Bu yazıyı okurken gözünüzün önüne bir İslam dünyası haritası gelsin.
İslam`ın ilk yüzyılındaki fetihleri düşünün…
Suriye, Irak, İran, Mısır…
Sonrasında Kuzey ve Orta Afrika…
Emeviler döneminde bugün Türki cumhuriyetler diye nitelendirdiğimiz bölgenin Müslüman olması…
Evet, sadede geliyorum…
İlk yüzyılda Müslüman olan coğrafyalar hala Müslüman!
Selçuklular ve Gazneliler döneminde İslam yurdu olan coğrafyalar hala Müslüman ve din ile olan bağlarını sürdürüyorlar.
Soru şu: Osmanlı neden başarılı olamadı?
Osmanlılar döneminde neden Avrupa`daki halklar Müslüman olmadı? Orta Asyalı Şamanist Türk Emevi-Abbasi dönemindeki çabalarla Müslüman oldu.
Zerdüşt İranlı ve Zerdüşt Kürt Hz. Ömer dönemi ve sonrasında peyderpey Müslüman oldu. Yine bu dönemlerde(devletin tüm yapısal ve işlevsel sorunlarına rağmen) İslam`ın yayılması Hindistan`dan Afrika`nın ta içlerine Hint adalarından Atlas okyanusuna kadar uzanıyordu.
Bugün İslam dünyası olarak saydığımız coğrafyanın büyük bir kısmı iki yüz bilemedin iki yüz elli yıllık bir mücadelenin sonunda İslamlaşmışlardır.
Peki, bu maya neden Anadolu`da tutmadı?
Dikkat buyurun 1071 Malazgirt savaşı anlatılırken “Anadolu Türk yurdu oldu” denilir. “Anadolu halkı İslamlaştı” denilmez. Zira böyle bir durum yaşanmamıştır. Anadolu`nun yerlisi Ermeniler, Rumlar, Asuriler, Keldaniler, Süryaniler… Neredeyse herkes dininde kaldı, İslamlaşma bireysel kaldı. Neden?
Hadi onlar azınlık psikolojisi ile direndiler diyelim…
Peki 545 yıl Osmanlı yönetiminde kalan Bulgarlar; 539 yıl İslam sancağı altında kalan Sırplar ve yüzlerce yıl Osmanlı himaye ve hoşgörüsünde yaşayan Slovenler, Romanlar, Macarlar, Moldovalılar, Hırvatlar, Ukraynalılar, Lehler, Çekler….
Evet, bu halklar neden İslamlaşmadı…
Görebildiğimiz kadarı ile balkanlar bölgesinde o dönem koşullarında sadece 2 halk toplu bir İslamlaşma süreci yaşamış… Bunlardan ilki Boşnakların İslamlaşmasında bağlı bulundukları Bogomil Hristiyan mezhebinin de etkisi vardır. Bu mezhep klasik Hristiyan mezheplerinden çok ama çok farklı olduğu için Boşnaklar zaten diğer Hristiyan mezhepçileri tarafından hedef alınıyor, saldırıya uğruyorlardı. İslam`ı tanıdıklarında ortak noktaların fazlalığı İslam`a yönelmelerine neden oldu.
İslamlaşan ikinci halk ise Arnavutlardı ki onların da tamamı değil büyük bir kısmı Müslüman olmuştur…
Arnavutların İslamlaşmasında da Hristiyan dünyasının kendi aralarındaki iç sorunlar oldukça etkili olmuştur.
Osmanlının yüzlerce yıl yönettiği Balkan ve Orta Avrupa topraklarında ciddi bir Müslüman kitlesinin olmamasını milliyetçi bir gözle bakıp “ bakın kimseyi asimile etmemişiz” diye de okuyabiliriz, “ilay-ı kelimetullah toprak kazanma davası değildir; adam kazanma davasıdır, Osmanlı toprak kazandı ama adam kazanamadı” diye de okuyabiliriz.
Tercih sizin.