Sedat Şeran / Doğruhaber
Sahihayn’de ve Ahmed b. Hanbel’in Müsned’inde farklı şekilde rivayet edilen bir hadis-i şerifte, Resulullah (sav), Bedir günü, müşrik ölülerinin bir kuyuya gömülmesini emretti. Harp sonrasında Bedir’e gelişinde müşrik ölülerinin isimlerini de anarak filan oğlu filan, filan oğlu filan, Rabbinizin size va’dini gerçek buldunuz mu? Ben Rabbimin bana olan va’dini gerçek buldum, diye seslendi. Bunu duyan Hz. Ömer: “Ey Allah’ın Resulü! Ölmüş, etleri paramparça olmuş insanlarla mı konuşuyorsun?” diye sordu. Resulullah (sav) de: “Beni hak üzere gönderen Allah’a yemin olsun ki, siz onlardan daha iyi duyamazsınız. Ama onlar cevap veremezler” buyurdu.
Dostlarının ayak seslerini duyarlar
Kimi rivayetlerde de mezara konulduktan sonra ölünün, ayrılan dostlarının ayak seslerini duyduğu belirtilir. Hz. Enes (ra)’den rivayet edilen bir hadis-i şerifte Resulullah (sav) şöyle buyurmuştur: “Ölü kabre konulunca dostları başından ayrılırken o, ayak seslerini duyar. İki melek gelir ve ona sorarlar....” (hadis devam ediyor.) (Buhari, Müslim)
Selama cevap verirler
Resulullah (sav), ümmetinin ölülerine: “Ey mü’minler topluluğu! Allah’ın selamı üzerinize olsun. (Es-selamu aleykum dara kavmin mü’minin)” (Müslim, Nesai, İbn Mace, Ahmed b. Hanbel) şeklinde selamlarını alıyormuş gibi selam vermelerini önermiştir. Haddi zatında bu şekilde selam, duyan düşünen insanlara verilir. Ölüler kendilerine verilen selamı duymamış olsalardı (ki, yokluk ve cansıza hitap olacağından) bu abes olurdu.
Ziyaretçilerini tanırlar
Ölünün ziyaretçilerini tanıması tevatüren sabit olduğu gibi selef âlimleri de bu konuda müttefiktirler. Resulullah (sav), kabir ziyaretleri esnasında ümmetine şöyle demelerini öğütlemiştir: “Ey mü’minler, Müslümanlar topluluğu! İnşaallah biz de size kavuşacağız. Allah, dünyadan ayrılmış sizlere ve biz dünyadakilere rahmet etsin. Allah’tan hepimize afiyet vermesini dileriz.” (Müslim, Nesaî, İbn Mace)
Ebu Davud sünneninde Ebu Hureyre (ra)’den gelen şu hadisi nakleder. Resulullah (sav) buyuruyor: “Bana selam verdiğinizde Allah ruhumu geri verir, böylece selamınızı alırım.” (Ebu Davud).
Kendilerine telkin yapılır
Ölülere telkin yapılması da ölülerin duyacağına işarettir. İmam Ahmed b. Hanbel’e telkin hakkında sorulduğunda, insanların uygulamalarını delil gösterecek telkini güzel görmüştür. Telkinin amacı, sorguda olan kişiye cevapları hatırlama konusunda yardımcı olmaktır. Nitekim Ebu Davud güvenilir bir senetle es-Sünen adlı eserinde rivayet ettiğine göre Resulullah (sav) bir adamın cenazesine iştirak etti. Defin işi bitirince Resulullah (sav): “Kardeşinize sebat dileyin; o şimdi sorgudadır” buyurur.
Allah (cc) bizleri iman üzere yaşatıp, iman üzere öldürsün ve iman üzere diriltsin.