Bir önceki yazımda hisbe teşkilatını konu almıştım. Çarşı ve pazarın denetlenmesi, özellikle gıda fiyatlarının kontrol edilmesi ve Ramazan'da oluşacak spekülasyonların önüne geçilmesi gerektiğini belirtmiştim. Çarşı ve pazarın yanında iftar sofralarının vazgeçilmezi hurmanın da denetlenmesi gerekiyor.
Peygamberimiz (s.av.) iftarı hurma ile açmayı tavsiye ettiğinden, hurma iftar sofralarının vazgeçilmezi oluyor. Ancak hurmanın bir çok çeşidi var. Eskisi, yenisi, yaşı, kurusu, dallısı, dallısı, mebrumu vb...
Malum hurmanın ana merkezi Medine ve Medine'de hurmacılar çarşısı burada hurma bahçesinden alacağınız hurmayı iki-üç misli daha ucuz alabiliyorsunuz. Ancak hurmadan iyi anlamak, hangi hurmanın hangi çeşit ve kaç liraya olduğunu bilmeniz icap ediyor. Bir hurma çeşidini beğendiyseniz fiyatının hangi oranlarda değiştiğini, bu senenin ürünü mü, yoksa geçen senenin ürünü mü olduğunu iyi bilmeniz gerekiyor. Aksi taktirde bazen ucuz aldım dediğiniz ürün son derece kalitesiz, iyi deyip aldığınız ve yüksek fiyat verdiğiniz üründe kısa sürede kurtlanıp yenilmez hale gelebiliyor.
Medine çarşısında, çarşıdaki işçiler tarafından adeta önünüz kesiliyor. Size mal satılması için bir kavga veriliyor.
Bahçelerde satılan ürünlerinde sanki taze, dalından yeni koparılmış gibi anlaşılmaması gerekiyor. Bahçe denilen yer depo vazifesi görüyor. Bir, iki senelik hurmalar orada saklanabiliyor. 35 Riyal neredeyse şu anki 35 TL'ye aldığınız en iyi hurmalardan birisine bir de 8 Riyal kargo ücreti vererek memleketinize gönderiyorsunuz. Ancak kısa sürede bu hurma eski olduğundan kurtlanabiliyor.
Ramazanda piyasaya bol miktarda glikoz şurubuna batırılmış ucuz hurmalar sürülüyor ve adeta Müslümanlarla alay ediliyor.
Birçok gıdada kullanılan glikoz (mısır) şurubu ucuz, kalitesiz hurmalarda da kullanılıyor. Genellikle Kuzey Afrika ülkelerinden gelen hurmalar glikoza bulanarak satılıyor. Bu hurma tezgâhta ıslak gibi durur. Elinize aldığınızda eliniz yapış yapış olur. Bu hurmaların tercih edilememesi daha doğrudur.
Doğru olan tüketicinin dallı, parlak olmayan hurmaları satın almasıdır. Hurma fiyatlarındaki büyük farkın sebeplerinden birisi bazı hurmaların glikoz şurubuna bandırılmış olması. Ramazanda satın alacağımız hurma glikoz işleminden geçirilmiş olsa bile paket içeriğinde bu yazmayabilir.
Bazı ucuz, kirli ve az tatlı hurmaların kirlerinin örtülmesi, parlatılması ve tadının artırılması için glikoz şurubu püskürtülüyor. Böylece hurmanın ayıbı örtülerek, satılmaya çalışılıyor. Bunlar genellikle yurtdışından geliyor ve köpük tabaklarda 300 gr'ı 2.5-3 liraya yani çok ucuza satılıyor.
Hurma alırken markalı, yerli ürünler tercih edilmelidir. Paketin üzerinde son kullanma tarihine bakılmalı ve içindekiler bölümü dikkatlice incelenmelidir. Çünkü burada glikoz kullanıldığı yazıyor. Çok ucuz ürünlerden kaçınılmalıdır.
Hurma çöllerde, doğal ortamda yetişir. Hurma bahçelerinde sinek, haşarat olmadığından zirai ilaca da gerek kalmaz. Dolayısıyla yıkanması da gerekmez. Tüketici, damak zevkine göre kuru ya da yaş hurma tercih edebilir.
İftar ve sahurda, mineral ve vitamin deposu olan hurma- hurma ürünlerini tüketmek çok yararlı. Uzun yaz günlerinde tok ve zinde kalmaya yardımcı olur.
19 ülkede hurma yetişiyor. Peygamber Efendimizin diktiği bir ağacın meyvesi olan Peygamber hurmalarının kilosu 100 ila 120 liradan; Mekke ve Medine hurmaları 30-50 liradan satılıyor.
İsrail, Filistin, Ürdün, Lübnan gibi Lut Gölü çevresinde yetişen hurmalar biraz daha etli, yumuşak, çekirdeği küçük; fiyatı yüksek. 40-50 lira civarında. Tunus hurmaları ise daha az şekerli oluyor.