Grossi, Ajansın 23 Şubat 2021’e kadar bu ülkenin nükleer faaliyetlerini doğrulama ve gözlemleme faaliyetini yürüttüğünü, ancak İran’ın Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan İran nükleer anlaşmasına ilişkin taahhütlerini bu tarihten itibaren yerine getirmeyi durdurma kararıyla bu ülkeye yönelik doğrulama ve gözlem faaliyetlerini sürdürmekte ciddi sorunlar yaşandığını ifade etti.
Ajansın doğrulama ve gözlem amacıyla İran’daki tesislerde kullandığı kamera gibi çeşitli ekipmanların bakım ve yenilenmesine ilişkin kurumun müfettişlerinin yaşadığı sorunların sürdüğünü dile getiren Grossi, bu hususta İranlı yetkililerle eylül ayında yaptığı görüşmede söz konusu ekipmanların düzenli erişimi ve gerekli bakım ve değişikliklerin yapılması hususunda anlaşıldığını ancak bunun yerine getirilmediğini belirtti.
Grossi, İran’da Ajansa bildirilmemiş 4 yerde uranyum bulaşmış malzemelerin tespit edildiğini, bunun söz konusu yerlerde nükleer malzeme ya da faaliyetin yapıldığına ilişkin açık bir gösterge olduğunu aktardı.
İran'ın Ajans müfettişlerine tutumu
Ajans müfettişlerinin İran’daki tesislere girişinde güvenlik güçleri tarafından rahatsız edici bir şekilde arandıklarına dikkati çeken Grossi, "İran'a, durumu düzeltmek için acil adımlar atmaya, nükleer tesislerde uluslararası kabul görmüş güvenlik uygulamalarını yerine getirmeye, Ajans ve müfettişlerinin ayrıcalık ve dokunulmazlıklarına ilişkin yasal yükümlülüklerine uygun şekilde güvenlik prosedürlerini uygulamaya koyma çağrısını yineliyorum." ifadesini kullandı.
İran’ın nükleer programının doğrulama ve gözlem faaliyetlerinde yaşanan zorluklar ve kuruma bildirilmeyen söz konusu 4 noktaya ilişkin açıklığa kavuşturulmamış sorunları görüşmek üzere Tahran’da İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ve İran Atom Enerji Kurumu Başkanı Muhammed İslami ile yaptığı müzakerelerden bir sonuç alamadığını belirten Grossi, "Bütün çabalarıma rağmen dünkü görüşmelerde bir uzlaşı sağlayamadık." dedi.
Doğrulama ve gözlem faaliyetleri için gerekli olan ekipmanlara düzenli erişimin sağlanmasında yaşanan sorunların bilgi akışında ciddi sorunlara neden olduğunu işaret eden Grossi, bu durum düzeltilmeden ve güvenlik denetimiyle alakalı sorunlar çözüme kavuşturulmadan İran’la anlaşma sağlanamayacağını aktardı.
Güvenli bilgi akışı kesilebilir
Grossi, İran’ın nükleer programını doğrulama için gereken bilgi akışının yakın bir tarihte kesilebileceğinden duyduğu kaygıyı dile getirerek "Bilgi akışının güvenli bir şekilde sürmesini sağlayamayacak duruma çok yaklaşıyoruz." diye konuştu.
İran’da iktidar değişimi sonrasında önceki ve mevcut yetkililerin yaklaşımları açısından farklılıklar olduğunu kaydeden Grossi, diyaloğun sürdürülmesinin önemli olduğunu, kurum ve İran arasında çözüme kavuşturulması gereken konulara ilişkin henüz bir ilerlemeye kaydedemediklerini sözlerine ekledi.