1'inci ve 2'nci Dünya Savaşı'nda hayatını kaybeden çoğu İngiliz binlerce yabancı asker, bugün Gazze'deki İngiliz Mezarlığı'nda yatıyor.
1917'de kurulan bu mezarlık, 17 farklı devletten 3 bin 500'ü aşkın kabre ev sahipliği yapıyor. Bu kabirlerin çoğu, hala veya bir zamanlar İngiltere himayesinde olan ülkelerden askerlere ait.
40 dönümlük bu kabristan, bugün çok az sayıda yabancı tarafından ziyaret ediliyor. Çünkü israil'in Gazze'ye uyguladığı abluka, asker yakınlarının kabirlere ziyaretlerini de engelliyor.
Gazze'nin doğusundaki bu mezarlığın bakımı İngiltere tarafından aksamadan devam ettiriliyor. Maaşlarını İngiliz hükümetinden alan mezarlıktaki Filistinli çalışanların bazılar bu görevi dede ve babalarından devralıp sürdürüyor.
Babadan oğula mezarlık bekçiliği
Mezarlığın bekçisi olan İbrahim Cerade, mezarlıkla bağını şu sözlerle anlatıyor:
"Bu mekanla bağım, buradaki taş ve ağaçlar kadar eski. Çünkü biz burada doğup büyüdük. Buradaki işim de babamdan kaldı bana. Zira, babam, dedem ve hatta dedemin babası buranın çalışanıydı.
Ailem 1923 yılından beri burada çalışıyor. Çok sayıda ülkeden insan yatıyor burada. Aslında çoğunlukla İngiliz veya eskiden İngiltere himayesinde olan ülkelerin vatandaşları. Ancak farklı devletlerden de var. Mesela bazı Türklerin ve Mısırlıların da mezarları var burada."
Filistin'in ikinci en büyük mezarlığı konumundaki “İngiliz mezarlığı” yüzlerce yıldan bu yana bu topraklarda cereyan eden çetin mücadelenin simgelerinden birini oluşturuyor.
"Mezarlık hala devam eden mücadelenin simgesi"
Mezarlığı ziyaret etmek için gelen Marah Kandil de kabristanı bu şekilde görüyor:
"İngilizlerin kabristanını merak ettiğim için buraya ziyarete geldim. Burayla ilgili çok şey duydum. Fakat gelip gözlerimle gördüğümde zihnimde birçok şey daha derin bir anlam kazandı. Gazze'deki mücadele ve savaş çok eskiye dayanıyor. Burada İngiliz askerler yatıyor.
Bugün işgalci İsrail Devleti'nin ablukası altında olan Gazze'de 1948'den önce yaşamını yitiren yabancı askerler yatıyor. O tarihten sonra da savaşlar devam etti. Her şeye rağmen mezarlık hala ayakta. Bu çok güzel bir şey. Buradaki yeşil ortamı da ayrıca çok güzel."
İngiltere 1920'den 1948'e kadar Osmanlı İmparatorluğu'ndan ele geçirdiği Filistin'i yönetti.
Manda yönetimi Filistin'in yok edilme sürecinin ilk adımından israil'in kurulmasına kadar işbaşında kaldı. Bu süreç içinde ölen İngiliz ve İngiltere müttefiki ülkelerin askerleri Gazze'de defnedildi.
Bugün bu topraklarda İngilizler yok ama Filistin'i adım adım yok eden israil ve Gazze'deki mezarlık o günlerin mirası olarak duruyor.
Kaynak: TRT Arabi / Sami Barhum