Dünyada en sık kullanılan ağrı kesici olan asetaminofen—diğer adıyla parasetamol—yalnızca ağrıyı dindirmekle kalmıyor olabilir. 2020 yılında yayımlanan bir araştırmaya göre, bu yaygın ilaç risk alma eğilimini de artırabiliyor.
Tylenol ve Panadol gibi markalarla satılan asetaminofen, ABD’de her hafta nüfusun yaklaşık %25’i tarafından kullanılıyor. Araştırmanın baş yazarı olan Ohio Eyalet Üniversitesi’nden nörobilimci Baldwin Way, "Asetaminofen, insanların riskli aktiviteleri düşünürken daha az olumsuz duygu hissetmesine neden oluyor gibi görünüyor—yani korkuları azalıyor," diyerek, bu ilacın toplum genelinde etkilerinin büyük olabileceğine dikkat çekti.
Ağrı Kesici, Risk Algısını Değiştiriyor mu?
Bu bulgular, asetaminofen’in yalnızca fiziksel ağrıyı değil, duygusal tepkileri de baskılayabildiğini öne süren önceki araştırmalarla da örtüşüyor. Örneğin, ilacın empatiyi azaltabileceği, duygusal hassasiyeti ve bazı bilişsel işlevleri köreltebileceği düşünülüyor. Dolayısıyla ilacın, insanların riskleri algılama ve değerlendirme kapasitelerini de değiştirebileceği iddia ediliyor.
Deneyler: Balon Patlatma Testi
Araştırmada, 500’den fazla üniversite öğrencisi katılımcıyla bir dizi deney yapıldı. Katılımcılara rastgele 1000 mg asetaminofen (yetişkinler için önerilen tek doz maksimum miktar) ya da plasebo verildi. Daha sonra katılımcılar, bilgisayar ekranında gösterilen sanal bir balonu pompalayarak sanal para kazandıkları bir simülasyona katıldılar. Balonu ne kadar çok pompalarlarsa o kadar çok para kazanıyorlardı; fakat balon patlarsa tüm kazançları kayboluyordu.
Asetaminofen alan grup, plasebo grubuna kıyasla daha fazla balon şişirdi ve daha sık patlattı—yani daha riskli davrandı. Way, "Riskten kaçınan biri, birkaç pompa yaptıktan sonra durup parasını almayı tercih eder. Ancak asetaminofen alanlar balon büyüdükçe patlama ihtimali karşısında daha az kaygı duyuyor," dedi.