ANKARA
Dünya edebiyatından Fransız şair ve romancı Victor Hugo, Çek yazar Franz Kafka, Alman filozof Karl Marx, yazar Orhan Kemal, Ahmed Haşim, Nazım Hikmet Ran, besteci Johann Strauss, farklı yıllarda 1-7 Haziran tarihlerinde öldüler...
32'nci Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz 4 Haziran 1876'da Feriye Köşkü'ndeki odasında, İran'ın dini lideri Ayetullah Humeyni 4 Haziran 1989'da Tahran'da vefat etti.
ABD Senatörü ve Başkan Adayı Robert Kennedy 6 Haziran 1968'de uğradığı silahlı saldırıyla yaşamını yitirdi.
Belli başlı olaylar şöyle:
1 Haziran
1885- ''Sefiller''in yazarı Fransız şair ve romancı Victor Hugo öldü.
1929- 1 Kasım 1928 tarihli "Yeni Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkındaki Kanun" gereğince, devlet muamelelerinde ve kayıtlarda tamamen yeni harfler kullanılmaya başlandı.
1930- Resmi ve özel bütün kurumlarda, Arap harflerinin kullanılış izni sona erdi.
1930- İstanbul'da Galata Köprüsü'nde 85 yıldır alınan geçiş ücreti kaldırıldı. Köprü, 1845'te açıldığında geçiş tarifesi yayalar için 5 para, hamallar için 10 para, yüklü arabalar için 5 kuruş, yüklü beygirler için 40 para, koyunlar için de 3 para olarak belirlenmişti.
1943- İstanbul Radyosu, radyo müdürü Vedat Nedim Tör gözetiminde bir aylık deneme yayınına başladı.
1973- Yunan hükümeti monarşiyi kaldırarak cumhuriyet ilan etti.
2000- İşsizlik sigortası yürürlüğe girdi. Bu düzenlemeyle zorunlu tasarruf uygulaması sona erdi.
2004- Ankara-İstanbul arasında hizmet verecek hızlandırılmış trenin tanıtım seferinde, Yahya Kemal Beyatlı Ekspresi, Ankara Garı'ndan İstanbul'a uğurlandı. Polatlı ve Eskişehir arasında ilk kez 155 kilometreyi görerek Türkiye Demir Yollarının hız rekorunu kıran tren, Ankara ve İstanbul arasını 4 saat 56 dakikada katetti.
2006- Uşak'taki Karun Hazinesi'nin en değerli parçalarından ''kanatlı denizatı broşu''nun kalıbının çıkarıldığı, İran'da taklidinin hazırlanmasının ardından orijinaliyle değiştirildiği ortaya çıktı.
2012- Eski Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek, yargılandığı davanın karar duruşmasında, protesto gösterilerindeki ölümlere suç ortaklığı yapmaktan ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Eski İçişleri Bakanı Habib El Adli'ye de ömür boyu hapis cezası verildi.
2013- Gezi Parkı odaklı olaylarda protestocular, çeşitli kentlerde düzenledikleri eylemlerde polise taş ve sopalarla saldırdı, molotofkokteyli attı. İçişleri Bakanı Muammer Güler, 48 ilde 90'ın üzerinde eylem yapıldığını, 26'sı polis olmak üzere 79 kişinin yaralandığını açıkladı.
2017- Bilim adamları, dünyanın en önemli temel gıda maddelerinden biri olan pirincin, yaklaşık 10 bin yıl önce Çin'de ehlileştirilip tarım ürünü olarak kullanılmaya başlandığını ortaya çıkardı.
2017- ABD Başkanı Trump, ülkesini, iklim değişikliğiyle küresel mücadeleyi hedefleyen ve 190'ı aşkın ülkenin imzaladığı Paris Anlaşması'ndan çekme kararı aldığını açıkladı.
2018- ABD, Filistin halkı için koruma talep eden BM Güvenlik Konseyi tasarısını veto etti.
2 Haziran
1475- Gedik Ahmet Paşa komutasındaki ordu, Kırım Yarımadası sahillerine çıktı.
1793- Fransa'da Maximillian Robespierre öncülüğünde Jakobenler iktidarı ele geçirdi.
1924- ABD Kongresi, ülkede doğan bütün Amerikan yerlilerine oy hakkı tanıdı. 1948'e kadar kimi eyaletler, yerlilere oy hakkını yaşama geçirmedi.
1935- Türkiye'de ilk kez pazar günü resmi tatil uygulamasına başlandı.
1941- Türk Ceza Kanunu'nun 526'ncı maddesindeki değişiklikle Arapça ezan ve kamet okuyanlara ceza öngörüldü.
1960- 27 Mayıs'ın lideri Orgeneral Cemal Gürsel, 28 Nisan olaylarında ve 27 Mayıs'ta ölenlerin Anıtkabir etrafına gömüleceğini açıkladı.
1964- Demokratik, laik ve ulusal bir Filistin devleti kurmayı amaçlayan ve çeşitli ulusal örgütleri bir araya getiren Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Kudüs'te kuruldu. Yaser Arafat, 3 Şubat 1968'de örgütün başına geçti.
1980- Osmanlı'dan bu yana devam eden buğday ve ekmek fiyatları üzerindeki devlet kontrolü kaldırıldı.
1997- ''Susurluk Davası'', İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesinde başladı.
1998- Merkez üssü Adana'nın Ceyhan ilçesi olan depremde 144 kişi öldü.
2008- ''Banker Kastelli'' olarak tanınan iş adamı Abidin Cevher Özden, İstanbul'da intihar etti.
2016- Almanya Federal Meclisi, Ermenilerin 1915 olaylarıyla ilgili iddialarını "soykırım" olarak
2018- Türkiye'nin Otomobili Girişim Grubu Sanayi ve Ticaret AŞ'nin kuruluşu tamamlandı ve başına Mehmet Gürcan Karakaş getirildi.
2019- Orta Amerika ülkesi El Salvador'da şubatta yapılan devlet başkanlığı seçimini kazanan Filistin kökenli Nayip Bukele, yemin ederek görevine başladı.
3 Haziran
1912- İstanbul'un İshakpaşa semtinde çıkan yangında 1111 ev, 118 dükkan, 6 cami, 3 hamam, 5 okul kül oldu.
1925- Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatıldı.
1965- ABD adına uzayda ilk yürüyüşü Edward White gerçekleştirdi.
1989- Pekin'de Tienanmen Meydanı'ndaki büyük gösteriye asker müdahale etti, 2 bin civarında öğrenci öldü.
4 Haziran
1878- Kıbrıs, Osmanlı Devleti'nden ayrılarak İngiliz egemenliğine girdi.
1876- 32'nci Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz, Feriye Köşkü'ndeki odasında ölü bulundu.
1898- Pehlivan Koca Yusuf, Amerika dönüşünde ''La Burgogne'' adlı geminin Atlas Okyanusu'nda batması sonucu öldü.
2016- Amerikalı efsanevi boksör, eski ağır sıklet dünya şampiyonu Muhammed Ali, tedavi gördüğü hastanede 74 yaşında hayatını kaybetti.
2018- Suudi Arabistan'da ülke tarihinde ilk kez kadınlar sürücü ehliyeti almaya başladı.
2019- ABD yönetiminin, Cemal Kaşıkçı cinayetinin hemen ardından bazı Amerikan firmalarına Suudi Arabistan'la hassas nükleer bilgileri paylaşma izni verdiği ortaya çıktı.
5 Haziran
1926- Türkiye, İngiltere ve Irak arasında Musul Antlaşması imzalandı. Türkiye, Musul petrollerinin gelirinden 25 yıl süreyle yüzde 10 pay almayı kabul etti ve Musul'daki haklarından vazgeçti. Fakat daha sonra 500 bin sterlin karşılığında yüzde 10 pay almak hakkından da feragat etti!
1947- ABD Başkanı Harry Truman, Dışişleri Bakanı George C. Marshall tarafından hazırlanan ve komünizm tehdidine karşı koymayı amaçlayan ''Marshall Planı''nı imzaladı.
1964- İnönü hükümetinin Kıbrıs'a müdahale kararı üzerine, ABD Başkanı Johnson, İsmet İnönü'ye müdahalede ABD yardımı olan silahların kullanılamayacağını belirten bir mektup gönderdi. Bu mektuba daha sonra "Johnson mektubu" adı verildi.
1967- israil ile Arap ülkeleri arasında, tarihe ''Altı Gün Savaşı'' diye geçen çatışmalar başladı. Çatışmalar sonrasında kendi topraklarından daha fazla toprak elde eden siyonist çete, Gazze Şeridi'ni, Beytüllahim ve Hebron kentlerini, Batı Şeria'yı ve Golan Tepeleri'ni ele geçirdi.
2017- Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn, Mısır ve Yemen, "teröre destek vermekle suçladıkları" Katar ile tüm diplomatik ilişkilerini kestiklerini duyurdu. Ülkelerinin hava sahasını Katar'a kapatan Suudi Arabistan, BAE ve Bahreyn, Katarlı diplomatların 48 saat içinde ülkelerinden ayrılmasını isterken, Suudi Arabistan ayrıca Katar'ın tek kara sınırını da kapattı.
2019- Bosna Hersek'te, 1992-1995 yıllarında yaşanan savaşta öldürülen Boşnak sivillere ait olduğu tahmin edilen kemik kalıntılarının bulunduğu yeni toplu mezar tespit edildi.
6 Haziran
1968- ABD Senatörü ve Başkan Adayı Robert Kennedy vurularak öldürüldü.
2016- Irak'ın Felluce kentinde 400 cesedin bulunduğu toplu mezar ortaya çıkarıldı.
7 Haziran
1557- Mimar Sinan tarafından inşa edilen Süleymaniye Camisi açıldı.
1866- Anadolu'da kurulan ilk demiryolu hattı İzmir-Aydın arasında hizmete girdi.
1889- Ertuğrul gemisi, Japonya'da Yokohama Limanı'na ulaştı. Gemi, dönüş yolunda battı.
1914- Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanusu birbirine bağlayan Panama Kanalı gemilere açıldı.
1929- Vatikan bağımsız devlet oldu.
1939- CHP İdare Heyeti, devlet ve parti yönetimini yeniden ayırmaya karar verdi.
1942- Etimesgut fabrikasında yapılan ilk Türkiye uçağı havalandı.
1997- Genelkurmayın, ''İslami sermayenin finans ve eğitim stratejisi'' konulu brifingine, yüksek yargı başkan ve üyelerinin yanı sıra Ankara DGM'deki 18 savcı ve hakim de katıldı.
2006- Ankara 9. Ağır Ceza Mahkemesi, Necmettin Erbakan'ın, ''Kayıp trilyon'' davasında ''özel belgede sahtecilik'' suçundan aldığı 2 yıl 4 aylık hapis cezasını yeniden yargılama sonunda değiştirmedi, ancak cezasını konutunda çekmesine karar verdi.
Kaynak, AA