Bosna Hersek’teki iki entiteden biri olan Sırp Cumhuriyeti’nde (RS) anayasa mahkemesi tarafından anayasaya aykırı olduğuna hükmedilen “Sırp Cumhuriyeti Günü” vesilesiyle geçit töreni ve kutlama programı düzenlendi.
Kutlamalara, ayrılıkçı Sırp lider Milorad Dodik, Sırp Cumhuriyeti Başkanı Zeljka Cvijanovic, Sırbistan Meclis Başkanı Ivica Dacic, Sırbistan Başbakanı Ana Brbanic, Rusya Büyükelçisi İgor Kalbuhov ve aşırı sağcı Fransız milletvekilleri dahil 2 bin 700 kişi katıldı.
Kutlamalara katılan 800 kişilik Sırp emniyet mensuplarının Srebrenitsa soykırımına da katılan “Akrepler” isimli özel kuvvetlerin taktığı kırmızı bereleri taşıdıkları görüldü. Bosnalı Sırp polis güçleri, geçit töreni sırasında Sultan Murat Hüdavendigar’ı hançerleyerek şehit ettiği rivayet edilen Sırp soylusu Miloş Obiliç ve Orta Çağ’daki Sırp devletinin kurucusu Stefan Nemanya’nın isimlerini haykırdı. Polisler, “Şanı için, Obiliç’in şanı için / Haç için, Nemanyiç’in haçı için” diye haykırdı.
Yasal olmayan kutlamada konuşma yapan ayrılıkçı lider Dodik, “Yaşasın Sırp Cumhuriyeti, yaşasın Sırbistan” dedi.
Entite Başkanı Zeljka Cvijanovic ise hiçbir zaman “Sırp Cumhuriyeti” olmaktan vazgeçmeyeceklerini belirtti.
Kutlamalar için caddeler ile devlet kurumlarına Sırp Cumhuriyeti bayrakları asılması dikkati çekti.
Bosna Hersek Anayasa Mahkemesi, 2015 yılında dönemin Devlet Başkanlığı Konseyi üyesi Bakir İzetbegovic'in talebi üzerine "Sırp Cumhuriyeti" gününü "anayasaya aykırı" ilan etmişti.
Karar üzerine Sırp Cumhuriyeti Halk Meclisi, "9 Ocak Sırp Cumhuriyeti" gününün tanınması için 25 Eylül 2016'da referandum düzenlemiş, ancak Bosna Hersek Anayasa Mahkemesi bu referandumu tanımamış ve bu günün kutlanmasına yönelik eylemlere yasak getirmişti.
SIRP CUMHURİYETİ ENTİTE MECLİSİ'NDE ALINAN TARTIŞMALI KARARLAR
Sırp Cumhuriyeti Entite Meclisi, 10 Aralık 2021'de ayrılıkçı lider Dodik'in çağrısıyla toplanmış, oturumda Bosna Hersek devletine ait silahlı kuvvetler, vergi idaresi ve adli sistem kurumları gibi ortak kurumların yetkilerinin entite kurumlarına devredilmesine yönelik tasarı tartışılmıştı.
Bu yetkilerin Sırp Cumhuriyeti entitesine devredilmesi için Bosna Hersek Meclisinde oy çokluğuyla karar alınması gerekirken, Dodik'in çağrıda bulunması üzerine Sırp Cumhuriyeti Entite Meclisi, 11 Aralık'ta olağanüstü oturum kararı almıştı.
Dodik, oturumda "İçinde bulunduğumuz zor durumları aşamazsak Bosna Hersek'in parçalanması ve Sırp Cumhuriyeti'nin ülkeden ayrılması kaçınılmaz." demişti.
Ayrılıkçı lider Dodik öncülüğünde toplanan Meclis, sunulan tasarıları kabul etmişti.
Tartışmalı kararlar üzerine ABD yönetimi, Dodik'i yolsuzluk yaptığı ve Bosna Hersek'in istikrarı ile toprak bütünlüğünü tehdit ettiği gerekçesiyle yaptırım listesine almıştı.