Muhammed Yaşar Aksoy
Mevsimlik tarım işçileri sorunu, Şanlıurfa'nın kanayan bir yarası olarak orta yerde duruyor. Her yıl belirli zamanlarda geçimlerini sağlamak isteyen yaklaşık 400 bin işçi, tarım işinde çalışmak amacıyla Batı illerine gidiyor. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Şanlıurfa Şube Başkanı Abdullah Melik, kentte yılın 12 ayı boyunca iş devamlılığı olmadığından kentteki tarım işçilerinin başka illere göç etmek zorunda kaldığını söyledi. Makineleşmenin işsizliği körüklediğini belirten Melik, Şanlıurfa'da sanayi kurularak mevsimlik tarım işçilerinin başka illere gitmelerini önleneceğini belirtti. Melik, Şanlıurfa'da seracılığın, sebzeciliğin geliştirilmesi gerektiğini belirterek Şanlıurfa'da bir an önce tarıma dayalı sanayinin gelişmesi gerektiğini ifade etti.
"URFA'DA TARIM POTANSİYELİ ÇOK YÜKSEK"
Yılda yaklaşık 400 bin tarım işçisinin Türkiye'nin çeşitli illerinde çalıştığına değinen Melik, "Urfa'da tarım potansiyeli çok yüksektir. Urfa'da tarım çeşitliliği olmadığından, sadece buğday, arpa, pamuk ve mercimek olduğu için tarım işçilerimiz de Türkiye'nin çeşitli illerinde çalışmak zorunda kalıyorlar. Yılda yaklaşık 400 bin tarım işçisi, 12 ay bir tarım faaliyeti olmadığı için işçiler başka illere gidiyor." dedi.
"ESKİDEN PAMUĞU ELLERİMİZLE TOPLARKEN ŞİMDİ İSE MAKİNE İLE TOPLANIYOR"
Makineleşme ile birlikte işsizliğin arttığını dile getiren Melik, "Şanlıurfa'da bitki desenimizi geliştirmemiz gerekiyor. Tarım çeşitliliğini ve ürünlerimizi geliştirmemiz gerekiyor. Bunların yanında sebzecilik yapmamız gerekiyor. Sebzecilikte iş gücü çok önemlidir. Hilvan, Siverek ve Bozova tarafında özellikle sebzecilik için çok uygundur. Mevsimlik tarım işçisinin olmasının bir nedeni de makineleşmedir. Eskiden pamuğu ellerimizle toplarken şimdi ise makine ile toplanıyor. Bir makine günde 150-200 dekar pamuk toplayabiliyor. Dolayısıyla makineleşme de işsizliği körüklüyor. 100 dekarlık bir alanda 50 işçi çalıştırırken makine olunca bu 50 kişi işsiz duruma düşüyor." ifadelerini kullandı.
"URFA'DA TARIMA DAYALI SANAYİNİN GELİŞMESİ GEREKİYOR"
Şanlıurfa'da tarıma dayalı alanlara ciddi destek verilmesi gerektiğine dikkat çeken Melik, "Urfa'da bir an önce tarıma dayalı sanayinin gelişmesi gerekiyor. Sanayi, tarım işçilerimizin başka ile gitmeden burada çalışmasını sağlayacaktır. Ürün desenimizi geliştirmemiz gerekiyor. Asma bahçe kurmamız gerekiyor. Sebze alanlarını genişletmemiz gereklidir. Urfa'da Karaali bölgesinde ve Harran Ovası içlerinde seracılık var. Seracılık da çok işçi gerektiren bir tarım alanıdır. Bu alanlara ciddi destek vermemiz gerekir." diye konuştu.
HÜDA PAR, SORUNLARI YERİNDE GÖRÜP RAPOR HAZIRLAMIŞTI
HÜDA PAR Şanlıurfa İl Başkanlığı, 28 Mayıs-7 Haziran 2021 tarihleri arasında Şanlıurfa'dan mevsimlik tarım işçisi olarak çalışmaya gidenlerin ziyaret edildiği, 18 ili kapsayan saha araştırmasını rapor halinde kamuoyu ile paylaşmıştı. Raporun, Şanlıurfa özelinde mevsimlik tarım işçilerinin sorunlarını ve bu sorunların çözümüne dair önerileri yerinde ve muhatabından öğrenmek, durumu yerinde gözlemlemek amacıyla hazırlandığı belirtildi.
GÜNEYDOĞU ANADOLU, AŞIRI YOKSULLUĞUN EN ÇOK YOĞUNLAŞTIĞI BÖLGE
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin, Dünya Bankası'nın "Krizler Sonrasında Türkiye'de Yoksulluk ve Yoksulluk ile Baş etme" Araştırma Raporu'na göre aşırı yoksulluğun en çok yoğunlaştığı bölge olduğunun ifade edildiği raporun giriş bölümünde, şu ifadelere yer verildi: “Bölge Türkiye ortalamasının yaklaşık dört katı bir yoksulluk oranıyla mevsimlik tarım işçiliği ile diğer bölgelere geçici insan göçüne sebep olmaktadır. Günümüzde tüm dünyayı etkisi altına alan küreselleşme ve bu küresel politikalar sonucu uygulanan neo-liberal stratejiler üretim biçimlerini ve üretim politikalarını dünya çapında önemli ölçüde değiştirmiştir. Etkilerini genellikle kırsal alanda hissettiren gelişim ve değişimler Türkiye'de, özellikle de Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde etkili olmaktadır. Bölgelerde yaşayan ve tarımsal faaliyet gösteren küçük üreticiler bu dönüşümlerin sonucu olarak üretim aşamalarından çekilmekte ve varsa sahip oldukları arazileri elden çıkarıp mevsimlik tarım işçisi olarak çalışmak zorunda kalmaktadır. Tarımsal yörelerdeki mevsimsel etkiler nedeniyle işgücü arz ve talebi arasındaki farkı kapatmak amacıyla yaşanan hareketlilik olarak tanımlanan mevsimlik tarım işçiliği diğer adıyla mevsimlik göç, ülkenin farklı bölgelerde yetiştirilen çeşitli tarım ürünleri sebebiyle ilkbahar, sonbahar ve yaz aylarında yoğunlaşmaktadır. Mevsimlik tarım işçiliği hangi gerekçeye dayanırsa dayansın bu tür çalışmanın sürdürülmesindeki temel etken, işçilerin yaşadıkları yerlerde hayatlarını düzgün bir şekilde sürdürebilecek bir gelirden yoksun olmalarıdır.”
KONUYLA İLGİLİ TESPİTLER VE TEDBİRLER YETERSİZ
Türkiye'de mevsimlik tarım işçileri üzerine yapılan araştırmaların sektörün büyüklüğüne nazaran oldukça az olduğunun ifade edildiği raporda, şu görüşlere yer verildi: Konu ile ilgili son yıllarda sayıları artan bir biçimde çalışmalar yapılsa da konuya dair Türkiye kamuoyunun bilgisi oldukça sınırlıdır. Her yıl Şanlıurfa'dan 400 bin civarında insan, mevsimlik tarım işçisi olarak Türkiye'nin dört bir tarafına dağılmaktadır. Bu rapor, Şanlıurfa özelinde mevsimlik tarım işçilerinin sorunlarını ve bu sorunların çözümüne dair önerileri yerinde ve muhatabından öğrenmek, durumu yerinde gözlemlemek amacıyla hazırlanmıştır. Mevsimlik tarım işçiliği, bünyesinde ciddi sorunlar barındıran sosyo-ekonomik bir olgudur. Mevsimlik tarım işçilerinin ulaşım, eğitim, sağlık, barınma, sosyal güvenlik, düşük ücretler, çalışma koşulları ve dışlanma gibi sorunları, ancak trafik kazaları sonucunda ortaya çıkan toplu ölümlerle kamuoyunda gündem olmakta; daha sonra ise unutulmaya yüz tutmaktadır. Bugüne kadar konuyla ilgili tespitler ve tedbirler yetersiz kalmıştır. Raporumuz Türkiye'de mevcut olan bu soruna dikkatleri daha da çekmek ve sorunun ortadan kaldırılmasına katkı sunmak hedefini gütmektedir.
“GAP BİTİRİLMELİ, YATIRIMCILAR TEŞVİK EDİLMELİ”
Hazırlanan raporla ilgili konuşan HÜDA PAR Şanlıurfa İl Başkanı Emin Özaslan, “Binin üzerinde kişiyle görüştük. Sorunlarını yerinde gördük. Şanlıurfa’dan farklı şehirlere giden mevsimlik tarım işçileri, insani koşullarda yaşamıyor. Hem tarım şehriyiz hem de başka illere mevsimlik tarım işçisi yolluyoruz. GAP Projesi tamamlansa yüzbinlerce insana iş imkanı doğacak. Ayrıca yatırımcıları teşvik ederek fabrikalar kurulmasını sağlamalıyız. Bunlar mevsimlik tarım işçiliği sorununu büyük ölçüde çözecektir” dedi. (İLKHA)