Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'den sinirbilimci ve uyku araştırmacısı Raphael Vallat liderliğindeki ekip, "Neden bir sabah dinç uyanırken, başka bir sabah uyandığımızda debelenip dururuz?" sorusunun peşine düştü.
Çalışmaya toplam 833 gönüllü katıldı. Bu kişilerin önemli bir kısmı ikizdi. Bu da araştırmacıların sonuca varırken genetik faktörleri elemesine olanak tanıdı.
Katılımcıların glikoz seviyeleri, fiziksel aktivite, beslenme ve uyku düzenleri iki hafta boyunca kaydedildi. Gönüllülerin kendisi de günün farklı zamanlarında ne kadar dinç hissettiklerini aktardıkları anketleri doldurdu.
Hakemli bilimsel dergi Nature Communications'ta yayımlanan bulgulara göre, ilk faktörün "uyku profili", yani gece uykusunun süresi ve zamanlaması olduğu belirlendi. Daha uzun uyumak ve normalden geç uyanmak, katılımcıların daha iyi uyanmasını sağlıyordu.
İkinci faktör, katılımcıların önceki gün yaptıkları egzersiz miktarıydı. Gün içinde daha fazla hareket eden ve geceleri daha az fiziksel aktivitede bulunan kişilerin gece uykusunun kesintiye uğramadığı görüldü.
Üçüncü faktörünse kahvaltı olduğu belirlendi. Sabahları daha fazla karbonhidrat içeren tüketen kişilerin gün içinde daha dinç hissettiği görüldü. Protein alımı ise tam tersi bir etki yaratıyordu.
Son olarak, kahvaltıdan sonra kan şekeri seviyelerindeki artış ölçüldü. Sabah öğününün ardından şekerli içecek tüketen katılımcıların diğerleri kadar dinç hissetmediği görüldü.
Karbonhidrat açısından zengin bir kahvaltıyı tercih eden ve öğünden sonra kan şekeri daha düşük kalan gönüllüler daha dinç hissediyordu.
İyi uyanma ve dinç hissetmede rol oynayan diğer faktörler arasında gönüllülerin ruh hali ve yaş aralığı da vardı. Ancak bunlar, kişilerin kendi kendine yönetebileceği faktörler olmadığı için araştırmacılar tarafından listeye alınmadı.
Vallat ve meslektaşları, araştırma makalesinde, "Bulgularımız, uyanıklıkla ilişkilendirilen ve çoğunlukla sabit olmayan bir dizi temel faktör ortaya koyuyor" diye yazdı:
"Bu faktörlerin çoğu değiştirilebilir. Yani davranışsal müdahaleye olanak tanıyabilir."
Independent Türkçe, Science Alert, Nature Communications