Mehmet Tahir Özsoy-Doğruhaber
Dünya genelinde büyük bir krize neden olan koronavirüs (Kovid-19) salgını esnaf kesimini darboğaza soktu. Koronavirüs salgınından dolayı en işlek cadde ve sokaklar boş kalırken esnaf bu süreçte nasıl ayakta kalabileceğini düşünüyor. Kirasını ödeyemeyecek durumda olan esnaf bir de banka kredileri, çek ve senet borçları nedeniyle iyice çıkmaza girdi. Aylardır destek çağrılarında bulunan esnaf devletten ciddi bir destek gelmediği için kepenk kapatmaya başladı. Bayramda satışların yükseleceğini bekleyen esnaf şu ana kadar umduğunu bulamadı. Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, bayram üzeri olmasına rağmen esnafın zor durumda olduğunu belirterek, "Müşteri yok. Bayramlıklar vitrin ve raflarda bekliyor." ifadelerini kullandı.
TESK GENEL BAŞKANI PALANDÖKEN: MÜŞTERİ YOK!
Bayramlık alışverişler için tüm hazırlıkların yapıldığını ve tezgahların bayram için hazır hale getirildiğini belirten Palandöken, "Bayram denince akla ilk gelenlerden birisi günler öncesinden alınan bayramlık yeni giysi, ayakkabı gibi giyim ürünleri ile baklava ve çikolata gelir. Fakat bu bayram aynı bayram şekerleri gibi bayramlık kıyafetlerin satışında da büyük düşüş var. Bu yıl Ramazan Bayramı için beklediğimiz 20 milyar liralık alışveriş cirosu beklenenin üzerinde düşecek. Esnafın borçlanarak aldığı ürünler bayramlaşma ve sokağa çıkma yasağı sebebiyle hep vitrinlerde, raflarda ve depolarda kalacak." diyerek esnafın çektiği sıkıntılara dikkat çekti.
"BAYRAMLIK KIYAFET VE GİYSİLER ESNAFIN ELİNDE KALDI"
Esnafın borçlanarak aldığı bayramlık, kıyafet, çanta, ayakkabı gibi ürünlerin raf, vitrin ve depolarında müşteri beklediğini ancak beklenen ilginin olmadığını hatırlatan TESK Genel Başkanı Palandöken, "Günler öncesinden kendimize, çocuklarımıza yeni kıyafetler, ayakkabılar, çantalar, tokalar ve hediyeler alarak heyecanla bayram gününü beklerdik. Örf ve adetlerimizle birlikte yıllardır süregelen bayramlık alışverişlerini de bu sene yeni tip koronavirüs nedeniyle yaşayamayacağız. Bu Ramazan Bayramında 20 milyar liralık bayramlık cirosu bekliyorduk fakat tabii ki bu durum yaşanmayacak. Bayramlık alışverişi denince akla ilk gelen yerlerde in cin top oynuyor. Bayram sonrasına satışlar olursa diye esnafımız umutla bekliyor. Esnafımızın en çok iş yaptığı bu bayram döneminde, borçlanarak aldığı tüm ürünler vitrinlerde, raflarda ve depolarda yani ellerinde kaldı. Satışlar eski bayramlar kadar olmayacağı için esnafımız da ödeme zorluğu yaşayacak. Bu da sicili temiz olan esnafımızın sicilinin bozulmasına neden olacak" ifadelerini kullandı.
HÜDA PAR’DAN DA ESNAFA DESTEK ÇAĞRISI
Esnafın sıkıntılarıyla ilgili geçtiğimiz günlerde açıklama yapan HÜDA PAR Batman İl Başkanı Davut Şahin, piyasaların durma noktasına geldiğini, bu süreçten en çok etkilenen yerel esnafa destek verilmesi gerektiğine dikkat çekmişti. Koronavirüs salgınından önce de Batman esnafı ile iç içe olduklarını belirten Şahin, "Ekonomideki kötüye gidiş ve ürünlerin sık sık zamlanması nedeniyle esnafın iş yapamadığı şikâyeti tarafımıza iletiliyordu. Özellikle koronavirüs salgınından sonra insanlarımızın tedbirden dışarı çıkmaması, zaruri ihtiyaçların dışında alış verişte bulunmaması esnafı çok zor duruma soktu. Gerçekten bu süreç zarfında esnaf çok sıkıntı çekiyor ve senetlerini ödeyemez duruma geldi." ifadelerini kullanmıştı.
"DEVLET, ESNAFA ÖZELLİKLE FAİZSİZ KREDİ DESTEĞİ VERMELİ"
"Devletin vergi ve SGK primlerini ertelemesi adımını olumlu bir adım buluyoruz ama yetersiz." diyen Şahin, "Bu süreçte esnaf adeta sıkıntı ve iflasın eşiğine gelmiş durumda. Bizim bu konuda talebimiz devletin esnafa özellikle faizsiz kredi desteği vermesidir. Öyle ki vergi mükellefi olan bazı esnafımız sosyal yardımlaşmanın verdiği bin TL'lik yardıma kendini muhtaç görme durumuna kadar düştü. Dolayısıyla esnafımızın belini doğrultabilmesi için devletten özellikle esnafımıza faizsiz kredi desteğinin verilmesini talep ediyoruz. Faiz olayından kurtulmadıkça da hiçbir hususta belimizi doğrultamayız." diye belirmişti.
REHABİLİTASYON MERKEZLERİ DE ZOR DURUMDA
Bursa'da 3 Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi sahibi Abidin Gökhan, sadece devlet desteğiyle ayakta duran eğitim kurumlarının, Kovid-19 sürecinde kepenk kapatmaması için devletin desteğine ihtiyaç duyduklarını söyledi. Koronavirüs tedbirleri kapsamında okulların kapatılmasıyla birlikte özel eğitim kurumları da kapatıldı. Özel eğitime ihtiyaç duyan engelli çocuklara eğitim veren ve sadece devletin verdiği ödenekle çalışan Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezleri, bu süreçte kapalı kaldıkları ve devletten herhangi bir destek alamadıkları için kapanma riski ile karşı karşıyalar. Gökhan, bu süreçte yaşadıkları sıkıntıları İLKHA muhabirine anlattı. Koronavirüs sürecinde özel eğitime ihtiyaç duyan ve eğitim almadıklarında gerileme yaşayan çocuklarla birlikte kurumlarının da olumsuz etkilendiğini hatırlatan Gökhan, bu tür işletmelerde çalışan birçok personelin kısa çalışma ödeneğinden faydalanamadığını, kurum sahiplerinin hem personel maaşları hem de kiralarını ödeyemediğini söyledi.
"BU SÜREÇ BİRAZ DAHA UZARSA, BİRÇOK KURUM KAPANACAK"
Özel eğitim alanının hassasiyetine vurgu yapan Gökhan, "Zor zamanlardan geçtiğimizi biliyoruz. Özel eğitim alanının ne kadar hassas bir alan olduğunu da biliyoruz. Maalesef devlet bu noktada bize herhangi bir yardımda bulunmadı. Allah muhafaza bu kurumlar kapanırsa, bu çocukları tekrar toparlamak zor olacak. Onun için devlet yetkililerinin Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerini ekonomik olarak rahatlatacak tedbirler alması gerekir. Bu süreç biraz daha uzarsa, üzülerek belirtmeliyim ki birçok kurum kapanacak ve bu çocuklar eğitimden mahrum kalacaklar."