"Sizden biriniz, ayakkabısını giyeceği zaman, giymeye sağdan başlasın! Ayakkabısını çıkaracağı zaman da çıkarmaya soldan başlasın! Ayakkabı giyilirken, sağ ayak, ayakların evveli, ayakkabı çıkarılırken de sağ ayak, ayakların âhiri olsun!” buyururdu.

Abdullah b. Ömer (r.a.)’in bildirdiğine göre, Peygamberimiz (s.a.v.); “Sizden biriniz, yemek yiyeceği zaman, sağ eli ile yesin. Bir şey içeceği zaman da yine sağ eli ile içsin. Çünkü, Şeytan, sol eli ile yer ve sol eli ile içer!” buyurmuştur

Seleme b. Ekvâ (r.a.)’in, babasından rivayetine göre, Peygamberimiz (s.a.v.), bir adamın, yanında, sol eli ile yemek yediğini görünce, ona; “Sağ elinle ye!” buyurdu. Adam “Buna gücüm yetmiyor, sağ elimle yiyemiyorum!” dedi. Peygamberimiz (s.a.v.); “Gücün yetmesin! Bunu, sağ eli ile yemekten, ancak, kibir ve gururu men etmektedir!” buyurdu. Bundan sonra, adam, bir daha elini ağzına kaldıramaz oldu. “Sizden biriniz, bir şey içerken, kabın içine solumasın!” buyurmuş, yiyeceklerin ve içileceklerin içine solunmasını yasakladığı gibi altın ve gümüş kaplarda yiyip içmeyi de kesin olarak yasaklamıştır.

Peygamberimiz (s.a.v.), su içerken, bir bardak suda iki üç kere nefes alır ve “Bu, daha yararlı ve daha kandırıcıdır” buyurur. “Sizden biriniz, bir şey içeceği zaman, bir solukta içmesin.” “Develer gibi, bir solukta içmeyiniz! İki veya üç solukta içiniz! Sonra, içeceğiniz zaman (Bismillah!) ve ağzınızı su kabından kaldırdığınız zaman da “Elhamdülillâh!” deyiniz!” buyurmuştur. Nevfel b. Muâviye “Resûlullâh (s.a.v.), bir şey içerken üç kerre nefes alırdı. Evvelinde Yüce Allah’ın ismini anar, besmele çeker, sonunda da, “Elhamdülillâh” diyerek hamd ederdi” demiştir.

(M. Asım Köksal (k.s.), İslâm Tarihi, c.2, s.402-410)

İslam'da Sağ Taraftan Başlamanın Fazileti

İslam'da sağ tarafa selam vermek, sağ tarafı kullanarak yemek, içmek ve giyinmek sünnettir. Mübarek, şerefli ve temiz işleri yaparken sağdan başlamak müstehaptır. 

Ebû Hüreyre radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

“Biriniz ayakkabısını giyeceği zaman önce sağ ayağından, ayakkabısını çıkaracağı zaman da önce sol ayağından başlasın. Böylece sağ ayak ilk önce giyilen, en sonra çıkarılan ayak olsun.” [1]

Hafsa radıyallahu anhümâ şöyle dedi:

Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem yerken, içerken ve giyinirken sağ  elini, diğer işleri yaparken de sol elini kullanırdı. [2]

Ebû Hüreyre radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

“Elbise giydiğiniz ve abdest aldığınız zaman sağ tarafınızdan başlayınız.” [3]

SAĞ ELİ KULLANMAK PEYGAMBER EFENDİMİZ'İN SÜNNETİDİR

Buradaki her üç hadîs-i şerîf ile önceki hadislerde ve özellikle hadiste yerken, içerken, giyinirken ve abdest alırken sağ eli kullanmanın Efendimiz’in sünneti olduğu belirtilmektedir.

Hadiste bilhassa ayakkabı giyerken ve çıkarırken dikkat edilmesi gereken edep belirtilmekte, ayakkabı giyerken mutlaka önce sağ ayağın giyilmesi, çıkarırken de önce sol ayağın çıkarılması istenmektedir. Bunun sebebi, sağa ve sağda olan şeylere değer ve önem verme alışkanlığının kazandırılmasıdır. Hadis kitaplarımızda, diğer konularda olduğu gibi, ayakkabı giymenin, çıkarmanın ve ayakkabıyla ilgili diğer edeplerin üzerinde durulmuştur.

Hadislerde giyim konusunda uyulması gereken edep, özellikle belirtilmekte, gömlek, ceket ve benzeri şeyleri giyerken önce sağ koldan, pantalon, pijama ve benzeri şeyleri giyerken de önce sağ ayaktan başlanarak giyilmesi tavsiye edilmektedir.

Burada ayrıca Resûl-i Ekrem’in bir şey yerken sağ eliyle yediği, bir şey içerken sağ eliyle içtiği, abdest alırken önce sağ tarafındaki organları yıkamaya başladığı belirtilmekte, tahâret yapmak, burun temizlemek gibi kirli işleri görürken de sol elini kullandığı hatırlatılmaktadır.

Bu alışkanlıkları kazanan kimseler, sağ ellerini iyi, temiz, hoş ve güzel şeyleri yaparken; sol ellerini ise kötü, pis ve kirli şeylere dokunurken kullanacaklar ve böylece sağlık kurallarına uygun olarak yaşayacaklardır. Sağ ile sol arasındaki bu ayırımın bir diğer faydası da, müslümanlara iyi ile kötüyü, önemli ile önemsizi, kıymetli ile değersizi birbirinden ayırma özelliğini, her zaman iyinin, güzelin ve değerlinin yanında olma şuurunu kazandırmasıdır.

HADİSLERDEN ÖĞRENDİKLERİMİZ 

1- Ayakkabı giyerken önce sağ ayağı giymeli, çıkarırken de önce sol ayağı çıkarmalıdır.

2- Bir şey yerken sağ elle yemeli, içerken sağ elle içmeli, elbise, pijama veya benzeri şeyleri giyerken önce sağ kol veya sağ ayaktan başlanmalıdır.

3- Abdest alırken önce sağ taraftaki organlar yıkanmalıdır.

4- Böylece müslümanlar sağın önemini iyice kavramalıdır.

[1] Buhârî, Libâs 39; Müslim, Libâs 67. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Libâs 41; Tirmizî, Libâs 37; İbni Mâce, Libâs 28.

[2] Ebû Dâvûd, Tahâret 18.

[3] Ebû Dâvûd, Libâs 41; Tirmizî, Libâs 37 (mânen). Ayrıca bk. İbni Mâce, Tahâret 42.