Suudi Arabistan Maliye Bakanı Muhammed Cadaan, geçtiğimiz günlerde Al Arabiya televizyonuna verdiği röportajda, Krallığın mali durumuyla ilgili önemli bir veriyi paylaştı.
Suudi yetkili, bir süreden beri bütçe açıklarını kapatmak için rezervleri kullandıklarını, 5 yılda bu yana 1 trilyon riyal (yaklaşık 266 milyar dolar) harcadıklarını söyledi.
Suudi Bakan açıkladığı bu sayı ile, bir süredir medyada yer alan "Suudi Arabistan'ın rezervleri eriyor" iddialarını doğrulamış oldu.
Bakanın söz ettiği 5 yıl, tam olarak 2015'in başında tahta oturan Kral Selman bin Abdülaziz'in dönemini ifade ediyor.
Suudi Arabistan Para Kurumunun (SAMA) verilerine göre, 2014'ün aralık ayında “Toplam Varlık Rezervi” 2 trilyon 746 milyar riyal (725 milyar dolar) iken, tahta Kral Selman bin Abdulaziz geldikten sonra bu rakam düşüşe geçti.
2019'un aralık ayına gelindiğinde, toplam varlık rezervi 1 trilyon 873 milyar riyal (499 milyar dolar) oldu. 5 yıl içinde Suudi Arabistan rezervleri 226 milyar dolar azaldı.
Bu, yıllık ortalama 45 milyar dolar azalan rezervlerin 3'te 1'inin kaybolduğu anlamına geliyor.
Yılın başından bu yana geçen 4 aylık süreyi de göz önünde bulundurursak, Suudi yetkilinin söz ettiği 266 milyar dolarlık harcama, varlık rezervlerinin bu yılki rakamlarında düşüş eğiliminin daha da hızlı olabileceğine işaret ediyor.
Riyad, Yemen'de aylık 5 milyar dolar harcıyor
Röportajda tüm dünya ekonomilerini zorlayan COVID-19 salgını ve çöken petrol fiyatlarına odaklanan Suudi Bakan, koronavirüsün henüz olmadığı 5 yıllık dönemde 266 milyar doları eriten asıl nedenlere değinmedi.
Suudi varlık rezervlerini tüketen harcama kalemlerinin başında, Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Savunma Bakanı Muhammed bin Selman liderliğinde Yemen'de İran yanlısı Şii Husilere karşı başlatılan savaş geliyor.
Zira “Arabi 21” haber portalına göre, Yemen'deki savaş Suudi Arabistan'a aylık 5 milyar dolar maliyet yüklüyor. Bu, 5 yılda devlet hazinesinden yapılan harcamalarla aşağı yukarı denk.
Devlet varlık fonları bakımından 10'uncu sırada
Riyad'ın Yemen'de sürdürdüğü maliyetli savaş, 2013 yılında Mısır'da finanse ettiği darbe, diğer Arap ülkelerindeki müdahaleleri, ABD'den satın aldığı silahlar ile "Vizyon 2030" kapsamındaki mega projeler, ülkenin toplam para rezervlerine açık bir şekilde yansıyor.
Petrol zengini Körfez ülkeleri arasında “büyük abiyi” temsil eden Riyad, varlık fonları bakımından "bazı kardeşleri" tarafından gölgede bırakılıyor.
Devlet Varlık Fonları Enstitüsü (SWFI) sıralamasına göre, 320 milyar dolar ile dünyanın 10'uncu en büyük varlık fonuna sahip Suudi Arabistan, 579 milyar dolar ile 3'üncü sırada olan Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) 7 emirliğinden biri olan Abu Dabi ve 533 milyar dolarla 4'üncü sıradaki Kuveyt'ten sonra geliyor.
Petrol fiyatlarındaki düşüş ve COVID-19'un etkileri ağır olacak
Mart ayında Suudi Arabistan'ın petrol arzını yükseltmesinden sonra dünya piyasasında meydana gelen fiyat çöküşüyle Riyad'ın bağımlı olduğu petrol gelirinde de büyük kayıp yaşandı.
COVID-19 salgınının ülke ekonomisine etkilerini de göz önünde bulundurursak, Suudi Arabistan'ın gelecek yıl da olumlu bir tablo ile karşı karşıya kalmayacağını şimdiden görebiliriz.
Bloomberg'de yer alan habere göre, petrol fiyatlarındaki düşüş ve COVID-19 salgınının etkisi altında Suudi Arabistan'ın Gayri Safi Milli Hasılası (GSMH) bu yıl yüzde 3 küçülebilir. Bu, 2017'den beri ilk, 1999'dan bu yana ise en büyük küçülme demek.
IMF: Körfez ülkelerinin varlıkları 2027'de sıfırlanabilir
Uluslararası Para Fonunun (IMF) 6 Şubat 2020'de yayımladığı rapora göre, "Arap Baharı" adıyla bilinen ayaklanmalardan sonra, Körfez ülkeleri harcamalarında hatırı sayılır bir artış hasıl oldu. Sonuç olarak bu devletlerin tasarruf imkanları kısıtlandı.
Uluslararası kuruluş, petrol varilinin 20 dolar seviyesinde devam etmesi halinde, petrol ihracatçısı Körfez ülkelerinin toplam varlık hacminin 2027'de sıfırlanabileceği sonucuna vardı.
Bölge devletleri, ekonomilerinin petrole bağımlılığını aşıp bu ekonomiyi çeşitlendirmek için reformlarını hızlandırmazsa varilin fiyatı 100 dolara kadar yükselse dahi, toplam varlık hacmi 2052'de sıfır noktasını görebilir.