Toz taşınımı, çöllerden kalkan tozların atmosferin üst tabakalarına yükselerek uzun mesafeler kat etmesiyle oluşuyor. Temel nedeni, kuraklık ve çölleşme olan toz taşınımı başlıca olarak solunum yolu ve kalp rahatsızlığı bulunanlar ile yaşlı ve çocuklar için tehlike oluşturabiliyor.
Türkiye’de toz taşınımı, genellikle Basra alçak basınç merkezinin daha etkili olduğu ilkbahar, sonbahar ve yaz aylarında daha yoğun gerçekleşebiliyor. Türkiye, Orta Doğu ve Afrika kaynaklı çöl tozlarından etkileniyor.
TOZ TAŞINIMI NEDİR?
Toz taşınımı veya toz fırtınası, kuvvetli rüzgarların etkisiyle çöl üzerinden taşınan toz şeklindeki toprak taneciklerinin yoğun biçimde savrularak geniş bir alanda etkili olmasıdır. Toz taşınımı kuvvetli olduğu zaman bir bulut tabakası oluşturarak gök yüzünü turuncuya kaplar, bu buluta toz bulutu nedir. Toz fırtınası, toz taşınımının başlangıcı olan yerlerde (genellikle çöl) daha belirgin hissedilir. Toz taşınımı ise toz fırtınasının başladığı yerden uzak yerlerde görülür. Toz taşınımında fırtınadan ziyade genellikle orta kuvvette rüzgarlar etkili olur.
TOZ TAŞINIMI NEDEN OLUR?
Toz taşınımının temel nedeni, kuraklık ve çölleşme olarak belirtiliyor. Dünyadaki başlıca toz kaynak alanları Afrika (Sahra çölü), Asya (Gobi ve Taklamakan), Arabistan Yarımadası, Güney Amerika ile Avustralya'da bulunan çöllerdir.
Türkiye, Orta Doğu ve Afrika kaynaklı çöl tozlarından etkileniyor. Ülkemize olan toz taşınımı, Basra alçak basınç merkezinin daha etkili olduğu İlkbahar, Sonbahar ve yaz aylarında daha yoğun gerçekleşiyor. Suriye ve Irak sınırına yakın yerleşimlerimiz başta olmak üzere, Güneydoğu Anadolu bölgemiz toz taşınımından en fazla etkilenen yöremizdir.