Gelişen teknoloji ile birlikte mutfaklarda bakırın yerini çelik, alüminyum ve teflon gibi malzemelerden yapılan eşyaların almasıyla sayıları azalan kalaycılar, yetiştirecek elemen da bulamayınca zor günler geçiriyor.
Kullanımı milattan önce 3000'li yıllara dayanan kalay, binlerce yıl insanların geçimini sağlamaya yardımcı olan kalaycılığın ortaya çıkmasını sağladı. Bir zamanlar ara sokaklarda seyyar olarak da icra edilen kalaycılık mesleği, yok olma tehlikesi olan mesleklerden biri haline geldi.
Geçmişte hemen hemen her sokağında seyyar kalaycıların olduğu İstanbul'da iş yapan kalaycı sayısı 6-7 kişiye kadar geriledi.
İstanbul'un Anadolu Yakası'nın tek kalay ustası İlyas İlgenç, kendisinin de birkaç yıla kadar işi bırakacağını söyledi.
"Kalay kaplarda yapılan yemekler çok lezzetli olur"
Kalay ustası İlyas İlgenç
Mesleğe çırak olarak 8-9 yaşlarında başladığını ve 45 yıldır geçimini kalaycılık yaparak sağladığını ifade eden İlgenç, "Kalay yapılacak ürün bize gelir, geldiği zaman temizliği kumla yapılır, kalaya hazırlanır. Ondan sonra ocağın başında ateşte nişadır (amonyak tuzu), pamuk ve diğer aletlerle; el emeğiyle kalayları veririz. Atalarımız, babalarımız bildik bileli bakır tencere, sürahi kullanırlardı. Hiçbir hastalık olmazdı. Vücuda birçok faydası vardır. Suyu soğuk tutar, yapılan yemek çok lezzetli olur; sebebi ise hem kalaydan hem de ateşin değdiği nokta ile en üst tarafın sıcaklığının aynı olmasıdır. Çelik, alüminyum tencereye göre artısı çoktur." dedi.
"Eskisi kadar kimsede bakır tencere kalmadı"
Kalaycılık mesleğinin bitme noktasına geldiğini belirten İlgenç, "Biz bu meslekte son nesiliz. Bizden sonra mesleğin ağırlığından ve zorluğundan dolayı çırak da yetişmiyor. Çırak para kazanmıyor. Toplasanız şu İstanbul'da 6-7 tane hakkıyla kalay yapan usta çıkmaz. Şu anda bir teşvik var, hükümet kalaycılığa bir teşvik verdi. Verdiği teşvik nedir? Vergi muafiyeti var, önümüzü vergiden dolayı biraz açtı ama o da yetmez. Eskisi kadar kimsede bakır tencere kalmadı. 3-5 tane gelecek de yapacağız, o da ne kazandıracak bilemeyeceğiz." diye konuştu.
"Son temsilciler kepenk kapatıyor"
Kimsenin çırak olarak yanlarına gelmediğinden dert yanan İlgenç, "Bu işi yapmak istemiyorlar. Hem maddi olarak hem işin zorluğundan dolayı kimse gelip çalışmak istemiyor. Gelen de 3-5 gün çalışıyor, bırakıp gidiyor. Kalaycılıkla ilgili söyleyecek hiçbir şey yok. Son nesiliz, bizden sonra yetişecek yok. Biz de bırakmak üzereyiz. Hem malzeme pahalı olduğundan hem de artık eskisi kadar bakır tencere gelmediğinden dolayı artık biz de bırakırız." ifadelerini kullandı. (İLKHA)