Amerika ve onunla beraber hareket eden koalisyon ortakları Irak’taki üsleri büyük oranda boşalttıktan sonra Kürdistan bölgesine iyice yerleşti.
Ama Kürdistan bölgesindeki politik zemin Amerika’nın tahmin ettiğinden daha fazla değişmiş ve farklı politik hedeflere sahip çok parçalı yapı biraz daha keskinleşmiş durumda.
Daha önceleri hem KDP hem de KYB ile sıkı bir irtibata sahipken özellikle “Bağımsızlık referandumu” sonrası ilişkiler gevşedi hatta yer yer “gayri resmi olarak” koptu.
KDP’nin Türkiye’ye, KYB’nin İran’a ve Irak merkezi hükümetine yakın durması ve bu arada PKK ile ilişkilerini güçlendirmeye çalışan Amerika’nın bunun tam olarak farkına varamaması gerçeğiyle yüzleşildiğinde köprünün altından çok sular akmıştı.
Türkiye’nin PKK’ye karşı gerçekleştirdiği ölümcül operasyonlar ve hatta bu operasyonların Irak ve Suriye’nin hemen her noktasında gerçekleşmesi Amerika’yı ciddi biçimde tedirgin ediyor. Irak Kürdistan bölgesinden PKK’ye istenilen desteğin gelmemesi hatta “MİT’e yardım ediliyor” iddialarının çok yüksek sesle dillendirilmeye başlanması, Amerika ve koalisyon ortaklarının yeni adımlar atmasına, yeni stratejilere başvurmasına neden oldu.
Amerika, ilk adım olarak Kürdistan ordusu durumunda olan Peşmerge güçlerinin KDP ve KYB etkisinden arındırılarak birleştirilmesi gerektiğini dile getirdi, bunun yapılmaması durumunda yardımların kesileceğini söyledi.
ABD Komutanı McFarlane, Peşmerge güçleri bünyesinde “reform ve yeniden yapılanma” sürecinin tamamlanmaması halinde Peşmerge Bakanlığına yapılan yardımların kesileceği yönünde açıkça uyarıda bulundu.
Daha önceden “Pentagon yetkilisi” denilerek bir hedefin ne olduğu yönünde net bir açıklama yapılmıştı:
"Peşmerge Bakanlığı'nın kontrolünde birleşik apolitik bir Peşmerge gücüne sahip olmak istiyoruz. Peşmerge Bakanlığı'na bağlı tümenlere gerekli mali yardım sağlanarak, kendi görevlerini yapmaları için güçlendirilmelerini istiyoruz."
Aslında Amerika “Apolitik bir peşmerge gücü” derken Türkiye ve İran’ın değil de kendi kontrolünde bir gücün oluşturulması gerektiğini kast ediyor. Öyle ya Irak ve bölge şartları içerisinde “Apolitik bir gücün” varlığını devam ettirmesine normal şartlarda imkân yoktur.
Bafıl Talabani, nerede durduğunu iyi biliyor ve Amerikan tehditleri karşısında “rest çekme” yerine babasının “siyasi manevralarından” birini kullanmayı ve hedefe KDP’yi koymayı ustalıkla başarıyor: "KYB, Kürdistan'ı savunması için Peşmerge Güçlerinin birleşmesini ve güçlü ulusal bir gücün oluşturulmasını her yönüyle destekliyor. Ancak adilane ve her türlü özel çıkardan uzak olması kaydıyla."
KDP ve KYB’nin yakın tarihte çatışmaları ve farklı işbirlikleri ile nasıl bir süreci yaşadıkları biliniyor. İdeolojik anlamda bile aralarında ciddi bir fark olan bu yapılar Saddam sonrası kısa bir süre “beraber” hareket ettiler; ama özellikle Celal Talabani sonrası eski mevzilerine çekildiler.
Birleşmeleri oldukça zordur.
Gazeteci Arif Qurbani, bu işin ne kadar zor olduğunu şu sözlerle ifade etti:
“Bu iki gücün yapıları en başından beri iki farklı ve karşıt yapıya dayanıyor. Ne birleşmesi için gerekli koşullar yaratılabilir, ne de bu iki silahlı kuvvete sahip olan iki siyasi güç birbirine güvenerek silahlarını bırakabilir.”
Çözüm olarak da ne yapılabileceği konusunda Amerika’ya akıl verdi Qurbani:
“ABD, birleşik bir güç veya partilerin hakimiyeti dışında bir güç oluşturmak isteselerdi, Peşmerge Bakanlığı bünyesinde, KDP ve KYB mekanizmasının dışında, her iki partinin örgüt ve teşkilatlarının desteği olmadan birkaç tugay ve özel birlik oluşturmak için gençlere kapı açabilirlerdi. Bu şekilde hiç bir partiye bağlı olmadan on binlerce genci askere alabilirdi.”
Aslında Amerika PKK projesi üzerinden böyle bir eylemi hayata geçirmekten hiç vazgeçmedi.
Oluşturulması düşünülen “Ortak Peşmerge gücü”nin komutasını PKK ile aynı siyasi çizgide hareket edecek birilerine vermek Amerika açısında hiç de zor değil.
Tam da bu tartışmaların olduğu bir esnada Hakan Fidan’ın Kürdistan bölgesine ziyareti oldukça önem taşıyor.
Önümüzdeki günlerde gerginliğin biraz daha arttığına şahit olabiliriz.