Günümüzde başta iş ve özel hayatımıza giren dijital teknoloji ile iç içe geçmiş durumdayız, kişinin sürekli erişebilir olma zorunluluğunun büyük bir psikolojik baskı oluşturması, insanları tükenmişliğe sürüklüyor. Sürekli aktif ve çevrimiçi olma sadece iş hayatına değil güncel yaşam kalitesini de olumsuz yönde etkiliyor.
Sosyal İlişkilerde Bozulma
Başta yetişkinler olmak üzere gününü 6-7 saatine ekran başında geçiriyor ve ortalama 200 kez telefonunu kontrol ediyor, gençlerde bu durum ise 9-10 saate kadar çıkabiliyor. Modern yaşamın hayatımıza yerleştirdiği dijitalleşme, dünyanın neden olduğu bağımlılık sosyal ilişkileri arkadaş ortamını olumsuz etkiliyor, bu etkilerin sonucunda zihinsel yorgunluk ve bunun beraberinde gelen baş ağrısı süreci çekilmez hale getiriyor. Birçok uzman bu gibi olumsuzluklara karşı dijital detoksun önemini vurguluyor.
Dijital bağımlılığın hat safhada olduğu günümüzde, dijital teknolojiler her an yanımızda, cebimizde bize etkisi altına alıp tuhaf etkiler oluşturuyor. Özellikle genç kuşakta mobil telefon kontrolü birçok farklı açıdan bağımlılık geliştiriyor. Bireyler günlük yaşamında telefonlarını evde unuttuklarında gerginlik, özgüven eksikliği, kendini tam ifade edememe, anksiyete ve konsantrasyon bozukluğu gibi belirtiler yaşayabiliyor. Bu giderek artan devasa probleme dönüşüyor.
Dijital Detoks Kavramı
Günlük hayatımızda dijital dünya ile çok içli dışlıyız, sabah uyandığımızda perdeyi aralayıp dışarıyı seyretmek, yatakta ufak egzersizler yapmak, uyanıp su içmek yerine mobil telefondan sosyal medya çukuruna gidiyoruz.. Ve bunun beraberinde geçirilen süre giderek artıyor, böylece günlük yaşam ritmi de bundan olumsuz etkilenebiliyor.
Bireyler aslında günlük yaşamındaki sosyal ilişkilere vakit ayırmamaya başladıklarını fark ettiklerinde, zihinsel yorgunluklarının farkına vardığında bu mecralardan biraz uzak durmanın kendilerine yapabilecekleri en güzel rutin olduğunu anlamaya başlıyorlar. Sosyal mecralardan kendi isteğiyle uzak durma farkındalığı beraberinde "dijital detoks" kavramını hayatımıza koymuş oluyor.
Dijital detoks kişilerin kendi tercihleri ile belirledikleri süre boyunca telefonlarında bilgisayarlarında ve sosyal medya mecralarında uzak durmaları anlamında kullanılıyor. Dış baskıdan değil de kişinin kendi tercihleriyle uyguladıkları bir deneyim olması önemli burada. Farklı uygulama biçimleri olabiliyor elbette, kimileri belli sürede dijital teknolojileri kullanmayı tamamen kısıtlayabiliyor, kimi bireyler ise belirli kullanım süreleri tanıyarak kısa sürede kullanmaya devam ediyor.
Dijital Detoks İçin İlk Adım
Sürekli bildirimlerin gelmesi, sürekli sosyal medya akışına maruz kalmak zihnin dinlenmesine ve gelişmesini engelliyor, özellikle genç bireyleri daha fazla etkiliyor ve bunun beraberinde odaklanma problemleri yaygın bir sorun haline geliyor. Dijital detoksan başlamanın ilk adımı ekran sürelerindeki verileri takip etmekle başlıyor.
Hangi uygulamalarda ne kadar süre zaman harcadığını gören birey bununla beraber gerçekçi hedefler koyarak Örneğin "günde 3 saat sosyal medya vakit geçireceğim" veya "uyumadan önce son yarım saat ekrana bakmayacağım" bu ve benzeri adımlarla başlamak mümkün.
Dijital Detoks sürecinde günlük hayatımızdaki rutinleri doldurarak sürdürülebilir adımlar atabiliriz. Örneğin dijital detoks sürecindeki zaman diliminde spor yapmak, yürüyüşe çıkmak, kitap okumak, yeni hobilere yönelmek detoks sürecini destekler ve süreci keyifli hale getirir.
Dijital detoks başta zihinsel sağlığımızı ve sosyal yaşam kalitemizi arttıracaktır. Teknolojiden biraz uzaklaşmak sadece zihinsel berraklığı artırmakla kalmaz, aynı zamanda günlük aktiviteleri, doğaya ve insan ilişkilerine daha fazla zaman ayırmamıza da imkan tanır. Bu da günlük hayatımıza sağlıklı ve dengeli bir yaşamın kapılarını aralar.
Mavi Işık, Uyku Düzeni
Mobil telefon ekranından yayılan mavi ışık uyarılma hissini yol açtığından uykuya geçişi zorlaştırır. Bu da uyku problemleri, uyku kalitesinde düşüklük ve sağlığı olumsuz etkiler. Uyku günlük hayatımızın vazgeçilmez bir unsurudur ancak dijital teknoloji cihazları nedeniyle insanlar geç saatlere kadar çevrimiçi kalıyor ve yeterince dinlenemiyor, Bu doğrultuda kronik yorgunluk ,dikkat eksikliği ve verim kaybına neden oluyor.
Telefon şarjının yetersizliği, internete ulaşımın yavaşlığı gibi kısa süreli sorunlar dijital ortama ulaştıramadığından huzursuzluk ,sinir gibi kişisel bozukluklara yol açabilir, dijital mecra nedeniyle aile ve sosyal çevrede geçirilen zaman azlığı sosyal ilişkileri zarara uğratır ve bu sebepten sınır koymak şart hale gelir.