme riski olduğu yolunda uyarılar vardı."

-"Tony Blair, daha Temmuz 2002'de dönemin ABD Başkanı George W Bush'a gönderdiği bir mektupta, 'Sonucu ne olursa olsun, seninleyim' yazdı.

Başta Blair olmak üzere dönemin önde gelen isimlerinin eleştirildiği Chilcot Raporu, 2 milyon 600 kelimeden oluşuyor.

Sir John Chilcot raporu kamuoyuna duyurmadan önce BBC'ye yaptığı açıklamada ise gelecekte Irak Savaşı benzeri askeri operasyonların çok daha dikkatli bir analiz ve siyasi hüküm sonrası yapılmasını umduğunu söyledi. Chilcot raporun ayrıca 2003-2009 yılları arası Irak'ta hayatını kaybeden 179 İngiliz askerinin ailelerinin bazı sorularının yanıtlanmasını yardımcı olmasını umduğunu da belirtti.

Sortuşturma komisyonu başkanı Sir John Chilcot, Irak Savaşı'yla ilgili istihbarata odaklanan Butler Raporu'nu hazırlayan ekipte de görev almıştı

İngiltere'nin, dönemin başbakanı Tony Blair'in kararı ve parlamentonun onayı sonrası 2003'te Irak'ın işgaline katılması, ülkenin dış politikada son 50 yılda aldığı en tartışmalı kararlardan biriydi.

Chilcot Raporu sonrası savaş karşıtlarının ve Irak'ta ölen İngiliz askerlerinin yakınlarının Blair'e yeniden özür dilemesi çağrısında bulunması bekleniyor.

Soruşturma kararını Brown almıştı

Irak Savaşı'nın ardından İngiltere'de o dönem gerek muhalefet partileri, gerekse de iktidardaki İşçi Partisi'nden bazı milletvekilleri İngiltere'nin savaşa katılım sürecinin soruşturulmasını talep etmişti.

Tony Blair, Irak Savaşı'nda hayatını kaybedenler için üzgün olduğunu ancak Saddam Hüseyin'in devrilmesini sağladığı için pişman olmadığını söylemişti

Tony Blair 2007'de başbakanlığı bırakmış, halefi Gordon Brown Haziran 2009'da Sir John Chilcot başkanlığında beş kişilik bir soruşturma komisyonu oluşturmuştu.

2001-2009 yılları arasındaki olayları inceleyen Chilcot Komisyonu'nun faaliyetleri İngiltere'ye yaklaşık 10 milyon sterline mal oldu.

Blair, Brown ve bazı eski bakanlar ile dönemin üst düzey askeri ve istihbarat yetkilileri dahil 150'den fazla kişi Komisyon'a ifade verdi. 150 binden fazla resmi belge de incelendi.

Başta bir sene sürmesi planlanan soruşturma tam yedi yıl sürdü. Bu süre içerisinde soruşturma komisyonun beş üyesinden biri (Sir Martin Gilbert) öldü.

Irak'ın işgali sırasında bir dönem ülkede 46 bin İngiliz askeri vardı

Uluslararası Ceza Mahkemesi raporu inceleyecek

Uluslararası Ceza Mahkemesi Pazartesi günü, adı geçenlerle ilgili olarak soruşturma açılıp açılamayacağını tespit etmek için raporu kapsamlı şekilde inceleyeğini açıklamıştı.

Irak'ta ölen 179 İngiliz askerinden 29'unu temsil eden avukatlar Chilcot Raporu'nun; Blair, bakanları ya da dönemin İngiliz hükümeti aleyhine dava açılmasına zemin hazırlayabileceğini söylüyor.

İngiltere'de daha önce Irak Savaşı'yla ilgili olarak olarak hazırlanan soruşturma raporlarında özellikle istihbarat alanında yapılan hatalara dikkat çekilmiş ancak hiçbir hükümet yetkilisi doğrudan suçlanmamıştı.

BBC Türkçe