“Ve o Rahman’ın kulları derler ki; Rabbimiz bizden cehennem azabını uzaklaştır. Doğrusu onun azabı gercim (alaçaklı) olmuştur. Orası kötü bir yer, kötü bir duraktır.” (Furkan / 65-66)

‘Ğaramen’ sözcüğü lügatte zimmetinde olan bir şeyi eda etmek, borçlu kalmak, zillet, helak olmak, süreklilik manalarını barındırır. ‘Mustakarren’ ise istikrar kılmak, verilecek yer demektir. ‘Makamen’ de durak, ikamet etmek anlamındadır.

O Rahman’ın kulları bir önceki yazıda bahsettiğimiz gibi gece ibadet etmelerine ve bu hasletlerini sürdürmelerine rağmen onlar ibadet ve içtihatlarına güvenmeyerek daima kurtuluşu aramak için dua ederler. Onlar şunu iyi bilirler ki; kurtuluş, yalnızca ibadet edip ibadetlerine güvenmek veya ibadetlerle meşgul olmayıp sadece Allah’tan rahmet dilemekle de olmaz. Ancak mümin bir kul ibadet edip bununla beraber Allah’ın rahmetini, mağfiretini kazanmak ve cehennemin azabından korunmak için dua eder. Cehennemi görmüş değiller ama varlığına inanıyorlar. Kur’an-ı Kerim’de ve peygamberlerinin lisanından varit olan şekli ile tasavvur ediyorlar onu. Bu yüce korku, o derin inancın ve o köklü tasdikin netice mahsulüdür.

O Rahman’ın kulları ki, cehennem azabının üzerlerinden alınması için rablerine niyaz ediyorlar. Cehennem tearuzundan ve kendisini çekmesinden endişe duyarak yalvarıyorlar. Doğrusu onun azabı sürekli ve acıdır. Orası şüphesiz “kötü bir yer, kötü bir duraktır”.

Bu şekilde yapılan ibadetlerde Allah’a yalvararak kendimizi ve ailemizi ve dahi tüm Müslümanları cehennem ateşinden korumasını istiyoruz. Çünkü cehennem ateşinin ne kadar acı ve korkutucu olduğunu biliyoruz. Bu yüzden de ibadet ve yalvarışla bunu sürekli tekrarlamalıyız…

“Ve onlar ki mallarını infak ettiklerinde israf etmezler; cimrilik de etmezler. Bunun arasında orta bir yol tutarlar.” (Furkan / 67)

“Ve onlar ki mallarını infak ettiklerinde israf etmezler.”

Müffesirler bu ayetin te’vili hususunda farklı görüşlere sahiptirler. En-Nehhas diyor ki;

Bu buyruğun anlamı ile ilgili olarak yapılmış en güzel açıklamalardan biri şudur; “Allah’a itaat olmayan hususta kim infak ederse işte israf odur. Yüce Allah’a itaat hususunda da kim eli sıkılık yaparsa işte cimrilik odur. Yüce Allah’a itaat yolunda harcayan kimsenin bu harcaması da ikisi arasında orta bir yoldur.”

İbn-i Abbas diyor ki;

“Hak uğrunda bir kimse yüz bin dahi harcayacak olsa bu israf olmaz.”

Avf bin Abdullah diyor ki; ...