İşte olası bir depreme karşı öncelikli 100 öneri;
1- Türkiye’nin bekası için derhal ‘ulusal seferberlik’ başlatılmalı. (Mikdat Kadıoğlu)
2- Deprem sırasında kullanmak için şehrin içinde tahliye yolları oluşturulmalı. Mevcut tahliye yolları araç park yeri olarak kullanılıyor, acilen boşaltılmalı, boş kalmaları sağlanmalı. (Pelin Pınar Giritlioğlu)
3- Acilen denize ulaşan yollar açılmalı. İstanbul’un tepelerine kadar varan kestirme yollarla şehir denize bağlanmalı. (Cem Gürdeniz)
4- İstanbul’un denizden tahliyesi için 6 yer var. Bu sayı yetersiz, artırılmalı. (Cem Gürdeniz)
5- Ulaşımın denizden sağlanması için 17 olan deniz rampası sayısı 300’e çıkarılmalı. (Cem Gürdeniz)
6- Tüm marinalarda ve balıkçı barınaklarındaki tekneleri afetten sonra kullanmak için plan yapılmalı. (Cem Gürdeniz)
7- İstanbul ve civarındaki iş makinelerine online canlı takip sistemi kurulmalı. (Ziyadin Çakır)
8- Limanlar lojistik üs haline getirilmeli. (Cem Gürdeniz)
9- Sahra hastaneleri kurulmalı, pandemide kurulanlar ihtiyaca göre geliştirilmeli ve bunlara kıyıda büyük hastane gemileri eklenmeli. (Namık Çağlayan)
10- İş makineleri ve yardım araçlarının taşınması için Ro-Ro filosu kurulmalı. (Cem Gürdeniz)
11- Üzerinde güneş panelleri olan, güçlü bataryalara sahip araçlar tedarik edilmeli. (Ozan Erdinç)
KUZEYDE GEÇİCİ YAŞAM ALANLARI OLUŞTURULMALI
12- Hemen bugün harekete geçip yeraltında gıda depoları hazırlanılmalı. (Yavuz Işık)
13- Şehrin kuzeyinde, olası depremzedeler için yenilenebilir enerji kaynakları olan, enerji depolama sistemleri bulunan, dizel jeneratörler içeren, altyapısı hazır geçici yaşam alanları şimdiden oluşturulmalı. (Ozan Erdinç)
14- Afet sonrası kullanmak için çok acil olarak ‘deprem parkları’ tasarlanmalı. (Faruk Göksu)
15- Toplanma alanları hastanelere, kamu kurumlarına entegre edilmeli. (Pelin Pınar Giritlioğlu)
16- Mahallelere deprem konteynerleri konulmalı. (Umut Dinçşahin)
17- Yangın söndürme gemilerinin sayısı artırılmalı. (Cem Gürdeniz)
18- Yolcu gemilerine çok ihtiyaç olacak, planlaması şimdiden yapılmalı. (Cem Gürdeniz)
19- Atatürk Havalimanı ‘acil durum havalimanı’ statüsüne getirilmeli, afet üssüne dönüştürülmeli. (Kubilay Kaptan, Pelin Pınar Giritlioğlu)
ŞEHİRDEKİ KÖPRÜLER NE KADAR DAYANIKLI
20- İstanbul’daki tüm köprü, üst ve altgeçitlerin risk durumu belirlenmeli. (Ziyadin Çakır - Nihat Şen)
21- Haliç Köprüsü, yakın dönemde çok büyük bir hasar aldı. Çok tehlikeli bir durumda. (Kubilay Kaptan)
22- Şehirdeki tüm istinat duvar ve perdeleri gözden geçirilmeli. (Nihat Şen)
23- Hastaneler ve okullar başta olmak üzere tüm kamu binaları ve tarihi yapıların risk testi yapılmalı. (Namık Çağatay)
24- Su, barajlar, kanalizasyon, elektrik ve haberleşme gibi önemli altyapılar güvenli hale getirilmeli. (Namık Çağatay)
4 MİLYON KİŞİ RİSK ALTINDA
25- Kentte 70- 100 bin bina yıkılabilir. Bu binalar yıkılıp yeniden inşa edilmeli. (Yavuz Işık, Mikdat Kadıoğlu)
26- Yıkılma riski olan 100 bin binaya eşzamanlı olarak Japonya’daki gibi dışarıdan çelik kafesler giydirilmeli. Bu evler içinde oturanlara tabut olmaktan çıkarılmalı. (Mikdat Kadıoğlu)
27- Bu binalarda yaşayan risk altındaki kişiler için, Şile, Gebze, Arnavutköy gibi şehrin yakın noktalarında geçici barınma merkezleri, gerekirse konteyner kentler oluşturulmalı. (Şenol Saltık)
28- İstanbul’da 4 milyon kişi risk altında. Sadece yıkıp aynı yere yeni bina yapmak çözüm değil. Bazı yerler yıkılıp yeşil boş alan haline getirilmeli. (Faruk Göksu)
29- Yüksek riskli bölgeler ‘afet alanı’ ilan edilmeli. (Ali Güvenç Kiraz)
30- Dönüşüm sadece İstanbul değil, Osmangazi Köprüsü’nden Çanakkale Köprüsü’ne kadar bütün Marmara olarak ele alınmalı. (Mehmet Kalyoncu)
31- Kolonları kesilmiş binalar tespit edilip hızla boşaltılmalı. (Şenol Saltık)
32- Deniz doldurularak yapılan alanlardaki yapılar yıkılmalı. (Pelin Pınar Giritlioğlu)
33- Marmara kıyısındaki ilçelerde 2000 öncesi yapılan tüm binalar dönüşüme alınmalı. (Nihat Şen)
34- Bölgelerin, alanların, adaların, sekiz-on parselin birleştirilerek birlikte dönüşümün sağlanmasına öncülük edilmesi lazım. (Nihat Şen)
35- Sosyal konut projelerine hız verilmeli, belediyeler de dahil edilerek daha kısa sürede daha ucuz konutlar üretilmeli. (Ali Güveç Kiraz - Pelin Pınar Giritlioğlu)
36- Yeni yapılacak binalarda giriş kat kolonlarına teknolojik alarm sistemi yerleştirilmeli. (Şenol Saltık)
37- Riskli olduğu için tahliye edilen binada oturanlara kira yardımı acilen artırılmalı. (Rezan Epözdemir)
38- En riskli bölgelerdeki tüm binalar yıkılıp yeniden yapılmalı. ‘Halkın rızası ve fikir birliği’ gibi demokratik süreçler kamunun ortak çıkarı için bir süre askıya alınmalı. (Nazmiye Karaca)
39- Riskli bina tespiti için ev sahiplerinin gönüllü olması beklenmemeli, belediyeler izin almadan çalışma yapmalı. (Taner Yüzgeç)
40- Can güvenliğini tehdit eden riskli yapılarda mahkemelerin yürütmeyi durdurma kararı vermesinin fiilen önüne geçilmeli. (Ali Güvenç Kiraz)
41- Dönüşüme engel çıkaran ‘riskli yapı kararına itiraz’ hakkı kaldırılmalı. (Ali Güvenç Kiraz)
42- Dönüşüm için çoğunluk sağlanamazsa devlet kamulaştırma hakkını kullanmalı. (Ali Güvenç Kiraz)
43- Dönüşümün mümkün olmadığı yerlerde yaşayan vatandaş rızası ile başka yere taşınmalı. (Mehmet Kalyoncu)
44- Örnek bir dönüşüm projesi hemen başlamalı ve vatandaş doğru dönüşümü görmeli. (Faruk Göksu)
45- Kentsel dönüşüm süreciyle ilgili ev sahibi ve kiracılara yönelik kamu spotları yayınlanmalı, apartmanlara broşürler dağıtılmalı. (Nahide Esra Danışman)
ON BİNLERCE YENİ EV İÇİN PARA NEREDEN BULUNACAK
46- Riskli yapılar devlet tarafından herhangi kâr marjı düşünülmeden yapılmalı, finansmanı gerektiğinde devlet ve fonlar tarafından karşılanmalı. (Nazmiye Karaca)
47- AB, Dünya Bankası gibi uluslararası kaynaklardan uzun vadeli, faizsiz ya da çok düşük faizli kredi imkânı sağlanmalı. (Taner Yüzgeç, Afşin Hatipoğlu)
48- Rezerv konutların finansmanı için Borsa kullanılmalı. (Mehmet Kalyoncu)
49- İBB kendi yaptığı uygulamalarda tahvil ihraç etmeli, gayrimenkul yatırım fonu kurmalı. (Ali Güvenç Kiraz)
50- Kentsel dönüşümün ucuza mal edilmesi için devlet inşaat malzemelerini ucuza ve kaliteli şekilde imal edecek iştirakler kurmalı. (Nahide Esra Danışman)
51- Güçlendirmede KDV yüzde 18, bu oran düşürülmeli. (Sinan Türkkan)
52- Bankalar güçlendirme kredisi vermiyor, yeni düzenleme gerekiyor. (Sinan Türkkan)
53- Çok daha uzun vadeli, belli bir dönemi faizsiz krediler verilmeli. (Mustafa Şeref Kısacak)
54- Rezerv yapı alanlarına hızlıca konut inşasına başlanmalı. Dönüşüm için evinden çıkanlar buralara yerleşmeli. (Mehmet Kalyoncu)
55- Özel sektör de desteklenerek birçok ilçede kiralık konut üretilmeli. (Ali Güvenç Kiraz)
56- Kamuya ait Emlak Konut, TOKİ ve KİPTAŞ, kentsel dönüşüme dahil edilmeli. (Hüseyin Alan, Mustafa Şeref Kısacık)
AFET BAKANLIĞI VE MAHKEMESİ KURULMALI
57- Afet İşleri Bakanlığı kurulmalı. (Şenol Saltık)
58- Gayrimenkul ihtisas mahkemeleri ve afet riski mahkemeleri kurulmalı. (Ali Güvenç Kiraz)
59- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesinde inşaat denetim yüksek kurulu kurulmalı. (Şenol Saltık)
60- Yapı sektörü için yapı endüstrisi denetleme kurulu oluşturulmalı. (Mehmet Kalyoncu)
61- Yapı denetim sistemi tamamen değişmeli. (Taner Yüzgeç)
62- Yeni bir imar kanunu hazırlanmalı. (Taner Yüzgeç)
63- Parası olanın müteahhitlik yapması engellenmeli. (Sinan Türkkan)
64- Dönüşüm sırasında boş konutlara çok ihtiyaç olacak. Yabancıya konut satışı 5 yıllığına durdurulmalı, yabancıya ev kiralanması izne bağlanmalı. (Afşin Hatipoğlu)
65- Müteahhitler yaptıkları ve satışı biten projeleri belli periyotlarla kontrol etmeli. (Nazmi Durbakayım)
66- Tüm müteahhitlerin sicil kaydı olmalı. Hileli üretim yapanlar sisteme işlenmeli. (Nazmi Durbakayım)
67- Riskli ev ve işyerinin satışı ve kiralanması yasaklanmalı. (Faruk Göksu)
68- Depreme dayanıksız binalar için tapuda ‘riskli yapı’ ve ‘kiralanamaz’ şerhi düşülmeli. (Faruk Göksu)
69- Mührü kırıp inşaata devam eden müteahhide verilen cezalar caydırıcı hale getirilmeli. (Rezan Epözdemir)
70- İmar barışı bir daha çıkarılmamalı. (Pelin Pınar Giritlioğlu)
71- Yeni inşaatlarda bina altına dükkân yapılmamalı. (Nazmi Durbakayım)
72- Dönüşümde ortaya çıkacak kira sorununa karşı bölgesel tavan rakamlar belirlenmeli. (Faruk Göksu)
73- Tüm yapılar için ‘yapı sigortası’ yürürlüğe konulmalı. (Ali Rıza İlgezdi)
ACİLEN YENİ AFET YASASI
74- İstanbul Valiliği, TSK, İBB, ilçe belediyeleri ve sivil toplum örgütlerinin birlikte çalışacağı yeni bir ‘Afet Koordinasyon Merkezi’ oluşturulmalı. (Namık Çağatay)
75- AFAD’ın yapısı hızla düzenlenmeli. (Kubilay Kaptan)
76- Fabrika, atölye veya sanayi tesisleri İstanbul dışına çıkarılmalı. (Pelin Pınar Giritlioğlu)
ELEKTRİK KESİLMESİNE KARŞI
77- Elektrik kesintilerine karşı güneş enerjisi sistemleri oluşturulmalı. (Ozan Erdinç)
78- Jeneratör sayısı ve gücü artırılmalı. (Ozan Erdinç)
79- Offroad lastiklere ve güçlü yapıya ve büyük yakıt tanklarına sahip, yıkıntı alanlarına girebilecek jeneratör taşıyan araçlar hazır edilmeli. (Ozan Erdinç)
80- Galatasaray Stadı’nın çatı sistemi güneş enerjisi. İyi bir toplanma alanı olabilir. Bunu şimdiden tasarlamak gerekiyor. (Ozan Erdinç)
MOBİL BAZ İSTASYONLARI
81- Baz istasyonlarının çökmesine karşı şehrin güvenli bölgelerinde yenilenebilir enerji kullanabilen mobil baz istasyonları hazır edilmeli. (Ozan Erdinç)
82- GSM ve internet şirketlerine “Eğer bu ülkede hizmet vermeye devam etmek istiyorsan hemen gerekli yatırımları tamamla” diye ültimatom verilmeli. (Kubilay Kaptan)
AFET EĞİTİMİ ANAOKULUNA KADAR İNMELİ
83- Anaokullarından başlayarak deprem eğitimi verilmeli. (Kubilay Kaptan)
84- Ortaokul, liseden başlayarak ilkyardım, Deprem Sonrası arama kurtarma eğitimi verilmeli. (Faruk Göksu - Kubilay Kaptan)
85- On binlerce arama kurtarma ekibi gerekecek. Bugünden buna hazırlık yapılmalı. (Taner Yüzgeç)
86- Mahallelerde herkese uzmanlık alanına göre bir görev verilmeli. (Ali Güvenç Kiraz)
87- İşyerlerinde acil durum planları hazırlanmalı. (Umut Dinçşahin)
88- Üniversitelerde arama kurtarma kulüpleri kurulmalı. (Umut Dinçşahin)
89- STK, asker, polis işbirliği yaparak ortak çalışma faaliyeti gerçekleştirmeli. (Umut Dinçşahin)
90- Halka deprem sırasında ve sonrasında ne yapmaları gerektiği iyice öğretilmeli. Herkes cenin pozisyonunu öğrenmeli. (Umut Dinçşahin)
91- Evdeki eşyaların sabitlenmesi eğitimi zorunlu olmalı. (Kubilay Kaptan)
92- Sahillerde yaşayanlara tsunamiye karşı eğitim verilmeli, kaçış güzergâhları öğretilmeli. (Nazmiye Karaca)
93- Apartmanlar, siteler tahliye planı hazırlamalı. (Umut Dinçşahin)
94- Her sınıfa ve her eve deprem çantası konulmalı. (Faruk Göksu, Kubilay Kaptan)
95- İstanbul’un tahliye koridorlarını gösteren planlar apartmanlara asılmalı, aplikasyonlar geliştirerek tüm şehirle paylaşılmalı. (Faruk Göksu)
96- Şehrin zemin haritası, halkın anlayacağı dilden ve onları tedirgin etmeyecek şekilde paylaşılmalı. (Faruk Göksu)
97- ‘Sıfırıncı saniye’ çalıştayı yapılmalı. (Umut Dinçşahin)
98- Afete karşı planların uygulanabilmesi için yılda bir kere detaylı tatbikat yapılmalı. (Cem Gürdeniz, Kubilay Kaptan)
99- Artık konuşma değil, uygulama zamanı. Siyasi irade bir an önce harekete geçmeli. (Kubilay Kaptan, Cem Gürdeniz, Nihat Şen)
100- İstanbul’un nüfusu çok fazla, seyrekleştirilmeli. Diğer şehirlere göç teşvik edilmeli. (Faruk Göksu)
HÜRRİYET