WASHINGTON - Geçen yılın haziran ayından bu yana yüzde 50'den fazla değer kaybeden ham petrol fiyatlarının 4 günlük yükselişini sonlandırarak, tekrar düşüşe geçmesi piyasalardaki belirsizliği daha da artırdı. Salı günü itibariyle 59 dolara kadar çıkan brent tipi ham petrol, dün ABD'deki stokların 30 yılın en yüksek seviyesine ulaştığının açıklanmasıyla yüzde 7'ye yakın değer kaybederek, 54,16 dolar seviyesine gerilemişti.

Chicago merkezli Price Futures Group'un Yatırım Danışmanı Phil Flynn ve Georgetown Üniversitesi Öğretim Üyesi Jean Seznec petrol fiyatlarındaki son dalgalanmayı AA muhabirine değerlendirdi.

Flynn, petrol piyasasının hafta başında gösterdiği çarpıcı yükselişin beklentinin çok üstünde açıklanan stok verisiyle sekteye uğradığını belirtirken, "Bu gerilemeyle bile geçen haftaki taban fiyatın oldukça üstündeyiz. Ben hala petrol fiyatlarının 44 dolarla dibi gördüğünü düşünüyorum. Tekrar bu seviyeyi test edemez miyiz, edebiliriz. Ancak, petrol piyasası kesinlikle en dibi görmüş gibi işliyor" dedi.

Brent tipi ham petrolün fiyatı, geçen hafta içinde 44 doların altına inerek son 6,5 yılın en düşük seviyesinden işlem görmüştü.

Öte yandan, petrol piyasasındaki dinamiklerin büyük bir hızla değişebildiğine dikkati çeken Flynn, "Fiyatlar, Avrupa'daki ekonomik karışıklık kötüleşir ya da deflasyonun hız kazanacağına dair korkular artarsa alt üst olabilir. Ama, ben piyasanın en sonunda arz ve talep açısından dengelenme sürecine girdiğini düşünüyorum" ifadelerini kullandı.

"Dolar sığınılacak tek liman değil"

Flynn, petrol fiyatlarının son dönemde azalan yatırımlardan etkilendiğini vurgulayarak, "Büyük enerji şirketlerinin yatırımlarında milyarlarca dolarlık kesintiye gittiğini ve petrol kuyularının hızla kapatıldığını görüyoruz. Bu gelişmeler, elbette piyasa beklentilerini etkiliyor" şeklinde konuştu.

Dünyanın en büyük petrol üreticilerinden BP ve Chevron, geçen yılın son çeyreğine ilişkin gelirlerinin önceki yıla oranla sırasıyla yüzde 20 ve yüzde 30 düşmesinin ardından, 2015'e yönelik sermaye yatırımlarını sırasıyla yüzde 20 ve yüzde 13 azaltma kararı almıştı.

Flynn, ham petrol fiyatlarında rol oynayan bir başka faktörün ise dolardaki dalgalanmalar olduğunu ileri sürerek, şunları kaydetti:

"Dolar diğer ülkelerin para birimlerine yönelik endişelerle değer kazanarak, deflasyondan kaçan yatırımcılara sığınacak bir liman oldu. Ancak, merkez bankalarının attığı adımlar deflasyon riskini biraz azalttığından, dolar sığınacak tek liman olma özelliğini yitirdi".

Bununla birlikte, dolar ve emtia fiyatları arasındaki negatif ilişkinin parasal genişleme politikaları nedeniyle daha da hassaslaştığına işaret eden Flynn, kurdaki oynaklığın sürmesi durumunda petrol fiyatlarının da dalgalanmaya devam edebileceği iddiasında bulundu.

"Grevler endişeye yol açtı"

ABD'deki petrol rafinerilerinde 1 Şubat itibariyle başlayan grevlere de değinen Flynn, bu olumsuz gelişmenin piyasalarda endişeye yol açarak, ülkede galon başına 2 doların altına düşen benzin fiyatlarının son 17 haftanın ilk artışını göstermesine neden olduğunu anlattı.

"Grevdeki rafineriler, şu anda grev öncesi üretim kapasitelerini korusalar da iş bırakma eyleminin sürmesi durumunda üretimin düşeceğine yönelik endişeler var. Eğer, grevler diğer rafinerilere ya da petrolle bağlantılı diğer sektörlere yayılırsa üretim ciddi şekilde etkilenir" değerlendirmesini yapan Flynn, bu riskin şimdilik düşük olduğunu dile getirdi.

ABD Birleşik Çelik İşçileri Birliği (USW) üyesi 3800 rafineri çalışanı, geçen pazar günü kötü çalışma şartları ve düşük ücretler gerekçesiyle greve başlamışlardı. California, Teksas, Kentucky ve Washington eyaletlerindeki 9 ayrı tesiste 4 gündür devam eden iş bırakma eylemi, ülkede 1980`den bu yana gerçekleştirilen en büyük grev olarak dikkati çekiyor.

ABD genelindeki 65 tesiste çalışan rafineri işçilerini temsil eden USW, görüşmelerin başladığı 21 Ocak`tan bu yana Shell'in aralarında Exxon Mobil ve Chevron'un da bulunduğu şirketler grubunu temsilen yaptığı 5 teklifi de reddetti. Shell'den dün yapılan son açıklamaya göre pazartesi günü sekteye uğrayan görüşmeler halen devam ediyor.

Şu an da grevde olan 9 tesis, ABD`nin rafineri kapasitesinin yüzde 10`unu oluştururken, bu oran USW üyelerinin çalıştığı diğer rafinerilerde hesaba katıldığında yüzde 60'ı geçiyor. 

"Fiyat 55-59 dolar aralığına yükselecek"

Georgetown Üniversitesi Öğretim Üyesi Jean Seznec ise petrol fiyatlardaki dalgalanmanın Rusya ve Irak'ın üretiminin beklentilerin altında kalmasından kaynaklandığını ifade etti.

Son bir haftadır yaşanan gelişmelerin "piyasanın temellerindeki bir değişimi yansıtmadığını" savunan Seznec, "Piyasada hala arz fazlası var ve dalgalanma bunun sonucu. Fakat, fiyatlar 55-59 dolar aralığına yükselmeli ve yükselecek" dedi.

Seznec, birçok ülke ve şirketin düşük fiyatlardan yararlanmak amacıyla petrol stoklarını artırmasının da fiyatları etkilediğini sözlerine ekledi.  

AA