Mehmet Salih Keskin- Ahmet Ölmezoğlu
Kısa sürede tüm dünyaya yayılan ve Türkiye’de de halen etkisini sürdüren Covid-19 salgını hayatı her alanda olumsuz etkilemeye devam ediyor. Salgın sonrasında her sektörde olduğu gibi küçük esnafın da işleri düştüğü için zor günler geçiriyor. Hayata geçirilen "Ekonomik İstikrar Kalkanı Tedbirleri" çerçevesinde yapılan muhtelif düzenlemeler ve sağlanan destekler ise çok yetersiz bulunuyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın önceki gün açıkladığı 17 günlük tam kapanma kararı ise esnafın tepkisine neden oldu.
“Küçük Esnafa Verilen Destekler Yetersiz”
Salgın nedeniyle işlerinin ciddi oranda düştüğüne dikkat çeken esnaf, özellikle de küçük esnafa verilen desteklerin yetersiz olduğundan yakınıyor. Ramazan ayı öncesi borçla mal alarak bayrama hazırlık yaptıklarını ve ödemelerini de buna göre ayarladıklarına dikkat çeken esnaf, İLKHA muhabirine, kararın bir an önce ya gözden geçirilmesini ya da faizsiz kredi desteğinde bulunulması gerektiğini söyledi.
“ESNAFA FAİZSİZ KREDİ VERİLMEZSE PERİŞAN OLURUZ”
Geçtiğimiz yıl Ramazan Bayramı öncesinde de yine aynı bu mağduriyeti yaşadıklarını hatırlatan esnaf Cemal Akın, Kürtçe yaptığı konuşmasında şunları söyledi: “Ramazan Bayramı için hazırlığımızı yapmıştık, tam kapanma olmasaydı iyi bir satış bekliyorduk. Aylardır iş yapamıyorduk, belki toparlanırdık ama tam kapanma geldi. Şimdi de çek ve senetlerimizi nasıl ödeyeceğimizi kara kara düşünmeye başladık. Ne yapacağımızı bilemiyoruz. Sadece ben değil diğer tüm esnaf arkadaşlarımız da aynı durumda perişan olmuşlardır. Tek isteğimiz esnafa faizsiz kredinin verilmesidir. Başka çare yok, aksi durumda perişan oluruz.”
“ANADOLU İNSANI ANTALYA VE BODRUM’A FEDA EDİLDİ”
Tam kapanmanın esnaf açısından çok kötü olduğunu aktaran ayakkabıcı esnafı Turan Kavan, sürenin çok uzun olduğunu dile getirdi. Kavan, “Haddinden fazla bir yasaklama söz konusu oldu. Biz esnaf olarak mağdur olmuşuz. Birçok esnaf arkadaşımız nasıl başının çaresine bakar diye düşünüyor. Hükümetin bir an önce bunun telafi edilmesi noktasında bir adımın atması lazımdır. Kısa ve net olarak şunu söyleyeyim: Hükümet, Anadolu insanını Antalya ve Bodrum’a feda etti.” diye konuştu.
“İŞİMİZ ÇOK ZOR, NE YAPACAĞIMIZI BİLEMİYORUZ, BİRİ ÇIKIP NE YAPACAĞIMIZI SÖYLESİN”
Esnafa kira yardımı altında bin lira destek yapıldığını ve bunun herhangi bir masrafını karşılamadığını belirten giyimci esnafı Mehmet Ali Kavan da yaşadıkları mağduriyeti şöyle dile getirdi: “Normalde bayram alışverişi için 60-70 bin lira mal getiriyorduk, bu sefer iki katı malı borçla getirdik. Kısmi kapanmaya razıydık ama tam kapanma oldu. Şimdi işimiz çok zor, ne yapacağımızı bilemiyoruz, biri çıkıp ne yapacağımızı söylesin. Yani şimdi esnaf olarak borçlarımızı nasıl ödeyelim. Bayram nedeniyle umutluyduk, biraz olsun toparlanacaktık, ama olmadı. Destek bekliyoruz, verdikleri bin lira hiçbir işe yaramıyor. Aylık kiram 3 bin 500 lira, yanımda bir işçi çalışıyor. Giderlerimiz çok olduğu için verdikleri destek hiçbir işimize yaramıyor. İsteğimiz her esnafa 50 bin lira faizsiz kredinin verilmesidir. Toparlanmamız ve borçlarımızı ödemek için bu şarttır.”
BAYRAM İÇİN MAL ALAN GİYİM SEKTÖRÜ ENDİŞELİ
İç giyim sektöründe çalışan Mehmet Karaboğa da iş yapmayınca çek, senet ve kira da ödeyemeyeceklerini belirtti."17 günlük kapatma bizim için çok kötü oldu." diyen Karaboğa, "Bayrama hazırlık için İstanbul ve diğer illere gidip malları getirdik. Ama bu kapatma bizi bitirdi. Çünkü çeklerimiz, senetlerimiz, ödemelerimiz ve kiralarımız var. Daha önce haberimiz olsaydı gidip İstanbul’dan mal almazdık. Kararların aniden alınması büyük bir yanlış. Bu gidişle dükkânları kapatmak zorunda kalacağız. Kapılarımıza icra gelecek. Büyük bir tokat yedik." dedi.
"ESNAFIN BİR SONRAKİ BAYRAMA KAVUŞABİLMESİ İÇİN DEVLETİN DESTEK ÇIKMASI GEREKİYOR"
Mustafa Işık, "Bayram öncesi İstanbul’a gidip çeşit getirdik ve yüklü de mal aldık. Ürünleri de ya kredi kartı ya nakit ya da kısa vadeli çek ile aldık. Zaten geriye dönük borçlarımız var. Üzerine bir de yeni aldığımız mallar eklendi. Devletin, bir kısmı hibe bir kısmı da faizsiz kredi olacak şekilde esnafa destek vermesi gerekiyor. Geçen bayram da aynı şekilde olmuştu ama esnaf kapanmanın olacağını bildiği için fazla ürün çeşitliliğine gitmemişti. Ancak bu kez durum farklı. Esnafın bir sonraki bayrama kavuşabilmesi için devletin kesinlikle destek çıkması gerekir." ifadelerini kullandı.
"ÖNCE KENDİ VATANDAŞINA DEĞER VER, SONRA TURİSTE DEĞER VERİRSİN"
Bütün yükün esnafın sırtında olduğunu dile getiren Aydın Oktay, "Bu kapanmayı biraz daha öne veya bayramdan sonraya alabilirlerdi. Neden yapmadılar. Çünkü turizm sezonunu açmak için. Yani anlayacağınız gâvurun parası bizden kıymetli, esnaftan ve vatandaştan daha değerli. Bu şekilde ülkeyi turizme açıp ülke ekonomisini yükseltmeyi hedefliyorlar. Peki, esnafın ekonomisi ne olacak? Bir esnafın bakmakla yükümlü olduğu bir ailesi var. Biz 6 kişiyiz. Bunların geçimini düşünen yok, ama 'turizm sezonu sekteye uğramasın da turizmi açalım' diye düşünülüyor. Önce kendi vatandaşına değer ver ondan sonra gelecek olan turiste değer verirsiniz." dedi.
"BANKALARA TALİMAT VERİLSİN, BORÇLAR ERTELENSİN"
Böyle gittiği takdir de bir sosyal patlamanın meydana geleceğini savunan Amir Alanoğlu, "Yasaklardan önce kısıtlama ile ilgili bir tüyo verilmiş olsaydı böyle olmazdı. Geçen hafta İstanbul’a gittim, yaklaşık 80-100 bin TL'lik ürün aldım. Ürünü kredi kartı ile aldım. Aldığım ürünü bayramda satıp borcumu ödeyeceğim düşüncesiyle alışveriş yaptım. Devlet baba sağ olsun bayramı da yasakladı! Biz de olduğu gibi kaldık. Tamam, hastalığı bitirmek için yapabilirsin ama eğer böyle bir şey yapacaksan, bankalara da talimat vereceksin, borçlar ertelenecek. Bu dönemde herkes elini taşın altına sokmak zorunda. Devlet de, vatandaş da, bankalar da…" dedi.
"BİR BİLİM KURULU DA ESNAFLARDAN KURULSUN"
Bilim Kurulunun da çıkıp sahayı teftiş etmelerinin gerektiğini ifade eden Yaşar Işık, "Dükkândaki çeşitliliği sağlayıp dükkânı bayrama hazırladık. Burada çok ciddi paralar oynadı. Tam kapanmaya gidiliyor da neye göre gidiliyor. Sayın Recep Tayyip Erdoğan esnafa ne gibi bir destek sunuyor? Kapanmaya gitmek kolay. Biz memur değiliz. Esnafı da memura göre yönlendirip evde oturtmaya çalışıyor. Esnafın kirası, elektriği, çalışanı bu masrafları nasıl ödenecek? Çalıştırdığımız işçiler huzursuz bir şekilde işe geliyorlar. Çıkarılıp çıkarılmayacağını düşünerek işe geliyorlar." ifadelerini kullandı.
(İLKHA)