Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs musibeti artarak devam ediyor. Aşı çalışmaları bu musibeti ne zamana kadar ve ne ölçüde etkiler zamanla göreceğiz. Ancak bir gerçek var ki ekonomi başta olmak üzere birçok yönüyle koronavirüsün etkisi yıllarca devam edecek gibi görünüyor.
Bütün ülkeler bu musibetten etkilendiler. Ancak kimi ülkeler süreci iyi yöneterek halkını mağdur etmemeye özen gösterdi, kimi ülkeler de yanlış uygulamalardan dolayı sınıfta kaldı.
Bu konuda Türkiye'nin karnesi pek iç açıcı değildir. Milyonlarca küçük esnafı mağdur eden uygulamalar başta olmak üzere ekonomide, Türkiye sınıfı geçemedi.
Yaklaşık bir buçuk yıldır bazı aylar 8, 10 gün boyunca küçük esnaf kapalı kaldı. Sadece gıda satanlar açıktır, onlar da büyük sermayenin tekelinde. Türkiye'nin her tarafında her mahallede bir veya birden fazla şube açan belirli market zincirleri işin kaymağını götürüyor. Bu haksız rekabet küçük esnafı zaten bitirme noktasına getirmişti, buna yasaklar döneminde ilgili marketler zincirlerinin muaf olması da eklenince iş iyice çığırından çıktı.
Eğer küçük esnafa acil destek çıkılmazsa çok yakında milyonlarca esnaf kepenk kapatmak zorunda kalacak. Düşünün; bir buçuk yıldır doğru dürüst siftah yapamayan okul kantinleri, kırtasiyeler, servis araçları vb. esnaflar zaten nefes alamıyorlar. Giyim, ayakkabı vb. sektörler ise bayram alışverişini bekliyorlardı, 18 günlük yasakla onlar da şok yaşadılar.
Devlet, küçük esnafın ödemeleri konusunda nakdi hibe, faizsiz kredi ya da farklı bir hal çaresini ivedilikle devreye koymalıdır. Aksi takdirde ekonomik olarak çok kötü günler bizi bekliyor.
Esnaf, aldığı ürünler karşılığında çek yazmış. Kira, stopaj, ÖTV, KDV ödemelerini yapmak zorunda. Bu durumda sen dükkanını kapatıyorsun, ödemelerin yapılması için de "bankalar açık" diyorsun. Peki devlet desteği olmazsa bu esnaf ödemelerini nasıl yapacak?
Evet, küçük esnaf için bıçak kemiğe dayanmış, iş yerinde işçi çalıştıran milyonlarca esnaf işsiz duruma düşmüş. Ramazan ayında onlarca belki yüzlerce fakir aileye yardım etmeyi adet haline getiren binlerce esnaf yardım almaya muhtaç duruma gelmiş.
Siyasi iktidar küçük esnafın durumundan ne kadar haberdardır bilmiyorum ama ekonomik sürecin çok kötü yönetildiği açık bir gerçektir. Bu gidişle esnaf ya iflas bayrağını çekecek ya da kepenk kapatmayarak yasakları dinlemez duruma gelecektir.
Urfa'daki esnafın isyanı Türkiye'deki tüm küçük esnafın duygularını yansıtıyor. Olay basına pek yansımadığı için kısaca özetlemeye çalışalım.
Urfa merkez Haliliye ilçesine bağlı Açıksu Caddesinde bulunan bazı esnaflar işyerlerini kapatmayarak kısıtlamayı protesto ettiler. Zabıta ekiplerinin uyarılarına rağmen esnaf işyerlerini kapatmayınca olay yerine çok sayıda polis ekibi sevk edildi.
Eğer siyasi iktidar küçük esnaf ile ilgili sağlıklı bir düzenleme yapmaz ve ciddi bir destek çıkmazsa benzer haberler sıklıkla basına yansıyacak gibi görünüyor.
Hadi hayırlısı...