DİKA, ekonomik göstergelerini yayınladı

ARDİN - Dicle Kalkınma Ajansı faaliyet gösterdiği TRC3 Bölgesi’nin (Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt) ekonomik göstergelerini yayınladı.

DİKA’nın verilerine göre: enerji yatırımları hariç yatırım teşvik istatistikleri bakımından 2013 yılı son çeyreği ile 2014 yılı ilk çeyrek dönemini karşılaştırdığımızda; 2013 yılı son çeyrekte alınan belge sayısında yüzde 30’luk, sabit yatırım miktarında yüzde 20’lik ve istihdamda yüzde 51’lık bir azalma olduğu görülmektedir. 2014 yılı birinci çeyrekte alınan belge sayısında yüzde 43’lük, sabit yatırım miktarında yüzde 66’lık ve istihdamda yüzde 66’lık bir azalma olduğu görüldü.

Yatırım belge sayısı değerlendirildiğinde; TRC3 illerinde toplam belge sayısında 17. sırada yer alan Batman nüfusa göre yoğunlukta 2. sırada yer almaktadır. 29. sırada yer alan Mardin yoğunlukta 31. sırada yer almaktadır. 38. sırada yer alan Şırnak yoğunlukta 17. sırada yer almaktadır. 70. sırada yer alan Siirt yoğunlukta 54. sırada yer almaktadır.

Sabit yatırım

Sabit yatırım miktarı değerlendirildiğinde; 49. sırada yer alan Mardin nüfusa göre yoğunlukta 63. sırada yer almaktadır. 31. sırada yer alan Batman yoğunlukta 32. sırada yer almaktadır. 51. sırada yer alan Şırnak yoğunlukta 54. sırada yer almaktadır. 77. sırada yer alan Siirt yoğunlukta 76. sırada yer almaktadır.

İstihdam

İstihdam taahhüdü bakımından değerlendirildiğinde; 10. sırada yer alan Batman çalışma yaşındaki nüfusa göre yoğunlukta 3. sırada yer almaktadır. 22. sırada yer alan Mardin yoğunlukta 11. sırada yer almaktadır. 30. sırada yer alan Şırnak yoğunlukta 14. sırada yer almaktadır. 65. sırada yer alan Siirt yoğunlukta 54. sırada yer almaktadır.

Kurulan - Kapanan İşletme Sayıları

Toplam 527 işletme kurulmuş, 71 işletme kapanmıştır. Kurulan işletme sayısında bir önceki yılın ilk çeyreğine göre yüzde 45 oranında bir artış gözlenirken, kapanan işletme sayısında yüzde 35 oranında düşüş meydana gelmiştir.

Yeni kurulan firma sayısında 47. sırada yer alan Batman nüfusa göre yoğunlukta 69. sırada yer almaktadır. 31. sırada yer alan Mardin yoğunlukta 54. sırada yer almaktadır.  66. sırada yer alan Siirt yoğunlukta 70. sırada yer almaktadır. 63. sırada yer alan Şırnak yoğunlukta 76. sırada yer almaktadır. Nüfusa göre yoğunluk analizinde TRC3 Bölgesinin bütün illeri negatif bir şekilde etkilenmiştir.

Kapanan toplam firma sayısı değerlendirildiğinde; 81. sırada yer alan Şırnak nüfusa göre yoğunlukta 81. sırada yer almaktadır. 79. sırada yer alan Siirt yoğunlukta da 79. sırada yer almaktadır.  69. sırada yer alan Batman yoğunlukta 78. sırada yer almaktadır. 65. sırada yer alan Mardin yoğunlukta 80. sırada yer almaktadır. Nüfusa göre yoğunluk analizinde son sıralarda yer almak, iller için olumlu bir anlam taşımaktadır.

Dış Ticaret İstatistikleri

Son dönemde dış ticaret performansına bakıldığında; 2014 yılı birinci çeyreğindeki ihracat miktarı yüzde 30 azalmıştır. Aynı dönemdeki ithalat oranında ise yüzde 33 azalma olmuştur. İl bazında ise bütün illerde hem ihracat hem de ithalat miktarlarında azalma meydana gelmiştir. Türkiye genelinde ise ihracat yüzde 2 ve ithalat yüzde 4 oranında artmıştır.

Toplam ihracat miktarı değerlendirildiğinde; 18. Sırada yer alan Şırnak nüfusa göre yoğunlukta 8. sırada yer almaktadır. 21. sırada yer alan Mardin yoğunlukta 22. sırada yer almaktadır. 60. sırada yer alan Batman yoğunlukta 66. sırada yer almaktadır. 76. sırada yer alan Siirt yoğunlukta da yine 77. sırada yer almaktadır.

Toplam ithalat miktarı değerlendirildiğinde; 59. sırada yer alan Şırnak nüfusa göre yoğunlukta 61. sırada yer almaktadır. 33. sırada yer alan Mardin yoğunlukta 41. sırada yer almaktadır. 67. sırada yer alan Batman yoğunlukta da 67. sırada yer almaktadır. 71. sırada yer alan Siirt yoğunlukta da yine 71. sırada yer almaktadır.

İşe Yerleştirme

İşe yerleştirme sayısı değerlendirildiğinde; 55. sırada yer alan Şırnak çalışma yaşındaki nüfusa göre yoğunlukta 53. sırada yer almaktadır. 56. sırada yer alan Batman yoğunlukta 58. sırada yer almaktadır. 67. sırada yer alan Siirt yoğunlukta da 55. sırada yer almaktadır. 71. sırada yer alan Mardin yoğunlukta 74. sırada yer almaktadır.

Altıncı Bölge İstatistikleri

Enerji hariç yatırım teşvik bilgileri analiz edildiğinde; 6.Bölgede alınan yatırım teşvik belgelerinin yüzde 28’i, toplam sabit yatırım miktarının yüzde 21’i ve toplam istihdam taahhüdünün yüzde 35’i TRC3 Bölgesinde gerçekleşmiştir. 6. Bölgede alınan belge sayısı ile istihdam taahhüdü karşılaştırıldığında, TRC3 Bölgesinin daha fazla istihdam taahhüdünde bulunduğu gözlenmektedir (Belge başına 54 kişi). Bu durumun en büyük nedeni ise Batman ve Mardin illerine yapılan tekstil yatırımlarıdır. Bu sektörde yapılan istihdam taahhüdünün imalat sektörü içindeki payı yüzde 59 oranındadır.

TRC3 Bölgesi’nde Batman 16 adet belge (yüzde 45.7) ile bölgede en fazla belge alan il durumundadır. Batman’ı 9 adet belge (yüzde 25.7) ile Mardin ikinci sırada, 7 adet belge (yüzde 20) ile Şırnak üçüncü sırada ve 3 adet belge (yüzde 8.5) ile Siirt son sırada yer almaktadır. İstihdam taahhüdünde yüzde 54 ile Batman birinci sırada, yüzde 28,7 ile Mardin ikinci sırada, yüzde 13.9 ile Şırnak üçüncü sırada ve yüzde 3.1 ile Siirt son sırada yer almaktadır.

İl Bazlı Sektörel Yatırımlar

Mardin ilinde yapılan yatırımların yaklaşık yüzde 78’i imalat sanayi sektörüne yönelik yapılmıştır. İmalat sektöründe ise en fazla yatırım 6 milyon (yüzde 33) ile Pişmiş Kil ve Çim. Ger. sektörüne yapılmıştır. Fakat istihdam bakımından en fazla taahhüdü 400 kişi (yüzde 74) ile Dokuma ve Giyim sektörü vermiştir.

Batman ilinde yapılan yatırımların yaklaşık yüzde 72’si hizmet sektörüne, belge sayısının yüzde 69’u ve İstihdam taahhüdünün ise yüzde 78’i imalat sanayi sektörüne yönelik yapılmıştır. Hizmetler sektöründe en fazla yatırım 24 milyon  ile eğitim sektörüne yapılmıştır. İstihdam taahhüdü bakımından tekstil sektörü yüzde 68’lik oran ile en fazla istihdam taahhüdü yapılan sektördür.

Siirt’te 2014 yılı birinci çeyrek döneminde 2 adet yatırım teşvik belgesinin de imalat sektöründe alındığı ve sabit yatırım tutarının 2 milyon olduğu görülmektedir. Bu yatırımların alt sektörlerine baktığımızda 1 adet belge gıda ve içki diğer belge ise makine imalat sektörlerine ait olduğu görülmektedir.

Şırnak ilinde yapılan yatırımların yüzde 79’u (14 milyon) imalat sektörü, geri kalan diğer yüzde 21’i ise hizmetler sektörüne yönelik yapılmıştır. İstihdam taahhüdü bakımından imalat sanayi sektörü yaklaşık yüzde 83’lük bir oran ile ilk sırada yer almaktadır. İmalat sanayi sektöründe yapılan yatırımlar demir dışı metaller, dokuma ve giyim, kimya, lastik - plastik ve madeni eşya sektörlerinde yapılmıştır. (M. Salih Keskin – İLKHA)