Tüm dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs salgınının (Kovid-19) çıkış noktası olan Çin'de bu sefer Hıyarcıklı (Bubonik) veba paniği yaşanıyor. Çin'in İç Moğolistan Özerk Bölgesi'nde bulunan Beyannur'da iki kişide bubonik veba tespit edilmesinin ardından şehir genelinde üçüncü seviye alarm verildi.
Çin'de ortaya çıkan veba hastalığının ardından internet kullanıcıları "Bubonik veba nedir?", "Bubonik veba nasıl bulaşır?" sorularının cevabını merak ediyor. İşte bubonik veba hastalığına dair merak edilenler.
HIYARCIKLI (BUBONİK) VEBA NEDİR?
Tedavi edilmezse ölümcül olan vebaya, Yersinia pestis isimli çoğunlukla kemirgenlerde yaşayan hayvansal bir bakteri neden oluyor. Hıyarcıklı veba, hastalığın en insanlara bulaşabilen en yaygın türü.
Bu adı, bulaştığı insanın lenflerinde, kasıklarında ve koltuk altlarında oluşan hıyarcık şeklindeki acılı şişliklerden alıyor. 2010 ile 2015 yılları arasında dünya çapında 3 bin 248 vaka bildirildi ve bunların 584'ü hayatını kaybetti.
Bu hastalığa tarihte, kara ölüm adı da verildi. Bunun nedeni de hastalığın uzuvlarda oluşturduğu kangrenimsi karartılardı.
HASTALIK NASIL ETKİLİYOR?
Enfekte olan kişi genel olarak iki ile altı gün içerisinde hastalık belirtileri göstermeye başlıyor. Yumurta büyüklüğü kadar şişebilen lenf bezlerinin yanında, hastalar, yüksek ateş, titreme, baş ağrısı, has ağrısı ve yorgunluk gibi belirtiler gösteriyor.
Veba aynı zamanda ciğerleri de etkiliyor, öksürük, göğüs ağrısı ve nefes alma güçlüğüne sebep oluyor. Bakteri kana da karışarak sepsis adı verilen duruma neden olabiliyor. Bu noktada hastalık, doku zedelenmesi, organ yetmezliği ve ölüme varabiliyor.
BELİRTİLERİ NELER?
Hastalık belirtilerinde, bakterilerin vücuda girdiği yere en yakın lenf bezlerinde ağrılı şişme ve iltihaplanma görülür. İleri dönemlerde iltihaplı lenf nodları açılarak akıntlı hal alır. Tedaviye hemen başlanmazsa bakteri vücudun her yerine yayılarak akciğer ve septisemik forma dönüşebilir.
BU BİR SALGINA DÖNÜŞEBİLİR Mİ?
Veba hastalığına dünyanın farklı bölgelerinde halen rastlanıyor. Yakın zaman önce Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Madagaskar'da salgınlar yaşandı. Eski çağlarda özellikle de Orta Çağ'da veba salgınlarına sıklıkla rastlanıyordu ancak hızlı müdahaleler sayesinde artık salgınlar bölgesel kalıyor.
Southampton Üniversitesi'nde mikrobiyolog olarak görev yapan Doktor Matthew Dryden, Moğolistan'daki vakanın hızla tecrit edilmiş olmasının önemine vurgu yapıyor:
"Hıyarcıklı veba, Kovid-19'un aksine antibiyotiklerle tedavi edilebiliyor. Durum her ne kadar endişe verici olsa da tek bir vakadan bahsediliyor ki bu vaka da hızla tedavi edilebilir"