Otobüste namaz kılma meselesi, hadislerde ve geçmiş fıkıh kitaplarında ‘binek üzerinde namaz` başlığı adı altında varid olmuştur. Hadislerde binek üzerinde nafile namaz kıldığına dair rivayetler mevcuttur. Abdullah Bin Ömer (ra)'dan rivayet edildiğine göre;

"Resûlullah (sav) (yolculuk sırasında) binek üzerinde yüzü nereye yönelik olursa olsun (o tarafa doğru) başıyla ima ederek teşbihte bu­lunurdu ( nafile namazını kılardı).” (Buhari, Müslim)

Fakat binek üzerinde farz namaz kılmak caiz değildir. Çünkü şartlar tam olarak bu durumda yerine gelmiş sayılmaz. Yukarıda zikredilen hadisin Müslim`de geçen bir başka rivayetinde şu zikredilmektedir: “Vitri de onun üzerinde kılardı. Yalnız binek üzerinde farz namaz kılmazdı.”

Yukarıda zikredilen durum otobüs vb. taşıtlar için de geçerlidir. Fakat bazı istisnai durumlar vardır ki tren, uçak, gemi ve otobüslerde farz namazları eda etmeyi zorunlu kılıyor. Bu durumlar; vaktin çıkma korkusu, yaya olarak kılındığı zaman yol arkadaşlarını kaybetme endişesi, düşmandan zarar gelme düşüncesi, bazı yolcu firmalarının bu konudaki anlayışsızlıkları ve uçak yolculuğunun uzun sürmesi gibi hallerdir.  

Yukarıda zikredilen haller mevcutsa kişi bu vasıtalar üzerinde namaz kılabilir. Ayakta namaz kılacak kadar geniş bir alana sahipse göğsünü kıbleye çevirir vasıta döndükçe kendisi de göğsünü kıbleye doğru çevirir. Eğer oturarak kılarsa, önündeki koltuğu kendisine secde yapar. Fakat secdesi rükûundan daha fazla eğik olmalıdır. 

İmam Nevevî bu durumlarda kılınan namazların sonradan iade edilmesi gerektiğini söyler ve derki: Kişi binek üzerindeyken namaz vakti girerse ve bineğinden indiğinde nefsine ve malına zarar gelecekse ya da arkadaşlarından kopacaksa bu durumda namazın vaktini çıkarması (vakit namazını kılmaması) caiz değildir. Vaktin hürmeti nedeniyle namazını bineği üzerinde kılar. Böyle durumlar nadir olduğu için de sonrasında bu namazını iade eder. (1)

Müslümanlar olarak yolculuk sırasında tercih ettiğimiz firmalar islami hassasiyetlerimizi göz önünde bulunduran firmalar olmalıdır. İbadetlerimizi rahat bir şekilde eda etmemize engel olan firmalar varsa bunlar boykot edilmesi ve niçin boykot ettiğimizi de basın ve yayın aracılığıyla kamuoyuna paylaşmalıyız. Bu her Müslüman için birer vazifedir. 

1-) El-Mecmu – İmam Nevevî 

http://fetvakurulu.com/