Küresel borç krizi derinleşirken tüm gözler dev ekonomilere çevrilmiş durumda; ancak tablo içinde Türkiye’nin konumu dikkat çekiyor. Dünya kamu borcu hızla büyüyerek 111 trilyon dolara ulaşırken, ABD ve Çin rekor yüklerle sarsılıyor. Buna karşın Türkiye, küresel devlere kıyasla daha düşük Borç/GSYH oranı ve yönetilebilir kamu borcu ile öne çıkarak uluslararası raporlarda pozitif ayrışan ülkeler arasında yer aldı. IMF’nin son verileri, küresel borç dağının büyüdüğü bir dönemde Türkiye’nin mali disiplin açısından kritik bir avantaj yakaladığını gösteriyor.
DEVLER BATIYOR: ABD VE ÇİN REKOR BORÇLA SÜRÜKLENİYOR
ABD: Tarihinin en yüksek kamu borcu
ABD’nin kamu borcu 38 trilyon doları aşarak listede zirvede yer aldı. Bu devasa tutar, ülkenin GSYH’sinin yüzde 125’i. Son 5 yılda faiz ödemeleri neredeyse üçe katlandı. Projeksiyonlar, önümüzdeki yıllarda ABD’nin yıllık faiz yükünün 1,8 trilyon dolara ulaşabileceğini gösteriyor.
Çin: Ekonomik yavaşlama borcu körüklüyor
Çin’in kamu borcu 18,7 trilyon dolara yükseldi. Emlak sektöründeki kriz ve ekonomik durgunluğu telafi eden teşvikler nedeniyle borçta 2,2 trilyon dolarlık yıllık artış yaşandı. Bu durum, dünyanın ikinci büyük ekonomisinin finansal risklerini büyütüyor.
Japonya: Dünyanın en yüksek borç/GSYH oranı
Japonya 9,8 trilyon dolarlık kamu borcuyla üçüncü sırada. Ülkenin Borç/GSYH oranı yüzde 230 ile dünyada zirvede. Buna rağmen hükümet, büyümeyi desteklemek için dev bir teşvik paketi hazırlıyor.
AVRUPA'DA BORÇ DALGASI: İNGİLTERE VE FRANSA ŞOKTA
İngiltere ve Fransa'nın kamu borçları 4 trilyon dolar seviyesinde. Fransa’da borç baskısı nedeniyle bütçe kesintileri ve siyasi krizler yaşanıyor; son iki yılda beş başbakanın değişmesi, ekonomik baskının boyutunu gözler önüne seriyor.
Küresel borcun ilk 10 sırasında ayrıca İtalya, Hindistan, Almanya, Kanada ve Brezilya bulunuyor.
TÜRKİYE KÜRESEL BORÇ TABLOSUNDA NASIL KONUMDA?
Küresel devlerin aksine Türkiye’nin tabloya daha dengeli bir çerçevede girdiği görülüyor.
-
Toplam kamu borcu: 380,4 milyar dolar
-
Küresel sıralama: 192 ülke arasında 25.
-
Borç/GSYH oranı: Yüzde 24,3
Bu oran, birçok gelişmiş ülkenin oldukça altında kalarak Türkiye’nin kamu maliyesinin görece daha sağlam durduğunu işaret ediyor.
BORÇ KRİZİ NEDEN BÜYÜYOR?
-
Yavaşlayan büyüme
-
Yükselen faizler
-
Artan bütçe açıkları
-
Pandemi sonrası toparlanamayan ekonomiler
-
Jeopolitik risklerin yükselmesi
Uzmanlara göre bu faktörlerin birleşimi, borç yükünü dünyanın hemen her ülkesinde kontrol edilmesi güç bir seviyeye itiyor.