En uzun gece ve en uzun gündüz tarihlerinin neler olduğu merak ediliyor... 21 Haziran'da hangi değişikler oluyor?
21 Haziran'dan sonra gündüzler kısalmaya geceler uzamaya başlıyor. Nasıl mı?
Öncelikle gece-gündüz sürelerinin neden ve nasıl değiştiği konusuna değinelim: Bir yerin gün uzunluğu o yerin enlem derecesine ve güneş ışınlarının geliş açısına bağlıdır. 21 Mart ve 23 Eylül günlerinde Ekvator üzerine dik gelen güneş ışınları sebebiyle gece ve gündüz süreleri eşittir. 21 Haziran günü güneş ışınları Yengeç Dönencesine dik geldiğinden kuzey yarım kürede en uzun gündüz ve en kısa gece yaşanır. 21 Aralık günü ise güneş ışınları Oğlak Dönencesine dik geldiğinden kuzey yarım kürede en kısa gündüz ve en uzun gece yaşanır. Güneş ışınlarının ekvator düzlemi ile yaptığı açıya Denklinasyon Açısı (𝛿) denir.
21 Haziran (Gün dönümü)
- 21 Haziran’da Güneş ışınları, öğle vakti Kuzey Yarım Küre’de bulunan Yengeç Dönencesi’ne dik açıyla düşer.
- Yengeç Dönencesi’nde öğle vakti, düz zeminlerdeki cisimlerin gölgesi oluşmaz.
- Bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre’de yaz, Güney Yarım Küre’de ise kış mevsimi yaşanmaya başlar.
- Kuzey Yarım Küre’de en uzun gündüz, en kısa gece; Güney Yarım Küre’de ise en uzun gece, en kısa gündüz yaşanır.
- Bu tarihten sonra Kuzey Yarım Küre’de gündüzler kısalmaya, geceler uzamaya; Güney Yarım Küre’de ise geceler kısalmaya, gündüzler uzamaya başlar.
- Aydınlanma çemberi kutup dairelerinden teğet geçer. Bu yüzden Kuzey Kutup Dairesi’nde 24 saat gündüz, Güney Kutup Dairesi’nde ise 24 saat gece yaşanır.
- Güneyden kuzeye doğru gidildikçe gündüz süreleri uzar.
21 Aralık (Gün dönümü)
- 21 Aralık’ta Güneş ışınları, öğle vakti Güney Yarım Küre’de bulunan Oğlak Dönencesi’ne dik açıyla düşer.
- Oğlak Dönencesi’nde öğle vakti düz zeminlerdeki cisimlerin gölgesi oluşmaz.
- Güney Yarım Küre’de en uzun gündüz, en kısa gece; Kuzey Yarım Küre’de ise en uzun gece, en kısa gündüz yaşanır.
- Bu tarihten sonra Güney Yarım Küre’de gündüzler kısalmaya, geceler uzamaya; Kuzey Yarım Küre’de ise geceler kısalmaya, gündüzler uzamaya başlar.
- Bu tarihten itibaren Güney Yarım Küre’de yaz, Kuzey Yarım Küre’de ise kış mevsimi yaşanmaya başlar.
- Aydınlanma çemberi kutup dairelerinden teğet geçer. Bu yüzden Güney Kutup Dairesi’nde 24 saat gündüz, Kuzey Kutup Dairesi’nde ise 24 saat gece yaşanır.
- Kuzeyden güneye doğru gidildikçe gündüz süreleri uzamaktadır.
Dünya’nın ekseni eğik olmasaydı şu sonuçlar ortaya çıkardı:
- Mevsimler oluşmazdı.
- Dünya’nın her yerinde yıl boyunca gece-gündüz süreleri eşit olurdu.
- Güneş ışınlarının yere düşme açısı yıl boyunca aynı kalırdı.
- Gölge boyları değişmezdi.
- Sıcaklıklar genel olarak yıl boyunca değişmezdi.
- Muson rüzgârları oluşmazdı.
- Matematik iklim kuşakları oluşmazdı.
- Dönenceler ve kutup daireleri oluşmazdı.