Bacak ağrısı, ağrıların yüzde 39'unu oluşturan sırt ağrısından sonra ikinci sırada gelirken, baş ağrıları yüzde 22 karın ve pelvik ağrıları yüzde 10'unu oluşturuyor.
ABD Ayak ve Ayak Bileği Cerrahları Koleji’ne (ACFAS) göre bacak ağrısı bir dizi farklı nedenden kaynaklanabilir ve göz ardı edilmemelidir. Ağrının sebebinin ciddi bir sağlık sorun mu yoksa yaralanma veya aşırı zorlama olup olmadığını belirlemek için doktora başvurulmalı.
Bacak ağrısı vakalarının çoğunun yırtılma, aşırı zorlama veya bacak bölgesindeki kemikler, kaslar, bağlar, tendonlar, cilt veya diğer bağ dokularındaki yaralanmalardan kaynaklandığı ifade edildi. Ancak bacak ağrısının bir doktor tarafından görülmesi gereken başka sebepleri de vardır. Bu sebeplerden en önemli 5 tanesi şunlar.
-Kas bozuklukları: Bacakta kas krampı, bir veya daha fazla kasın istemsiz ve ani kasılmasıdır. Şiddetli ağrılılar kas sertliğinin bir sonucu olarak, kişiyi uykudan uyandırabilir veya yürüme veya ayakta durma yeteneğini kaybetmesine neden olabilir. Bacak kas krampları genellikle geçicidir, ancak şiddetli ağrı ve rahatsızlığa neden olabilir.
-Geçici spazm: Kas spazmları genellikle zararsız olmakla birlikte, etkilenen kası kullanmayı geçici olarak imkansız hale getirebilirler. İlk etapta kas güçsüzlüğü ile ortaya çıkan durum, egzersiz ve uzun süreli fiziksel aktivite -özelliklede öcesinde ısınma ve kas germe egzersizleri yapılmadığında,- veya özellikle sıcak havalarda uzun süreler boyunca ağır fiziksel çalışma ile meydana gelir. Bu da vücudun terleme yoluyla sıvı ve elektrolit (potasyum, kalsiyum vb.) kaybetmesine neden olur. Tembellik veya hipertiroidizm, diyabet, böbrek zayıflığı ve anemi gibi bazı tıbbi durumlardan da kaynaklanabilir. Ayrıca yüksek tansiyon ve yüksek kolestrol tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar, bazı diüretikler ve bazı oral doğum kontrol hapları almak da buna sebep olabilir.
Bacak kaslarındaki istemsiz ve ağrılı krampların veya spazmların başka bir türü olan gece bacak krampları, genellikle yataktayken ortaya çıkar. Gece krampları genellikle baldır kaslarını etkiler. Bu noktada, kontraktür yaşayan kasları germek ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Huzursuz Bacak Sendromu bazen gece bacak krampları ile karıştırılsa da ayrı bir durumdur. Genel olarak ağrı, huzursuz bacak sendromunun önemli bir özelliği değildir.
-Vasküler bozukluklar: Muhtemelen bacağın derisinin renginde bir değişiklik (örneğin, kırmızı veya mor) ve etkilenen bacakta bir sıcaklık hissi ile Derin Ven Trombozu (DVT) (kan akışında yaşanan değişiklikler), genellikle baldırda başlayan ağrılı kramplara veya bacakta ağrıya neden olabilir.
-Derin Ven Trombozu: Derin Ven Trombozu, bacaktaki bir veya daha fazla derin damarda bir kan pıhtısı oluştuğunda meydana gelir. Uzun bir yolculuk sırasında uzun süre oturmak, uzun süre hareket etmemek veya ameliyat, hastalık veya kaza nedeniyle uzun süre yatakta kalma sonucunda ortaya çıkabilir. Ayrıca ortaya çıkma olasılığını artıran birkaç tıbbi durum vardır. Sorun şu ki, bu kan pıhtısı akciğere gidebilir ve yaşam güvenliğini tehdit edebilecek bir akciğer pıhtısına (pulmoner emboli) neden olabilir.
-Bacak damarlarında bükülen ve genişleyen tüpler olan varisli damarlar: Varislerin oluşumlarının en yaygın nedeni, vücuttaki damarlar üzerindeki baskıyı artıran ayakta durma ve yürüme süresinin uzunluğu olabilir. Derideki bu genişlemiş damarların (örümcek damarları) dışarı çıkması sadece estetik bir sorun olmayıp şiddetli ağrı ve rahatsızlığa neden olabilir. Tedavi, kişisel bakım önlemleri, ilaçlar veya prosedürleri içerebilir.
Periferik arter hastalığı (PAD), arterlerin daralmasına neden olarak kan akışını azaltır. Böylece yeterli kan ve oksijen alamayan bölgelerde kas ağrısı oluşur (Klodikasyon) ve daha sonra geçici bir topallamaya neden olabilir. Periferik arter hastalığının varlığı, arterlerde yağ birikiminin bir göstergesidir. Bu, yürüme veya merdiven çıkma sırasında veya sonrasında baldır kaslarında ağrılı kramplar ile yürürken bacak ağrısına neden olur.
Diz ve tendon enfeksiyonları
-Diz bölgesi bozuklukları: Diz ekleminin kendisindeki çeşitli yapılara ek olarak, onunla ilişkili başka yapılar da vardır, bunlardan biri bacak ağrısının nedeni olabilir.
-Yırtık bağlar: Ön çapraz bağ, femur ile kaval kemiğini birbirine bağlayan güçlü bir doku bağıdır. Bir çapraz bağ yaralanması (yırtılma veya burkulma) meydana geldiğinde, diz şişebilir ve şiddetli ağrıya sebep olabilir. Ayrıca bacak ağrısı da ortaya çıkabilir.
Diz bursiti, diz ekleminin yakınındaki kemikleri, tendonları ve kasları koruyan küçük sıvı dolu keseleri etkileyen ağrılı bir durumdur. Bursit genellikle dizin tekrarlayan hareketlerinden kaynaklanır. Daha sonra diz eklemi ağrı veya sertlikten mustarip olur ve eklem hareket ettirildiğinde veya baskı yapıldığında diz ve bacaktaki ağrı artar ve şişkinlik ve kızarıklık görünür. Tedavi ise genellikle diz ekleminin dinlenmesi ve daha fazla travmadan korunmakla mümkündür. Çoğu durumda, uygun tedavi ile bursit ağrısı birkaç hafta içinde kaybolur, ancak bursit tekrarlayabilir.
Kayganlaştırıcı sıvı içeren Baker kistinin yaralanması, bacağın rahat sallanmasına yardımcı olur ve ayrıca diz ekleminin hareketli parçaları arasındaki sürtünmeyi azaltır. Ancak diz çok fazla sıvı ürettiğinde (diz eklemindeki iltihaplanma veya yaralanmanın bir sonucu olarak), bu sıvı dizin arkasında (popliteal bursa) birikerek fırıncı kistine neden olur. Bu, bacak ağrısı ile birlikte bir yumru ve diz arkasında bir gerginlik hissi ile sonuçlanır. Diz bükülürken ağrı daha da kötüleşebilir.
Yaygın olarak kireçlenme olarak bilinen osteoartrit, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen en yaygın artrit türüdür. Diz eklemi bölgesinde buluşan kemiklerin uçlarında bulunan koruyucu kıkırdak dokusunda kademeli bir aşınma vardır. Buna hareket sırasında veya üzerine veya yanına hafifçe bastırıldığında eklemde ağrı eşlik eder ve hasta eklemi tam olarak hareket ettiremeyebilir.
Bacak ağrısı, özellikle yürürken, hareket ederken ve sonrasında eklem ağrısına sıklıkla eşlik eder.
-Patellar tendinit: Patellar tendon, dizi kaval kemiğinin önüne bağlar. Patellar Tendinit, fiziksel aktiviteye başlarken veya yoğun antrenmanlardan sonra o bölgede ağrıya neden olur ve ağrı bacaktan aşağı inebilir.
-Aşil tendonu: Aşil tendonu (Aşil tendonu), alt bacağın arkasındaki baldır kaslarını ayaktaki topuk kemiğine bağlar. Aşil tendiniti, tendonun aşırı kullanımı, yani üzerine tekrarlanan veya şiddetli baskı nedeniyle oluşan bir yaralanmadır. Aralıklı olarak, yani haftada sadece bir kez egzersiz yapan kişilerde veya koşularının yoğunluğunu veya süresini aniden artıran koşucularda yaygın görülür.
Daha şiddetli aşil tendiniti vakaları, cerrahi tedavi gerektirebilir.
Aşil tendiniti ağrısı, bacağın arkasında veya topuğun üst kısmında hafif olabilir. Ağrı daha şiddetlide olabilir. Hasta özellikle sabahları sıklıkla ağrı veya tutukluk hisseder, daha sonraki saatlerde hafif aktivitelerle ağrı hafifler ve düzelir. Ancak aşil tendonu çevresinde ağrı devam ediyorsa veya sakatlık devam ediyorsa doktora görünmenizde fayda var. Aşil tendiniti erkeklerde daha sık görülür. Obezite ve sıkı baldır kasları da bu tendonun gerilmesine neden olabilir. Özellikle soğuk havalarda koşmak için uygun olmayan ayakkabılar giymek veya dağlık ve engebeli arazide koşmak ve esnekliği korumak için egzersiz öncesi ve sonrası baldır kaslarını ve aşil tendonunu germek için yeterli zaman ayırmamaktan da kaynaklanabilir.
Tıbbi kaynaklar, sedef hastalığı veya yüksek tansiyonu olan kişilerin Aşil tendiniti geliştirme olasılığının yüksek olduğunu bildirmektedir.
Doktorun önerdiği gibi ağrı kesici almak veya etkilenen tendona 15 dakika buz uygulamak yardımcı olabilir. Elastik sargılar veya kompresyon bantları şişmeyi azaltmaya ve tendon hareketini azaltmaya yardımcı olabilir. Hastanın birkaç gün egzersiz yapmaktan kaçınması veya yüzme gibi aşil tendonunu zorlamayan aktivitelere yönelmesi gerekebilir. Aşil tendonuna uygulanan basınç miktarını azaltmak için, topuk dolgusu (topuğu hafifçe kaldırır) tendon üzerindeki baskıyı azaltabilir ve bir yastık görevi görebilir.
Nörolojik bozukluklar
Bacak ağrısına neden olan bir grup nörolojik bozukluk vardır. Ancak bunların en önemlileri nörojenik topallama ve diyabetik nöropatidir. Nörojenik klodikasyon, spinal stenoz yani omurganın içindeki boşluğun çok küçük olması sonucu bacaklara giden sinirlerin sıkışması sonucu omuriliğe ve omurgadan geçen sinirlere baskı yapmasıyla oluşur. Spinal stenoz çoğunlukla alt sırtta görülür. Spinal stenozun en yaygın nedeni, omurga bölgesindeki sinirlerin alt bacaklarla iletişim kurma yeteneğini etkileyen artrit ile ilişkili omurgadaki aşınma ve yıpranma değişiklikleridir. Siyatik, nörojenik topallamanın bir örneğidir. İstirahatte baldır ağrısına ek olarak, yürürken ağrı veya topallama, uzun süre ayakta kaldıktan sonra ağrı veya uyluklarda, belde veya kalçalarda da meydana gelen ağrı olabilir. Kişiye beli öne doğru eğildiğinde ağrının düzelebileceği belirtilmektedir.
Diyabetik nöropati, kontrolsüz yüksek kan şekeri sonucu diyabete eşlik edebilen bir tür sinir hasarıdır. Diyabetik nöropati genellikle bacaklardaki ve ayaklardaki sinirlere zarar verir. Nöropati belirtileri, bacaklarda ve ayaklarda ağrı ve uyuşmayı içerir. Kan şekeri seviyenizi düzenli olarak kontrol ederek ve sağlıklı bir yaşam sürerek diyabetik nöropatiyi sıklıkla önleyebilir veya ilerlemesini yavaşlatabilirsiniz.
ŞARKU'L AVŞAT