ŞANLIURFA – İçerisinde bulunduğumuz mübarek Ramazan ayının kişilere olduğu kadar topluma bakan yönlerinin de olduğu bir gerçek olarak önümüzde duruyor. Ramazan’ın topluma bakan yönleri genelde ya ihmal ediliyor ya da sulandırılıyor. Ramazan’ın topluma bakan yönlerini ve ibadetlerin amaçlarını Araştırmacı Yazar Cemal Çınar’a sorduk.

Çınar, kişinin Rabbine karşı ne kadar itaatkâr olduğunu gösteren ibadetlerin başında Ramazan ve oruç ibadeti geldiğini belirterek, orucun, kişinin iradesini iyiye ve güzele yönlendirme noktasında topluma çok ciddi destek ve katkı sağladığını söyledi.

İLKHA-Hocam, ibadetlerin amaçlarını ve Ramazan’ın öneminden bahseder misiniz?

Çınar- İbadetlerin maksadı, Yüce Allah`ın rızasını kazanmaktır. Her şeyi yaratan hayatı da yaratmıştır. "Yaratan bilmez mi?" tefhimi inkâri ile haykırdığı gibi, hayata da o düzen vermiştir. Bu bağlamda ibadet de hayat da O’nun olduğu için bunları birbirinden bağımsız düşünmemiz mümkün değildir. Her ibadetin mutlaka topluma bakan bir yönü vardır. Toplumdaki aç, susuz ve muhtaç kişilerin ne durumda olduklarını kişi Ramazan ayında diğer aylardan daha ziyade hissedip, anlayabilir. Hiç bir husus kişinin kendi nefsi üzerinde tatbik ederek öğrendiği şeyden daha tesirli olamaz ve kalıcı bir iz bırakamaz. Nimetlerin tam kıymetleri elden çıktıkları zaman anlaşılır. Bu yönü ile Ramazan ve orucun, kişiye yüce Rabbimizin üzerimizdeki nimetinin kıymetini bilmede en çok etkileyici rol aldığını görüyoruz. Kişinin Rabbine karşı ne kadar itaatkâr olduğunu gösteren ibadetlerin başında şüphesiz ki Ramazan ve oruç gelir. Teravih ve bayram namazlarının topluca kılınmaları, fitrelerin bayram çıkmadan mutlaka fakirlere verilmesi gibi, Ramazan içi edinimlerin tamamının Ramazan`ın toplumsal boyutunu en güzel bir şekilde ortaya koyan kanıtlardır.   

İLKHA-Hocam, kısaca tanımlaya çalıştığımız Ramazan ayının topluma bakan yönlerini anlatır mısınız?

Çınar- Sosyoekonomik dengelerin sağlanması için insanın iç âleminin topluma bakan yönünün iyice diri olması gerekir. Oruç bu yönü ile en etkin ibadetlerimizdendir. Ramazan ayının manevi atmosferi içinde farz olan ibadetlerin yanı sıra gıybet, dedikodu, kızgınlık, şehvet ve her türlü gayri şeri tavırların yasaklanması ile toplumda doğal bir ihsan ortamı, sulh ve kardeşlik havası hakim olur. Ramazan ayı boyunca insan, aslında ferdi ıslahattan toplumsal olgunluğa ulaşmak için çok ciddi ve zor bir imtihana girer. Oruç; nefsin zaaf ve tutkuları ile çetin bir mücadeleye girip, bu mutlu imtihanın semeresini içinde bulunduğu toplumla paylaşmaya kalktığı bir ibadettir. Oruç, kişi iradesini iyiye ve güzele yönlendirme noktasında topluma çok ciddi destek ve katkı sağlar. Çünkü oruç, kişinin kendini bir amaç uğruna ve bilinçli olarak nefsinin isteklerine gem vurup, nefsin esaretinden kurtulup Allah`a kul olma özgürlüğüne çağrıdır.

İLKHA-Hocam, ‘On Bir Ayın Sultanı’ sözünü nasıl anlamalıyız?

Çınar-Ramazan ayı içinde yapılan ibadetleri ve güzellikleri kendisinden sonra gelen aylara taşıyabildiğimiz oranda Ramazan diğer aylarımıza sultan olabilir. Yoksa Ramazan’a kuru kuruya on bir ayın sultanı denilmemiştir. Çünkü sultan bir nevi amir ve yönetici manasındadır. O zaman ramazanda yakalanılan güzel hislerimizi ramazana münhasır kıldığımız zaman, ramazanımız diğer aylara nasıl sultan olacak ki? Kur`an bu ayda nazil olmuştur. Kur`an nasıl ki, tüm hayatı içine alıyorsa, bu ayda diğer ayların tamamını o oranda kapsamalıdır.

İLKHA -Hocam, bu ayda tutulan oruç sayesinde neler öğrenmiş oluyoruz?

Çınar-Bu ay tefekkür ve algılarımızın temyiz edildiği bir aydır. Kur’an`ın nazil olduğu bir ay olması hasebiyle Ramazan ayı Kur`an ayıdır. Biz bu ayda Kur’an`ın daha çok okunup anlaşılmasına çalışmalıyız. O okundukça insanın zihninde ve kalbinde farklı ve çok derin izler bırakır. Aynı zamanda nimetlerin kıymetlerini daha çok fark edebilmemize sebep olan nimetlere karşı şükran duygularımızı uyandırarak, yoksul ve muhtaçların durumundan haberdar olma şuuru veren maddenin esaretinden kurtararak "sabır"  olarak bilinen en yüksek ahlaki bir haslete eriştiren orucun içinde olduğu ay, Ramazan’dır. Oruç ayı olan Ramazan, bu ayda tutulan oruç sebebiyle, fakir ve aç insanların halini bizzat içinde hissettirdiği için fakir ve muhtaçlara olan yardım elini uzatmada kişide yardımlaşma ve dayanışma ruhunu geliştirerek toplumun kaynaşmasına ve kardeşlik ruhunu yerleştirdiği için bir dayanışma ve yardımlaşma ayıdır. 

İLKHA -Hocam, Ramazan`ın kardeşlik ilişkilerimiz açısından da bir değerlendirmesini yapabilir misiniz?

Çınar- Toplumun en önemli yapı taşlarından biri de kardeşlik duyguları içinde bir dayanışmanın oluşmasıdır. İnsanları birbirine bağlayan birçok etken bulunur. Örneğin ekonomik menfaate dayalı bir dayanışma ve ilişkiyi düşünelim. Maddi bir bağlılık olan bu ilişki ile içten gelen kardeşlik duyguları içindeki bir ilişki bir olur mu? Bu bağlamda İslam âleminin içinde bulunduğu durum ile ilgili kardeşliğimizin testini en iyi yapabileceğimiz bu günlerde yeniden başımızı iki avucumuzun arasına alalım. Bu hesabımızda bir gedik açılmışsa, onu Ramazan hürmetine gücümüz nispetince kapatalım. Evet, bu ay tefekkürün bolca yapılabildiği bir ay ise ki öyledir. O zaman biz bu ayı fikir ve düşüncemizi revize edip kendimize gelebilmenin ayı olarak bilmeye çalışmalıyız.

İLKHA -Hocam, son olarak Ramazan ayı ile ilgili Müslüman halkımıza bir mesajınız var mı?

Çınar- Bu mübarek ayı rahmet ve mağfiret ayı olarak algılayan kardeşlerimize tavsiyemiz, ibadetlerde bir bilinç elde etmeye çalışmalarıdır. Yanıbaşımızdaki fakir ve yoksulları gözetmeye çalışalım. Dünya mazlum ve mustazafları ile dayanışma halinde olalım. Her şeyi gören ve gözeten Cenab-ı Allah`ı bir an hatırımızdan çıkarmayalım. Orucumuz bir ay olabilir. Ama oruçta yakaladığımız güzel hasletlerimizi diğer aylara taşımaya gayret edelim Filistin, Mısır, Suriye, Irak, Afganistan ve diğer beldelerde mümin kardeşlerimizin içinde bulundukları durumu iyice düşünelim. Ve bize düşen kısmı ile ilgilenelim.

Hocam, bize zaman ayırdığınız için teşekkür ederiz

Çınar-Ben size teşekkür ederim. (Mehmet Can Yardımcı-İLKHA)