DOĞRUHABER / Hasan Işık
İlk lityum iyon bataryaların 1990’lı yılların başında piyasaya sürülmesinden sonra elektronik endüstrisinde çok önemli gelişmeler yaşandı. Lityum iyon bataryaların yüksek enerji yoğunluğu sayesinde elektronik cihazlar küçülmeye başladı. Bugün cep telefonlarından taşınabilir bilgisayarlara ve tabletlere kadar pek çok elektronik cihazda lityum iyon bataryalar kullanılıyor. Özellikle elektrikli araç üretiminin artmasıyla birlikte gelecekte lityum iyon bataryalara olan talebin de artacağı öngörülüyor.
ÇİN VE ALMANYA LİTYUM İYON PİLLER KONUSUNDA GÜÇLÜ OLMAKTA KARARLI
Lityum iyon bataryalar bugün teknoloji dünyası için o kadar önemli ki John B. Goodenough, M. Stanley Whittingham ve Meijo Akira Yoshino, lityum iyon pillerin geliştirilmesine yaptıkları önemli katkılar sebebiyle 2019 yılında verilen Nobel Kimya Ödülü’ne layık görüldüler. Yani alternatif bir gelişme olmadıkça batarya teknolojisinde lityum-iyon pillerin liderliği devam edecek gibi. Öyle ki Başta Çin olmak üzere sonradan yarışa dahil olmak için atağa geçen Almanya’da bu teknolojide güçlü olmak için büyük yatırımlar yapıyorlar. Peki, ülkemiz bu gelişmelerin neresinde? Sevindirici hamle bir 10 gün kadar önce atıldı ve Türkiye de lityum üretimi için harekete geçti, hem de dünyanın en çok rezervine sahip olduğumuz bordan üretilecek…
TÜRKİYE’NİN BORDAN LİTYUM ÜRETME YÖNTEMİ DÜNYADA BİR İLK
Türkiye artık başta yerli otomobil TOGG olmak üzere mobil cihazlar, tabletler, bilgisayarlar gibi akıllı teknolojilerde ihtiyaç duyulan bataryalarda kullanılacak lityumu yerli üretecek. Geçtiğimiz hafta açılışı yapılan ETİ Maden Lityum Üretim Tesisi’nde yüzde yüz yerli Ar-Ge ile rafine bor üretimi esnasında ortaya çıkan sıvı atıklardan lityum üretilecek. Bu yöntemle lityum üretimi ise Eti Maden'e özgü ve dünyada bir ilk olma özelliğini de taşıyor.
TÜRKİYE’NİN LİTYUM İHTİYACININ YARISINI BU TESİS KARŞILAYACAK
Açılışı esnasında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez tesis hakkında şunları söylemişti: "Türkiye, bugün artık kendine has bir yöntemle atıklardaki bor ve lityumu ayrıştırarak, lityum karbonat ve satılabilir bor ürünlerini kendi teknolojisi ve kendi insan kaynağıyla üreten bir ülke oldu. Eskişehir Kırka'da hayata geçen pilot tesisimiz ilk etapta yıllık 10 tonluk üretim yapacak. Tesisimiz tam kapasite devreye girdiğinde, yıllık 600 tonluk bir üretimle inşallah Türkiye’nin lityum ihtiyacının yarısını buradan karşılayacağız. Böylece yıllık 20 milyon dolara denk gelen lityum ithalatının da önüne geçmiş olacağız. Başta yerli otomobilimiz TOGG olmak üzere, mobil cihazlar, tabletler, bilgisayarlar gibi akıllı teknolojilerde yerli lityumun kullanılmasıyla, ileri teknolojilerde yerlilik oranının artmasına önemli bir katkı sağlayacağız."
LİTYUM ÜRETİMİ ÇOK DAHA STRATEJİK BİR HAMLE
Türkiye’nin bu hamlesini yerinde ve zamanında atılmış öncü bir hamle olarak değerlendiriyoruz. Çünkü elektrik; sadece cep telefonu ve tabletlerde değil, bisikletlerde, drone’larda, insansız hava araçlarında belki de yakın bir gelecekte insansız savaş uçaklarında da kullanılacak. Ve bu durumda lityum üretimi çok daha stratejik bir hamle olacak. Her alanda böyle öncü girişimlerle hem ülkemizin endüstriyel gelişmişliğinin zirveye taşınmasını hem de böylece diğer İslam ülkelerine örnek olunmasını temenni ediyoruz.