Çin Ulusal Uzay Ajansı’nın Chang’e-6 misyonu sırasında toplanan Ay örneklerinin detaylı incelenmesi sonucunda, bilim insanları, dünya atmosferine girdiğinde genellikle parçalanıp yok olan, su içeren son derece kırılgan bir göktaşı türüne ait toz parçacıkları buldu.
Bu, Ivuna tipi karbonlu kondrit (CI chondrite) olarak bilinen bir göktaşının Ay’da ilk kez doğrulanmış kalıntısı oldu. Bu bulgu, su taşıyan hassas asteroitlerin Ay toprağına mikroskobik izler bırakabileceğini gösteriyor.
CI tipi kondritler, bilinen göktaşları arasında en fazla su ve uçucu madde içerenler olarak öne çıkıyor. Yapıları, Japonya’nın Ryugu ve NASA’nın Bennu adlı asteroitlerine benzer. Bu göktaşlarının %20’sine kadar olan kısmı, hidrate minerallerde bağlı su şeklinde bulunuyor.
Ancak bu kadar “ıslak” ve gözenekli yapıda olduklarından, diğer göktaşlarına göre çok daha yumuşak ve kolay ufalanabilirler. Bu nedenle, Dünya’da bulunan meteorların %1’inden azı CI kondritidir.
Normalde bu tür göktaşlarının Ay’da da hayatta kalması beklenmezdi. Çünkü Ay’ın atmosferi olmamasına rağmen, yüzeye çarpan cisimlerin hızı o kadar yüksektir ki genellikle buharlaşır, erir veya uzaya fırlatılır.
Ekip, parçacıklardaki demir-manganez oranı, nikel ve krom oksit miktarı, oksijen ve silikon izotop oranlarını inceledi. Bu değerler, ne Ay kökenli ne de Dünya kökenli örneklerle eşleşmedi.
Bunun yerine, sonuçlar, Ay’a çarpıp eriyen, ardından hızla soğuyarak kimyasal izlerini milyarlarca yıl koruyan bir CI göktaşına ait olduklarını gösterdi.
Bu, Güneş Sistemi’nin erken döneminde Ay’ın CI tipi göktaşları tarafından bombalandığının ilk doğrudan fiziksel kanıtı. Üstelik, bu hassas parçacıkların Ay yüzeyinde milyarlarca yıl korunabildiğini kanıtlıyor.
Araştırmaya göre, Ay’ın göktaşı arşivinde bulunan materyallerin %30’a kadarının CI tipi kondritlerden kaynaklanabileceği tahmin ediliyor.
