VAN- Son günlerde tavan yapan sebze fiyatları hem satıcı hem de alıcıyı zor durumda bıraktı. Satıcı mal isteyememekten dert yanarken, alıcı ise el yakan sebze fiyatlarından muzdarip olduğunu belirtiyor.

Geçen yıllara göre üretimi azalan ve dış ülkelere ihraç edilen patatesin kilosu halde 2,5 TL’den, marketlerde ise 3- 3,5 liradan satılıyor.

Hafta içi olmasına rağmen halde kimsenin olmadığı dikkat çekerken hale gelen çok az sayıdaki alıcının da fiyatlardan dolayı sebze almadığı görüldü.

“10 yıldır ilk defa patates fiyatı 2,5 lira oldu”

Yaklaşık 10 yıldır sebze halinde çalıştığını ve ilk defa patates fiyatlarının 2,5 TL’nin üzerine çıktığına şahit olduğunu belirten hal esnafından Fırat Türkan, sebze fiyatlarında ciddi bir yükselme olduğunu belirtti. Türkan,  “Örneğim biber, patlıcan, dolma biber’in fiyatları 4-5 TL’yi buluyor. Sebze meyve fiyatları düşük olduğunda rağbet çoktur sirkülasyon fazla olur bundan hem bizler hem de halkımız faydalanır.” dedi.

Gerek patates gerekse kuru baklagillerde fiyatların sürekli yükseldiğini ifade eden Türkan, bunun sebebinin ise dış ülkelere haddinden fazla ihracatın yapılması ve patatesin geçen yıllara göre daha az üretilmesi olduğunu söyledi.

“Kendimiz bile evimize sebze götüremiyoruz”      

Bölge insanının maddi durumunun ortada olduğunu belirten Türkan, kendisinin bile çoğu zaman evine sebze götürmediğini ifade etti. Türkan, “Doğu kesiminin halkı ya inşaatçıdır ya da işçidir. Sonuçta insanlar zar zor kendi geçimlerini idame ettiriyorlar. Düşünsenize bu geçim sıkıntısı ve işsizlik içerisinde 2-2,5 liradan patates almak ister istemez sıkıntılıdır. Biz kendimiz de esnaf olmamıza rağmen evimizde bazen bunu kısabiliyoruz. Bu fiyatların düşmesi için köylülerimiz özellikle patates ekimine teşvik edilmeli seracılara gerekli yardımlar yapılmalıdır. ” diye konuştu.

“Patates neden bu kadar yükseldi”

Patates ve soğan sattığını söyleyen hal esnafından Sacit Koçak, patatesin geçen yıl değerinin olmadığını ifade ederek şöyle konuştu: “Fiyatların yüksek olduğu doğrudur. Bunun altında yatan nedenlere baktığımızda Geçen sene bu zamanlarda patatesin kilosu 30-35 kuruştu. Nevşehir’in en kaliteli patatesi 40 kuruştu. 3 yıl önce 4-5 araba patates tohumu satardım. Köylüler alıp ekiyorlardı. Geçen sene 5 ton patates tohumunu çöpe döktüm. Son iki yıldır patates para etmeyince halk patatesten vazgeçti.”

Fiyatların yüksek olmasının bir diğer nedeninin de ihracat olduğunu belirten esnaf Sacit Koçak, “Geçen sene patates 30 kuruşken ihracat yoktu bu sene Irak, Gürcistan, Nahcivan ve Azerbaycan başta olmak üzere birçok ülkeye ihracat yapılıyor. Patatesin yükselmesinin bir sebebi bunlardır. Bu bizim işlerimizi olumsuz yönde etkiliyor. Geçen sene bir köylü vatandaşı 300 kilo patates istiyordu. Şimdi günde 10 torba atıyorum kantara 8 tanesini geri alıyorum 2 tanesini satıyorum. Adam patatesin fiyatına bakıyor bırakıp gidiyor. Burada patatesin kilosu 2-2,5 liradır. Bir torbası ortalama 40 kilogram geliyor. 80 lira falan yapıyor.” Şeklinde konuştu.

“Fiyatların düşmesi imkânsız!”

Şu an için fiyatların düşmesinin imkânsız olduğunu belirten Koçak, patatese göre soğan fiyatlarının çok düşük olduğunu söyledi. Koçak, “Bu saatten sonra üretim yapmak imkansız gibi bir şey seralar zaten ürettiklerini olduğu gibi dışarı gönderiyor. Mesela soğan fiyatları oldukça uygundur. En kaliteli soğan 50 kuruştur.” şeklinde konuştu.

Satıcılar kadar halk da fiyatlardan muzdarip olduğunu belirtiyor. Patates almak için hale geldiğini belirten Fevzi Tokyay ise “Ha altının sarısı, ha yumurtanın sarısı, ha patatesin sarısı hiç fark etmiyor. Çok pahallıdır. Biz fakirlerin yediği bir yemekti onu da elimizden alıyorlar. Patatesin kilosunu halde 2,5 liradan alıyoruz. Marketlerde 3,5-4 liradan aşağı değil.” dedi.

“Patates bir sene tarlada çürürken diğer sene altından daha değerli oluyor”

Tokyay, “Bir sene patates tarlada çürüyor. Bir sene patates altından daha değerli oluyor. Vatandaş çok ektiğinde ellerinde bırakıyorlar. Az ektiği zaman ise bu manzara ortaya çıkıyor. Bence benzer sıkıntıların tekrarlanmaması adına çiftçiye destek verilmesi gerekir mazot 5 lira sınırlarına dayanmış vatandaş ne yapsın? Olan fakirlere oluyor. ” diye konuştu.

Patatesiyle ün yapan Erciş ilçesinden ise kaç yıldır hale patates gelmediğini ifade eden başka bir esnaf ise fiyatların yükselmesinde ihracattan kaynaklandığını ve bu saatten sonra ithalat olmazsa fiyatların düşmesinin zor olduğunu aktardı.

Eline aldığı bir torba patates ve bir torba soğanla evinin yolunu tutan Şehmus Bak ise fiyatların aşırı pahallı olduğunu belirterek, eskiden 0,75 kuruş-1 liradan aldığı patatesin kilosunu  şimdi 2,5 liradan aldığını söyledi. (Murat Dalgın-İLKHA)