Alimler ve Medreseler Birliği Fetva Kurulu “MUKABELE NEDİR? MUKABELE NE ZAMAN YAPILIR? MUKABELE NASIL YAPILIR?” sorularını cevapladı.
MUKABELE NEDİR?
*Mukabelenin kelime olarak anlamı; karşılıklı verme, karşılıklı okumadır.
*Bir kimsenin Kur'an'ı yüksek sesle okuması ve onu dinleyen topluluğun da kendi kendilerine tekrar etmesine mukabele denir.
*Kuran’ı Kerim’i dinlemenin sevabı ayrı, okumanın sevabı ayrıdır. Okumanın sevabı ile dinlemenin sevabı aynı değildir.
Hadis-i Şeriflerde mukabele değil de Muârada veya Ardun-Nebiyyi şeklinde geçen Kuran’ı karşılıklı okumayla ilgili İbn Abbas’tan şu hadis rivayet edilmiştir: Resulullah (aleyhissalatu vesselam) insanların en fazla cömert olanı idi. Onun bu cömertliği Ramazan ayı girip de kendisiyle Cebrâil (aleyhisselam) karşılaşınca daha da artardı. Cebrâil (aleyhisselam) ramazan ayı çıkıncaya kadar her gece Resûlullah (aleyhissalatu vesselam) ile buluşur, Resûlullah ona Kur’ân’ı arzeder/okurdu. Resûllüllah (aleyhissalatu vesselam) Cebrâil ile buluşunca insanlara rahmet getiren rüzgardan daha cömert ve daha faydalı olurdu. (Buhârî)
Kuran tilavetiyle ilgili Efendimiz (aleyhissalatu vesselam) şöyle buyurmaktadır: Kim Allah’ın kitabından bir harf okursa ona bu sebeple bir hasene verilir. Hasenenin karşılığı ise on mislidir. Size elif lâm mîm bir harftir demiyorum, fakat elif bir harf, lâm bir harf, mîm bir harftir (Tirmizî). Yine Ebû Ümâme (radıyallahu anh), ben Resûlullah'ı (aleyhissalatu vesselam) “Kur’an okuyunuz. Çünkü Kur’an, kıyamet gününde kendisini okuyanlara şefaatçı olarak gelecektir” buyururken işittim, demiştir (Müslim).
İslam âlimleri, Kuran’ı okumanın faziletiyle ilgili hadislerin çocukluğu nedeniyle bunun, dinlemeden daha faziletli olduğunu bildirdiler.
Kuran’ı dinleyen kimse Allah’ın “Kur’an okunduğu zaman ona kulak verip dinleyin ve susun ki size merhamet edilsin.” (A’raf 204) buyruğuna icabet ettiği için büyük ecir elde eder. Sıhhati konusunda farklı görüşlerin bildirildiği bir hadiste Efendimiz şöyle buyurmaktadır:
Kim Allah’ın kitabından bir âyet dinlerse onun için kat kat sevap yazılır. Kim de onu okursa kıyamet günü onun için bir nur olur (Beyhakî, Müsned).
MUKABELE NASIL YAPILIR?
Mescitlerde veya diğer toplu ortamlarda Kuran’ı Kerim mukabelelerine katılanlar hem dinleyip hem de okuyabilirler. Bu durumda hem dinleme hem de tilavet sevabı alırlar. Ancak her ikisini bir arada yapmak biraz güçtür. Kuran okuyanları dinleyerek tilavet ve hatim sevabı elde edilmez. Zira bir fiilin sevabını elde etmek için bizzat onu yapmak gerekir.
Dolayısıyla kadınlar, adet günleri geldiğinde caminin dışındaki yerlerde mukabele halkalarına katılıp dinleyebilirler. Bu durumda dinleme sevabını yine elde ederler. Ancak Kuran okunduğu sırada ağızlarıyla tekrar etmemelidirler. Zira adet kanı gören kadınların Kuran okuması caiz değildir. Hatim sevabını da elde etmek için hastalıkları bittikten sonra ramazan bitmişse dahi kaldıkları yerden okumalarına devam edebilirler. Kuran’ı Kerim’i dinlemenin ecri sadece canlı birinden dinleyerek değil aynı şekilde telefon, bilgisayar, televizyon gibi elektronik cihazlardan dinlenerek de aynı ecir elde edilir.
MUKABELE NE ZAMAN YAPILIR?
Mukabele, Ramazan ayında peygamber efendimizin yaptığı bir sünnettir. Müslümanlar genellikle hatimlerini mukabele sünnetiyle yaparlar.