Her yıl mayıs ve haziran aylarında yumurta bırakmak için çaylara akın eden İnci Kefali balığının doyumsuz göçü başladı. Göçün en belirgin görüldüğü Erciş kıyısında müthiç bir manzara yaşanıyor. Dünyada sadece Van Gölü`nde yaşayan inci kefalinin göçünü izlemek için binlerce kişi Erciş`te bulunan Deliçay`ın gölle birleştiği `Balık Bendi` bölgesine akın etti.
Van Valiliği, Erciş Kaymakamlığı, Erciş Belediyesi ve Doğa Gözcüleri Derneği tarafından 17-19 Haziran tarihleri arasında yapılan `İnci Kefali Göçü, Kültür Sanat Festivali başladı. Dünyada nadir görülen üreme göçü hikayesiyle büyük ilgi toplayan inci kefali bu yıl ikinci kez adına düzenlenen festivalle dünyaya tanıtılıyor. Üreme döneminde yoğun şekilde avlandığı için 14 yıl öncesine kadar nesli tükenme tehlikesi altında bulunan ancak yapılan çalışmalarla son yıllarda bu riskten kurtulan inci kefali, ilginç göç yolculuğuyla dikkati çekiyor
Van Gölü`nün tuzlu ve sodalı suyunda yaşayabilen tek tür olan ancak bu alanda üreyemeyen inci kefali, neslini sürdürmek için her yıl nisan ayının ortasından itibaren göl çevresindeki akarsulara dağılıyor. Büyük sürüler halinde tatlı suya akın eden ve yumurtasını bırakan balık, haziran sonuna doğru yeniden esas yaşam alanına dönüyor.
Akarsulara yığılarak, akıntının tersine doğru ilerleyen ve karşılaştığı engelleri de zıplayarak geçmeye çalışan balıkların suyla dansı, dünyada eşine az rastlanan bir görüntü sunuyor.
Balığın su dansının en iyi izlendiği yerlerden biri olan Erciş ilçesindeki balık bendi olarak adlandırılan Deliçay mevkisi, bu yıl ikincisi düzenlenen inci kefali festivaline ev sahipliği yapıyor.
VALİ KARALOĞLU: İNCİ KEFALİNİN BİR BELGESELİ BİLE YOK
Festivalde konuşan Van Valisi Münir Karaloğlu, televizyonlarda Amasya`da 15 dakikada bir zıplayan somun balığı ile ilgili belgeselleri herkesin izlediğini ancak dakikada onlarca kez zıplayan, uçan inci kefalinin bir tanıtımının bile olmadığını söyledi. Vanın Türkiyenin ve özellikle bölgenin tarih ve kültür merkezi olduğunu belirten Karaloğlu, "Bu şehrin çok önemli değerleri var. İnci kefali en değerli olanlarından. Bu değerlerin kıymetini bilirsek bir mana ifade eder, bu değerin tanıtımını yapabilirsek dünyada önemli değerler arasında yer alabilir. Geçen yıl yaptığımız festivalin faydasını gördük çok sayıda basın yayın kuruluşu bugün buradan canlı yayın yapıyor. Bu tanıtımı sürdürürsek Van, Tatvan, Bitlis için geçim kaynağı olur." dedi.
Erciş Kaymakamı Ramazan Fani ise kefalin görsel şölenine binlerce kişinin ilgi gösterdiğini söyledi. İnci kefali göçünün mucizesinin maalesef tanıtımının yapılmadığını belirten Fani; bu yıl ikinci kez düzenledikleri festivalin bu amaca hizmet ettiğini anlattı.
Kaymakam Fani, İnci kefalinin üremek için engelleri aştığını, engeli bir seferde aşamazsa ikinci kez denediğini, akarsu kaynağına yaklaşıp, yumurtasını bırakma amacından asla vazgeçmediğini ifade etti.
İNCİ KEFALİ’NİN YAŞAM SERÜVENİ
İnci Kefali, Van Gölü’nün tuzlu-sodalı sularında yaşamaya alışmış tek balık türü. Nasıl yaşadığı adeta bir sır.
İnci Kefali, Van Gölü’nün tuzlu-sodalı sularında yaşamaya alışmış tek balık türü. Nasıl yaşadığı adeta bir sır. Yaşamaması gereken bir ortamda yaşıyor. Adında kefal bulunmasına rağmen, aslında sazangillerin bir üyesi. Dünyada sadece bu göl havzasında bulunuyor. Yaygın kanaatin aksine gölün her tarafında dağılım gösteriyor. Derya kuzusu sayılmaz ama hamsi kadar küçük de değildir. Ortalama 20 cm boya ve 80-90 g ağırlığa sahip, torpil görünümünde vücudu parlak gümüşî pullarla kaplıdır.
İNCİ KEFALİ’NİN GÖÇ YOLCULUĞU
Mayıs ayında bir balık peyda olur bu çayda. Sürüler halinde salına salına yukarılara doğru giderler. Çayın yukarılarında yatırları ziyaret eder ve geri dönerler.
Van Gölü’nde balık yaşamaz zannedenler, Yukarı Deniz’in verimsiz bir biyolojik çöl olduğunu düşünenler görsün diye İnci Kefali akarsular üzerindeki engelleri aşarken adeta uçuyor. Milyonlarcası bir araya gelerek Deliçay üzerinde Balık Bendi diye isimlendirilen mevkide bulunan küçük, doğal şelaleyi uçarak atlamaya çalışıyor. Onu ilk defa görenler bir daha görmek için bir yıl sonrasını iple çekmeye başlıyor.
İNCİ KEFALİ’NİN AVLANMA DÖNEMİ
İnci Kefali’nin göç mevsimi, aynı zamanda balıkların avlanma karşısındaki en çaresiz zamanlarıdır. Nehirlerin sığ sularına yığılan balık sürülerinin kolay avlanabilirliği, kaçak avcılara cazip gelmektedir.
Göl çevresindeki bilinçli insanlarla yetkililer kaçak avcılığı önlemek için çaba sarf ediyor. Her yıl üreme göçü esnasında kampanyalar başlatılıyor. Bu yılki kampanyada “Sahibi Sizsiniz!” başlığı öne çıkmış durumda. Sahibi olduğumuz cüzdanı, arabayı, evi kimsenin çalmasına, tahrip etmesine nasıl izin vermiyorsak, balığın da sahibi biz olduğumuza göre onun da üreme zamanında zarar görmesine izin vermememiz gerekiyor. 15 Nisan-30 Haziran tarihleri arasında balık almayın, satmayın, yemeyin ve bunu yapanlara da izin vermeyin. 365 günün sadece 75 gününde avlamayarak, Yukarı Deniz’in sırrının devamı sağlanmaya çalışılıyor.
İNCİ KEFALİ İÇİN KORUMA ÇALIŞMALARI
Yukarı Denizin İncisini korumak için koskoca 1 yılda sadece 75 gün olan üreme yolculuğunda avlanmamak hem kendimize hem de doğaya hem de Van’a bir saygının ifadesi.
Bunca insanın geçim kapısı olan Denizin ‘’incilerini’’ korumak için:
• Nisan – Haziran ayları arasında satılan İnci Kefali’ni almayın!
• Boyu 17,5 cm’den küçük İnci Kefalleri henüz yavrudur, almayın!
• Akarsu yataklarında gördüğünüz engel ve setleri belediyeye, valiliğe, jandarmaya ve Doğa Gözcüleri Derneği’ne ihbar edin!
İNCİ KEFALİ’NİN EKONOMİK DEĞERİ
Kış avı Van’ın ekonomisi açısından hayati önem taşır. Hali hazırda 17.000 kişi geçimini İnci Kefali’nden sağlamaktadır.
Türkiye’nin gölleri, akarsuları, göletleri, baraj göllerinden avlanan toplam kırk üç bin ton balığın tek başına yüzde otuz altısını oluşturarak ülkemizdeki içdeniz avcılığının 3’te 1’ini oluşturacak kadar önemli bir noktadır.
YUKARI DENİZİN YÜREĞİNDEKİ SIR: İNCİ KEFALİ
Bir gün yüce bulut Süphan Dağı’nın kulağına sırlı bir öykü fısıldar. Yıllardır bulutların arasından Van Gölü’nün, Yukarı Deniz’in mavi sularını seyreden Süphan Dağı hayretler içinde kalır ve eğilip Van Gölü’ne bakmak ister.
Haber 7