Artan enerji maliyetleri ve çevreyi korumaya yönelik yeni düzenlemeler, dikkatleri güneşe çevirdi. Güneş panelleriyle elektrik üretimi, daha çok arazilerde kurulan güneş enerjisi tarlalarıyla gündeme gelirken, çatı üstü güneş enerji santrali (GES) sayısı da hızla artmaya başladı. Artık fabrikalar başta olmak üzere, AVM’ler ve hastaneler gibi ticari binaların çatıları elektrik üretmek için güneş tarlasına dönüşüyor. Bu dönüşüm sayesinde boş duran çatılar, işletmenin elektrik faturasını düşürüyor. Bu yatırımları teşvik edecek kanuni düzenlemeler de yapıldı. Artık çatı GES kuran birçok işletme, elektrik faturasında yüzde 90’a varan oranlarda mahsuplaşma yapabiliyor.
YERLİ KAYNAK
Enerjide tedarik güvenliği ve fiyat istikrarı için üretimde yerli kaynak kullanımına öncelik veren politikalar da dönüşümü destekliyor. GES kurmak isteyenler için kurumlar vergisi indirimi, gümrük vergisi muafiyeti, KDV indirimi, çalışan prim indirimi gibi destekler bu dönüşümü hızlandırıyor. Uygulanan politika çerçevesinde Türkiye’nin elektrik üretiminde yerli kaynak kullanımı yüzde 65’e ulaştı. Bunda, yenilenebilir kaynakların payı ise yüzde 50 oldu.
MALİYETİ SABİTLEME GARANTİSİ
Yerli kaynaktan enerji üretimini artırmaya odaklanan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı da GES’i gündeminin ilk sıralarına alıyor. Bakan Fatih Dönmez, sanayicilerin GES atağı ile maliyetlerini 15-20 yıl süreyle sabitleyebildiğine dikkat çekti.
Bakan Dönmez, bu dönüşümü değerlendirirken, “Geçtiğimiz yıla kadar sanayicileri kendi elektriğini üretme konusunda ikna edemezken, küresel enerji fiyatlarındaki artıştan dolayı şu anda güneş projelerinde büyük bir artış var. Lisanssız güneş enerjisi kapasitesinde bu sene 3 bin megavata yakın artış öngörüyoruz. Sanayicilerimiz bu hamleleriyle enerji maliyetlerinin bir kısmını 15-20 yıl sabitlemiş oldu. Aynısını verimlilikte tüketiciyle yapmamız lazım” diye konuştu.
ÖNCE FİZİBİLİTE
Ticari binalarının çatısına GES kurmak isteyenlerin önce fizibilite çalışması yaptırması gerekiyor. Fizibiliteyi, bu alanda çalışan geleneksel firmaların yanı sıra anahtar teslim GES kurulumu yapan firmalardan temin etmek mümkün. İnşaata başlandığında tekniğe uygun uygulama yapılıp yapılmadığı takip edilmeli. Kurulum tamamlanıp elektrik üretimi başladığında, firma bu elektriği kendi binasında kullanabiliyor veya imalat yoğunluğu yoksa, mevsim şartları uygunsa şebekeye verebiliyor. Şebekeye verilen elektrik, firmanın aylık elektrik faturasından düşülüyor.
MALİYETİN YARISI VERGİDEN MAHSUPLAŞILIYOR
Yeni kurulan santrallerde teknolojisi ileri ve yüksek verimli paneller kullanıldığını belirten Üretim Planlama Mühendisi Gökhan Dinçer, “Trafo gücünün yüzde 60’ına kadar izin veriliyordu. Şimdi 1’e 1 oranda kapasiteyle kurulum mümkün. Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında maliyetin yarısı kurumlar vergisinden mahsup edilebiliyor” dedi.
FIRTINA VE KAR YÜKÜNE DİKKAT
Çatı GES kurulacak binaların statik özelliklerinin yanı sıra, bulunduğu şehirdeki rüzgar riski ve kar yükünün de hesaba katılması gerekiyor. GES alanında çalışan inşaat mühendisi Sadık Bulut, bir tecrübesini paylaşarak konuya şöyle dikkat çekti: “Kurulumu yapılan bir santrali inceledik. Panellerin bağlantılarının ve alttaki metal taşıyıcıların yetersiz olduğunu gördük. Bildirdiğimiz düzeltmelerin çoğu yapıldı. Düzeltme yapılmayan alanlardaki paneller ise kışın kar yağışında çöktü. Maalesef hem milyonluk yatırım boşa gitti hem firmanın imalatı sekteye uğradı.”
PANEL ÜRETİMİNDE AVRUPA BİRİNCİSİYİZ
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, geçtiğimiz ay yaptığı açıklamada, “Bugün, kurulu gücü 100 bin megavatı geçen bir Türkiye var. Türkiye, güneş paneli üretiminde yıllık 7 bin 960 megavat üretimle dünyada dördüncü, Avrupa’da ise birinci. İnşallah birkaç yıl içinde dünyada ilk üç arasına gireceğiz” dedi.
GİDER DEĞİL GELİR KALEMİNE DÖNÜŞÜM
Uluslararası Enerji Zirvesi’nde konuşan MÜSİAD Genel Başkanı Mahmut Asmalı, enerji stratejisini açıkladı. Asmalı, “Enerji, Türkiye için gider değil, gelir kalemine dönüşebilir. Türkiye, yenilenebilir enerji ekipman üretiminde AB’nin bir numaralı tedarikçisi olabilir. Üyelerimizle bu hamlede görev almaya talip olduk. Güneş enerjisi alanında fotovoltaik panel üretiminde yatırım kararı aldık” dedi.
YATIRIMCI NELERE DİKKAT ETMELİ?
- Binanın statik özellikleri, ek yük için uygun mu?
- Binadaki üretim, aşırı ısı veya toz oluşturuyor mu?
- Bina OSB’de mi dışarıda mı?
- Trafo gücü uygun mu?
- İşletme tüketimde hangi dilimde?
- Üretilen elektrik imalatta mı kullanılacak, şebekeye mi verilecek?
- Panellerin montajı için alttaki konstrüksiyon yeterli mi?
- Panelin vidalanması ve çengellenmesi yeterince güçlü mü?
- Rüzgar ve kar yükü dikkate alındı mı?
- Kablo uzunluğu ve kalınlığı uygun mu?
- Konnektörler yeterli mi?
- İnventör uygun mu?
- Panel temin edilecek firma güçlü ve güvenli mi?
- Uygulamayı yapacak firmanın çatı GES tecrübesi var mı?
- Uygulayıcı, bakım ve işletme işini yürütecek mi?
ÖRNEK UYGULAMA VE DESTEKLER
Çatı alanı: 20 bin metrekare
Panel sayısı: 6 bin adet
Kapasite: 3 megawatt
Maliyet: 1.8 milyon dolar
TEŞVİKLER
- Kurulumun yüzde 50’sine kadar Kurumlar Vergisi indirimi
- Gümrük Vergisi muafiyeti
- KDV indirimi
- Sigorta prim desteği
- Bankalardan çatı GES için özel kredi imkanı
Kaynak: AA