Prim ödemelerini tamamlayan ancak emeklilik için yaşını bekleyen binlerce vatandaşı ilgilendiren yasa ile ilgili çalışmalar tüm hızıyla devam ediyor.
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) için hükümetin bir çalışması olup olmadığı konusunda da değerlendirmelerde bulunan AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, "İmkanlar, öncelikler, şartlar değerlendirilir, buna göre vatandaşın talebiyle ilgili vakti zamanı geldiği zaman imkanlar elverdiğinde adımlar atılır." derken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin de "Net bir çalışma yapıldıktan sonra açıklayacağız" diye konuştu.
EYT sorununun önümüzdeki süreçte Meclise gelmesi planlanıyor. EYT'liler için ise 5 formülün masada olduğu belirtiliyor.
EYT İÇİN 5 FORMÜL
1- ) Kısmi emeklilik formülü
9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar 10 yıl prim ödeyerek emekli olabiliyor. Buna kısmi emeklilik deniliyor.
50 YAŞINDA EMEKLİLİK MÜMKÜN
Böylece 3600 günü tamamlayanlar kadınsa 50 erkekse 55 yaşını da doldurmak şartıyla emekli olabiliyorlar. Emeklilik yaşını 3600 günü ya da 50-55 yaş şartını tamamladığı tarih belirliyor. Ancak EYT kapsamında 3600 günü olanlar için kadınsa 50 erkekse 55 yaşını tamamlayanların emekli edilmeleri bir formül olarak duruyor.
2 - ) Emeklilik için yaş yerine sigorta ve sigorta süresine bakılması formülü
Bu formülde ise 99 öncesindeki emeklilik şartları dikkate alınıyor.
Yani kadınlarda 20 yıllık (7200 gün) erkeklerde ise 25 yıllık (9 bin gün) sigortalılık süresini tamamlayanların yaş şartına bakılmadan emekli olması durumu ortaya çıkıyor.
3 - ) Kademeli emeklilik formülü (Almanya modeli)
Almanya'da daha önce uygulanan formüle göre sigortalıya bir teklif sunuluyor.
Emeklilik için kaç yıl kalmışsa her yıl için belli oranda kesinti yapılıyor. Burada kesinti oranı yıllık yüzde 2 oluyor.
Yani emekliliğine 4 yıl kalmış birisinden yüzde 8 kesinti yapılıyor. Böylece daha az maaşla daha erken emeklilik ortaya çıkıyor.
4 - ) Prim tamamlayarak emekli olma
Buna göre; 9 Eylül 1999 öncesinde işe girenler için ilk sigortalı oldukları tarihe göre 5000 ile 5975 gün arasında prim gerekiyor.
Burada primini tamamlayanların yaşına bakmadan hak sahibi olması durumu ortaya çıkıyor.
5 - ) Emekliliğe kadar maaş kesintisi, emeklilik şartları tamamlandığı maaş kesintisiz devam edilmesi - (Finlandiya modeli)
EYT'de bu modelde Almanya'da uygulanan sisteminde olduğu gibi belli oranda kesinti belirleniyor ve sigortalı kesintiyle erken emekli oluyor.
Ancak yasanın söylediği yaşa gelip emeklilik şartları oluşunca kesinti ortadan kalkıyor.
EYT (EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR) KİMLERİ KAPSIYOR?
EYT düzenlemesi, 8 Eylül 1999 tarihinden önceki sigorta koşullarını yerine getiren, prim günü kriterini ve ödemesini sağlayanların yaşa takılmaksınız emekli olması durumunu ifade ediyor.
8 Eylül 1999'da yürürlüğe giren 4447 sayılı yasa ile emekli olmak için aranan sigortalılık süresi (erkek için 25, kadın için 20 yıl) ve prim ödeme (5000 gün) şartlarının yanına bir de yaş şartı (kadın için 58, erkek için 60 yaş) getirildi.
Yani emekli olmak için sigortalılık süresi, prim ödeme ve yaş şartı gibi 3 koşulun birlikte sağlanması aranmaya başladı.