Koronavirüs sürecinde otomobil fabrikaları üretime ara verdi. Bundan dolayı sıfır araç tedariğinde sıkıntılar yaşandı. Kredi faizlerinin düşmesiyle de sıfır araca olan talep arttı. Spot piyasasına yönelik araştırmalar yapan EBS Danışmanlık Genel Müdürü Erol Şahin, talebin yüksek, arzın az olduğu dönemlerde piyasaya çıkan yeni modelleri bayilerden toplayarak, daha yüksek fiyatlara '2. el sıfır' olarak satanlara, 'spotçu' dediklerini söyleyerek, bazı galeriler bayilerden sıfır aracı alıp plaka takarak çok yüksek ücrete sıfır gibi sattığını dile getirdi.
ARACA PLAKA TAKIP YÜKSEK FİYATTAN SATIYORLAR
Plaka takılan aracın ikinci el statüsünde olduğunu dile getiren Şahin, 'Sıfır satılan bir aracın çok kısa süre içinde yeniden satılmasına 'yeni aracın ikinci ele düşme döngüsü' ya da spot, yapanlara da spotçu diyoruz. Araç sıfır ama yapılan işlem ikinci el, çünkü plakası takılmış bir araç artık ikinci el statüsünde oluyor. 2020 yılının ilk 4 ayında yeni araç pazarında satışların yüzde 9'u spottan yapıldı. Yani 2020 model 87 bin otomobilin 8 bine yakını ikinci elde yeniden satıldı. Geçen yıl bu oran yüzde 2, bir önceki yıl ise yüzde 1,5'tu dedi.
ORGANİZE BİR YAPI VAR
Şahin, 'Şaşırtıcı olan arz sıkıntısı olurken spotun yükselmesidir. Spotu tek kişi yapmıyor, organize bir yapı var. Bu kişiler bayiden aracı alıp, plaka takarak çok yüksek ücrete sıfır gibi satıyor. Bu araçlar aslında ikinci el, insanlar sırada araç beklerken böyle bir şey oluyorsa büyük bir sorun vardır diye konuştu.
İKİNCİ ELDE SATILAN SIFIR ARAÇTAN UZAK DURUN
Bayilerin araç satarken kişilere dikkat etmesi gerektiğini vurgulayan Şahin, 'Pandemi sürecinde otomobil fabrikaları üretime ara verdi, araç tedariği sıkıntısı oluştu ve ikinci el piyasasında fiyatlar arttı. Bazı sıfır araç satan yapılar, kısa zaman karına aldanıp, spotçulara araç tedarik etmektedir. Vatandaş kesinlikle ikinci elde satılan sıfır araçlardan uzak durmalıdır. Markaların ve bayilerin de araç sattıkları kişilere dikkat etmesi gerekiyor ifadelerini kullandı.
MÜŞTERİ SIFIR ARAÇ İÇİN BEKLEMEK İSTEMİYOR
İstanbul Gelişim Üniversitesi'nden yüksek otomotiv mühendisi Öğr. Gör. Mahmut Nedim Tansu da '2020 yılında özellikle koronavirüsün etkisiyle otomobil üreticileri filolarda nakliye sorunu yaşadı. Üretim sıkıntısıyla sıfır araçlar Türkiye'ye gelemedi. Böyle olunca 2020 öncesi veya başında spotçuların almış olduğu araçlar piyasaya sürüldü. Sıfır otomobil almak isteyenler bayilere gittiği zaman, satış için ileri bir tarih veriliyor. Müşteri, beklemek istemediği için spotçuya yöneliyor ve spotçu aracı satıyor. Normalde, sıfır araçlara göre ikinci el araç piyasasında fiyatların daha düşük olması lazım. Müşteri bayide sıfır aracı bulamayınca spotçuya yöneliyor, spotçu bayideki satış rakamının daha üstünden satış yapıyor. Müşteriye, aracı temin edemeyeceğini, fiyatların daha da artacağını söylüyorlar. Müşteri de mecbur alıyor çünkü bayide araç yok dedi.
OTOMOBİL FİYATLARI UÇTU
Otomobil satısı Hasan Zengin ise, 'İnternette 2019 model sıfır araçlar, plakalı, bayideki 2020 model sıfır aracın fiyatının en az 15-20 bin lira üzerinde satılıyor. Vatandaş bayide sıfır araç bulamıyor veya 1 ay aracın gelmesini beklemek istemiyor, gidip plakalı aracı alıyor. Araçların fiyatları uçtu, biz bile sattığımız fiyattan aynı araçları alamıyoruz. Son 15 günde ÖTV söylentileri yüzünden biraz durgunluk var ama fiyatlar oynak diye konuştu.
İKİNCİ EL ARACIN FİYATI SIFIRI GEÇTİ
İkinci el araç baktığını ama fiyatların yüksek olduğunu söyleyen otomobil alıcısı Mesut Öztürk de Bayilerde sıfır araç kalmadı. İkinci ele talep artınca da fiyatlar yükseldi. Bir aracın sıfırı 210 bin lirayken ikinci eli 230 bini buldu. Stokta olmadığı için sıfır araç bakmıyorum. İsim yazdırıp, beklemen lazım. Şu anda bayiler sıfır aracın fiyatını bile söyleyemiyor. Otomobil fiyatlarına 30-40 bin lira koydular. 70 liraya aldığımız bir araç şimdi 130 bin lira oldu. 150-200 bin liralık bir araç bakıyorum, bütçeme göre olursa alacağım dedi.