ABD’nin 20 yıllık Afganistan işgali, Taliban güçlerinin önceki gün başkent Kabil’e girmesiyle birlikte hezimetle sonuçlandı. ABD’li askerlerin, Kabil’deki Amerikan Büyükelçiliği çalışanlarını tahliye etmek için gönderdiği helikopterin inişi ise Vietnam hezimetini hatırlattı. 1975 yılında Vietnam Savaşı sırasında yapılan tahliyede ABD, aynı pozu vermişti. Büyükelçilik çalışanlarını tahliyede birbirlerini ezerek helikoptere binmeye çalışan Amerikalıların çaresizliğine bütün dünya şahit olmuştu.
BİDEN 'TALİBAN, KUZEY VİETNAM ORDUSU DEĞİL' DEMİŞTİ
Kabil'de bulunan ABD Büyükelçiliğinin tahliyesi ABD Başkanı Joe Biden'ın birkaç gün önceki açıklamalarını akıllara getirdi.
Taliban’ın Afganistan’da hızla ilerlemesiyle ilgili konuşan Biden, gazetecilerin Vietnam’daki kaçışa benzer bir kaçış yaşanacağı sorusuna, "Taliban... Kuzey Vietnam ordusu değil... İnsanların Afganistan'dan ABD'nin büyükelçiliğinin çatısından kaldırıldığını göreceğiniz hiçbir durum olmayacak" şeklinde cevap vermişti.
Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise birkaç gün önce ABC haberlerine verdiği demeçte, "elçiliğimizin kadın ve erkeklerini havaalanındaki bir yere yerleştiriyoruz” demişti. Tahliyenin ABD'nin 1975'te Vietnam'dan ayrılmasını çağrıştırıp çağrıştırmadığı sorulduğunda, “Bir adım geri atalım. Bu açıkça Saygon değil.” yanıtını vermişti.
VİETNAM'DAN DAHA HIZLI
ABD, 1973'te Vietnam'dan çekildikten sonra Saigon yaklaşık 2 yıl sonra Kuzey Vietnam tarafından ele geçirilmişti. Yeni değerlendirmeye göre ise ABD istihbaratı, Afgan hükümeti ve başkent Kabil'in askerler tamamıyla çekildikten sonra 6 ila 12 ay arasında düşeceğini öngörüyordu. Oysa daha ABD askerlerinin çekilmesi tamamlanmadan Taliban kontrolü ele geçirdi.
Taliban yetkilisi Birader:
Hedefimize bu kadar çabuk ulaşacağımızı beklemiyorduk
Taliban'ın Katar'daki Siyasi Bürosunun Başkanı Molla Abdul Gani Birader, Afganistan'da hedeflerine bu kadar çabuk ulaşacaklarını beklemediklerini söyledi.
Taliban'ın Katar'daki Siyasi Bürosunun Başkanı Molla Abdul Gani Birader, Taliban'ın başkent Kabil başta olmak üzere Afganistan'ın tamamına yakınında hakimiyet kurmasına ilişkin yaptığı açıklamada, "Böyle bir başarıya bu kadar çabuk ve bu kadar kolay ulaşacağımızı beklemediğimi söylemeliyim." dedi.
Birader, "Kibirli olmamalıyız. Daha önce hiç sahip olmadığımız ağır bir sorumluluğumuz olacak. Şimdi imtihan zamanı. Şu anda ülkemiz insanlarının hizmet sunumu, güvenliği ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi açısından çok önemli bir sınavdan geçiyoruz. İnsanların hayatlarını ve geleceklerini nasıl koruyacağımıza ikna etmemiz gerekir." ifadelerini kullandı.
Taliban'ın Katar'daki Siyasi Bürosunun Sözcüsü Muhammed Naim de Kabil'de büyükelçilikler, diplomatik misyonlar ve yabancı uyruklular için tehlike olmadığını kaydederek, Taliban'ın ülke genelinde güvenliği koruyacağını vurguladı.
HÜDA PAR: “AFGAN HALKININ BUGÜN EN FAZLA İHTİYAÇ DUYDUĞU ŞEY; BARIŞ, HUZUR VE SÜKÛNETTİR”
Afganistan’da yaşanan gelişmelerle ilgili HÜDA PAR’dan açıklama geldi.
HÜDA PAR Genel Sekreteri ve Parti Sözcüsü Şehzade Demir, partisinin iç ve dış gündemin öne çıkan konularına ilişkin yaptığı açıklamada, Taliban birliklerinin başkent Kabil’e girmesi ile Afganistan’da bütün vilayetlerin Taliban’ın kontrolüne girdiğini hatırlattı. Dış güçlerin ülkeden ayrılmış olmalarının sürecin en sevindirici yönü olduğunu vurgulayan Demir, "Şüphesiz yaşanan bu gelişmeler, Afganistan için çok önemli bir süreçtir. On yıllardan beri savaş ve yıkımı yaşayan Afgan halkının bugün en fazla ihtiyaç duyduğu şey; barış, huzur ve sükûnettir. Afgan halkının yaşadığı acılar artık bitmelidir. Yeni sürecin, acıların bitmesine vesile olmasını diliyoruz. Taliban yönetiminin; kimsenin cezalandırılmayacağı ve genel af ilan edileceği yönündeki ilk mesajları Afgan toplumunda ve dünyada olumlu karşılanmış, geleceğe dair umutları artırmıştır." dedi.
"ÜLKEYE HUZUR VE KARDEŞLİK HÂKİM OLMALIDIR"
Demir, "Bundan sonraki süreçte Taliban yönetiminin kendi toplumunun menfaatini öncelemesini, İslam’ın adaletini ve mutedil anlayışını esas almasını ve hiç kimseyi dışlamadan, bütün tarafların temsil edilebileceği çoğulcu bir yönetimi benimsemesini temenni ediyoruz. Geçmişte yaşanan düşmanlıklar geride kalmalı, ülkeye huzur ve kardeşlik hâkim olmalıdır." diye konuştu.
PAKİSTAN BAŞBAKANI: AFGANİSTAN KÖLELİĞİN ZİNCİRLERİNİ KIRDI
Afganistan’daki gelişmelerle ilgili Pakistan’dan da bir açıklama geldi. Pakistan Başbakanı İmran Han, Afganistan’ın köleliğin zincirlerini kırdığını söyledi.
Geo News televizyonundaki habere göre, Han, başkent İslamabad'da ilkokullar için "Yeni Milli Eğitim Müfredatı"nın tanıtımında yaptığı açıklamada, köleleştirilmiş zihinlerin büyük şeyler başaramayacağını belirterek, bu zincirlerden kurtulmanın önemli olduğunu vurguladı. Han, Afganistan’da yaşanan gelişmelere atıfta bulunarak, Afganistan’ın köleliğin zincirlerini kırdığını kaydetti.
RUSYA VE ÇİN, KABİL'DEN ÇIKMIYOR
Öte yandan ABD ve müttefikleri, Afganistan'daki diplomatik personelini hızla tasfiye etmeye çalışırken, Çin ve Rusya Kabil büyükelçiliklerini muhafaza etmeyi planlıyor.
South China Morning Post'ta yer alan habere göre, Çin'in Kabil Büyükelçiliği, yayımladığı açıklamada, "Afganistan'daki taraflara Çin vatandaşlarının, kurumlarının ve çıkarlarının güvenliğinin sağlanması talebini ilettikleri" belirtildi.
Açıklamada, "Büyükelçilik, Çin vatandaşlarına asayiş durumunu yakından izlemeleri, güvenlik önlemlerini artırmaları ve elçilik dışına çıkmamalarını hatırlatma yönünde adımlar atacaktır." ifadesine yer verildi.
Rusya Büyükelçiliği de herhangi bir tahliye planı olmadığını bildirdi.
ABD Medyası, "kaybettik" manşetleriyle çıktı
ABD medyası, Afganistan'da 20 yıllık ABD varlığının hezimetle sona ermesine dikkat çekti. Ortaya çıkan görüntüler hakkında "Biden için siyasi felaket" yorumu yapıldı.
Dış Haberler Servisi - ABD ve NATO askerlerinin çekilme sürecinin ardından Afganistan topraklarında ilerleyişini hızlandıran Taliban, kısa sürede başkent Kabil'e girdi. Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda kontrolü sağlayan Taliban, kentin ve kamu binalarının kontrolünü de ele almaya başladı.
Ensonhaber sitesinin haberine göre, gelişmeler karşısında Washington ise Kabil'deki Amerikalıların tahliyesi için harekete geçerken ABD basını, Afganistan'daki gelişmelere geniş yer ayırdı.
New York Times, Kabil'in hızlı düşüşünün ardından Afganistan'da 20 yıllık ABD döneminin sona erdiğini yazdı. Taliban'ın hızlı kazanımlarının "şok edici" olduğu kaydedildi. Cumhurbaşkanı Eşref Gani'nin ülkeden ayrıldığı bilgisine yer verildi.
"Taliban'ın hızı ve şiddeti, geçen hafta kırsal kesimlere ve şehirlere hızlı bir şekilde yayıldı ve Amerikan ordusunu gafil avladı. Acilen harekete geçen Amerikan askeri helikopterleri, Kabil'deki Amerikan Büyükelçiliği yerleşkesini boşalttı, Amerikan diplomatlarını ve Afgan Büyükelçiliği çalışanlarını Kabil askeri havaalanına taşıdı." denildi.
KABİL HAVALİMANI'NDA KAOTİK GÖRÜNTÜLER
"Afganistan düştü" başlığını atan Washington Post, Taliban'dan kaçmak isteyen Afgan ve yabancı uyrukluların panik içinde olduklarını ve Kabil Havalimanı'nda kaotik görüntüler ortaya çıkardıklarını aktardı.
Pentagon'un açıklamasına işaret edilen haberde, güvenli tahliye için havalimanındaki Amerikan askeri varlığının 6 bine yükseltileceği belirtildi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price'ın, daha sonra ABD güçlerinin havaalanının çevresini kontrol altına aldığını söylediği belirtildi.
"ABD'NİN YENİLGİSİ, BİDEN İÇİN FELAKET"
CNN International, Kabil Havalimanı'ndan kaçış izdihamına ilişkin görüntülere yer verdiği haberinde, "ABD'nin Afganistan'daki yenilgisi ve kaotik geri çekilmesi, Joe Biden için siyasi bir felaket" yorumu yapıldı. Biden'ın siyasi ve jeopolitik rakiplerinin onun hatalarından yararlanmak için "acele ettiği" belirtildi.
Eski ABD'li deniz askeri Jake Wood'un "Daha birkaç ay öncesine kadar, bize hizmet eden Afgan müttefiklerimiz olan erkek ve kadınlara karşı yükümlülüklerimizi yerine getirmemiş olmamız, ulusumuzun onuruna bir lekedir." görüşüne yer verildi.
"AFGAN GÜÇLERİNİN MORALİ BOZUK"
Wall Street Journal, Afganistan'daki gelişmeleri "Taliban gücü ele geçirdi" başlığıyla duyurdu. Taliban'ın günler içindeki hızlı ilerleyişinin ardından Afgan hükümet güçlerinin moralinin bozulduğu ve Kabil'de direniş gösteremedikleri ifade edildi.
Ülkesini terk eden Cumhurbaşkanı Gani'nin "Eğer kalsaydım sayısız kişi ölecekti ve Kabil yıkımla karşılaşacaktı." şeklindeki sözlerine yer verildi. Taliban'dan bir yetkilinin ise "Kimse zaferimizin böyle olmasını beklemiyordu." dediği kaydedildi.
THY, Afganistan seferlerini iptal etti
THY, Afganistan'a gerçekleştirilecek tüm tarifeli uçuşları durdurdu. Başkent Kabil'e sadece tahliye uçakları yönlendirilecek.
Türkiye'den Afganistan'a yapılması planlanan tarifeli seferlerin tamamı iptal edildi.
Taliban'ın Afganistan'da kontrolü ele geçirmesinin ardından, Kabil Büyükelçiliği havalimanına taşınmıştı.
Kabil Havalimanında, büyükelçilik diplomatik misyonlarını sürdürüyor.
Bu doğrultuda tahliye için başvurular alındı.
Yurda dönmek isteyenleri İstanbul'a getirecek uçak gece havalandı ve Kabil'e ulaştı. Uçağın, 324 yolcuyla Türkiye'ye gelmesi bekleniyor.