Küresel ısınmanın seviyesi, on binlercesinin hayatta kalıp kalamayacağını ya da sonsuza dek ortadan silinip silinmeyeceğini belirleyecek.
ETH Zürih öncülüğünde yürütülen kapsamlı ve yeni bir araştırma, ilk kez dünyadaki buzulların yüzyılın sonuna kadar kaç tanesinin varlığını sürdürebileceğini ve her birinin ne kadar süre yaşayabileceğini tahmin etti.
Sonuçlar, küresel sıcaklık artışına bağlı olarak dramatik farklılıklar ortaya koyuyor.
Eğer küresel sıcaklık +4,0 °C artarsa, 2100 yılına gelindiğinde dünyada yalnızca yaklaşık 18 bin buzul kalacak. Isınma +1,5 °C ile sınırlandırılabilirse, bu sayı yaklaşık 100 bin buzul seviyesinde olacak.
Araştırma ekibi ayrıca “Zirve Buzul Yok Oluşu (Peak Glacier Extinction)” kavramını ortaya koydu. Bu kavram, bir yıl içinde yok olan buzul sayısının en yüksek seviyeye ulaştığı anı ifade ediyor.
+1,5 °C’lik bir senaryoda bu zirve 2041 civarında gerçekleşiyor ve o yıl yaklaşık 2 bin buzul tamamen yok oluyor.
+4 °C’lik bir ısınmada ise bu zirve 2055 yılına kayıyor ve yıllık yok olan buzul sayısı yaklaşık 4 bine çıkıyor.
Dünya genelindeki buzullar hızla küçülüyor ve bazı bölgelerde tamamen yok olma yolunda ilerliyor. Bilim insanları tek tek buzulların kaybolma hızına baktığında, Alpler’de en yüksek buzul kaybı oranına 2033–2041 yılları arasında ulaşılabileceğini belirtiyor. Küresel ısınmanın seviyesi, bu dönemin tarihte en fazla buzulun yok olduğu an olup olmayacağını belirleyecek. Küresel ölçekte ise buzul kaybının en yüksek seviyesine yaklaşık 10 yıl sonra ulaşılması ve yıllık yok olan buzul sayısının 2 binden 4 bine kadar çıkması bekleniyor.
Alpler’de tablo özellikle vahim. Mevcut iklim politikalarının dünyayı +2,7 °C’lik bir sıcaklık artışına götürmesi halinde, 2100 yılına gelindiğinde Orta Avrupa’da yalnızca yaklaşık 110 buzul kalacak. Bu, bugünkü sayının sadece yüzde 3’ü anlamına geliyor.
Isınma +4 °C olursa bu sayı 20 buzula kadar düşüyor. Rhône Buzulu gibi orta büyüklükteki buzullar bile ya çok küçük buz parçalarına dönüşecek ya da tamamen yok olacak. Bu yüksek ısınma senaryosunda, Avrupa’nın en büyük buzulu olan Aletsch Buzulu da birkaç küçük parçaya ayrılacak.
ETH Zürih Buzulbilim Kürsüsü ve WSL’den araştırmacı Van Tricht, “Bu bölgelerdeki buzulların yarısından fazlasının önümüzdeki 10–20 yıl içinde yok olması bekleniyor” diyor.
“Zirve Buzul Yok Oluşu” ne anlama geliyor?
ETH Zürih ekibi, bu çalışmada “Zirve Buzul Yok Oluşu” kavramını tanımlıyor. Bu, bir yıl içinde yok olan buzul sayısının en yüksek noktaya ulaştığı anı ifade ediyor. Bu zirveden sonra yıllık kayıp sayısı azalıyor; ancak bu, buzulların iyileştiği anlamına gelmiyor. Aksine, küçük buzulların çoğu zaten yok olduğu için sayı düşüyor, toplam buz kaybı ise devam ediyor.
+1,5 °C senaryosunda bu zirve 2041 civarında ve yılda yaklaşık 2 bin buzul yok oluyor.
+4 °C’te ise zirve 2055’e kayıyor ve yıllık kayıp 4 bin buzula çıkıyor.
Bu zirvenin daha yüksek ısınmada daha geç yaşanması ilk bakışta ters gibi görünebilir. Bunun nedeni, daha sıcak bir dünyada küçük buzulların erken yok olması ve daha büyük buzulların da tamamen ortadan kalkma noktasına ulaşmasıdır. Bu yeni yaklaşım, çok büyük buzulların bile tamamen kaybolmasını hesaplayabilmesi açısından önemli bir avantaj sunuyor.
Araştırmaya göre:
+1,5 °C’te bugünkü buzulların yaklaşık yarısı hayatta kalıyor.
+2,7 °C’te yalnızca beşte biri,
+4 °C’te ise sadece onda biri kalıyor.