2019 yılını değerlendiren Adıyaman İl Tarım ve Orman Müdürü Adil Alan, IPARD projesine dahil olmayan Adıyaman'a 252 projeyle toplamda 262 milyon yatırım yapıldığını belirtti.
Adıyaman'da 252 projenin desteklendiğini belirten Adıyaman İl Tarım ve Orman Müdürü Adil Alan, "Türkiye genelinde 42 ilimiz IPARD'ta dahil iken 39 ilimiz de dahil değildir. Adıyaman da bu 39 ilden biridir. Bakanlığımız da bu illerin mağduriyetini giderebilmek için kırsal kalkınma projeleriyle pozitif ayrımcılık yaptı. Adıyaman'da bugüne kadar kırsal kalkınmada 12 etap kapsamında toplam 252 projeyle destek vermişiz. Bu projenin toplam yatırım hacmi 262 milyon TL'dir. Bakanlığımızca verilen hibe miktarı da 122 milyon TL ki çok ciddi bir rakamdır. Özellikle bunun 6 etabı benim görev yaptığım dönemde gerçekleşti. 6 etap kapsamında 180 projeye 107 milyonluk bir hibe vermiş bulunmaktayız." dedi.
"Adıyaman'da günlük 80 ton süt satmaktayız"
Adıyaman'ın süt üretim noktasında iyi bir yerde olduğunu ve komşu illere süt satacak noktaya geldiğini belirten Alan, "Adıyaman'ın kalkınması için tarım, tarıma dayalı sanayinin gelişmesi ve özellikle bizim için çok önemli olan sabit yatırım dediğimiz ahırlara verilen destek ki bugün bu desteklerle Adıyaman'da günlük 80 ton süt satmaktayız. Sadece ilimizdeki firmalar değil ulusal firmalar da ilimizden süt almaktadırlar. Bu proje kapsamında 16 seraya, 15 güneş enerji santraline destek verdik. Bitkisel ürünü işleme ve paketlemeye yönelik 92 tesise, 14 çelik siloya, bizim için çok önemli olan ve özellikle son yıllarda değer kazanması ile birlikte ilimizdeki narcıların mağduriyetini gideren 16 soğuk hava deposuna destek verdik. Gerger ilçemizde kırsal turizme destek vererek orada bir otelin kurulmasına destek verdik. 8 projemiz köylerin alt yapısına yönelik projeler olmak üzere, 50 ahır yapımına destek verdik. Toplam 252 projeyle Adıyaman tarımının çevresi bu anlamda gerçekten değişti. Ve şu an biz Türkiye tarımında birinci durumda olduğumuzu rahatlıkla söyleyebiliriz." ifadelerini kullandı.
"Sulanabilir alanlar yüzde 20 oranındadır"
Adıyaman'da sulanabilir alanların artması için yapımı devam eden barajların bitmesi gerektiğini belirten Alan, "Bireysel sulama projelerine baktığımız zaman 2008 yılında başlayan Bakanlığımızın Kırsal Kalkınma Projeleriyle desteklenen toplu basınç sulama sistemleri, tarla içi basınç sulama sistemleri de bizim çok ciddi destek verdiğimiz projelerdir. Bu projelerle bugüne kadar 38 bin 972 dekarlık bir alanda modern basınçlı sulama sisteminin kurulmasına vesile olmuş olduk. Adıyaman geneline baktığımız zaman toptan sulanabilen tarım alanlarımız yüzde 20'dir. Yapımı devam eden Koçali, Gömükan, Çetintepe barajları ile birlikte bu oranımız ilk başta yüzde 36'ya daha sonra da diğer barajlarımızın bitmesi ile beraber 80 alan inşallah sulamaya açılmış olacaktır. Komşu illerimizde bununla ilgili ani bir sulamayla farklı sıkıntılar yaşanabildi. Biz Adıyaman'da olaya pozitif yönden bakıyoruz. Komşularımıza kıyaslarsak sulamada geç kaldık. Su bizden gidiyor, farklı şehirlerimiz faydalanıyor, tabi ki faydalanacak… zira ülkemizin her tarafı bizimdir. Ama biz geç kalmış olmamızla birlikte bundan sonraki süreçte tamamen modern basınçlı sulama sistemlerini destekliyoruz. Çiftçimiz daha bilinçli bir şekilde sulama yapacak ve daha çok gelir elde etmeye çalışacağız inşallah." şeklinde konuştu.
"Adıyaman badem diyarı olacak"
Her geçen gün ekim alanı ve elde edilen ürünün arttığını belirten Alan, "Eylül 2012 yılında Bakanlığımızca düzenlenen Badem ve Fıstık Çalıştayı'nda Adıyaman'ın badem diyarı olabileceğine, arkadaşlarımızla birlikte çalışmaya ve marka şehir olmaya karar verdik. Bugün kaysı denildiği zaman akla Malatya geliyorsa, Adıyaman dediğimizde de akla bir ürün gelmeliydi. Bu tam badem için düşünülmüş bir şeydi. Bundan sonraki süreçte inşallah Adıyaman badem diyarı olacak dedik. 3 bin 500 dekarla başladık. Şu an 71 bin 980 dekarla, alan bakımından Türkiye'de birinci sıradayız. İnşallah 2020 yılında üretim bakımında da birinci sıraya yükseleceğiz. Pazarlama sorununu da çözdük. Sayın Bakanımıza durumu arz ettik. Adıyaman'da badem paketleme, işleme, paketleme tesisinin kurulması gerekiyordu. Kahta Organize Sanayiinde paketleme tesisini kurduk. 10 milyon TL'ye mal olan bu tesis, 16 bin metrekare alana kuruldu. Geçen yıl faaliyete girdiğinde 300 ton ürün almayı hedefleyen tesis 2 bin 272 ton ürün aldı. Sadece Adıyaman'dan değil, İzmir'den, Şanlıurfa'dan, Kahramanmaraş'tan, Malatya'dan ve Diyarbakır'dan badem alındı, Adıyaman'da işlendi. İşlenen bu ürünler paketlenerek ulusal marketlerde satışa sunulmaya başlandı." dedi.
"Badem ile arı bir bütündür ikisi birbirini tamamlıyor"
"Bu çalışmalarımız neticesinde Bakanlık, Türkiye'nin 50. Araştırma Enstitüsünü (Sert Kabuklu Meyve Araştırma Enstitüsü) Adıyaman'a kurdu." diyen Alan şöyle devam etti:
İnşallah en kısa zamanda inşaatına da başlanacak. Türkiye geneli bademle ilgili bütün çalışmaların temeli Adıyaman'da atılmış olacak. Sadece badem değil ulusal anlamda arıcılık çalışmaları da yapılacaktır. Çünkü GAP eylem planı kapsamında bölgemize baktığımız zaman 5 milyon kovan hedefleniyor. Bölgemizde Arı Araştırma Enstitüsü olmadığından Ordu'dan arılarımızı getiriyoruz. Ordu ile Güneydoğu arasındaki iklim farklılığından dolayı dönem dönem ana arılarımızda bazen sıkıntılar yaşadığımız oluyor. Bundan dolayı bölgemize ait arıları geliştirip bölgeye bunu yayma kanaati getirdik. Badem ile arı bir bütündür, ikisi birbirini tamamlıyor. Bunları birbirinden ayırmamız mümkün değildir. Çünkü çiçek döneminde arının döllenmeyi sağlamasıyla bademin verimini yüzde 80 arttırıyor.
"Antep fıstığında Türkiye'de üçüncü sırada bulunmaktayız"
Adıyaman'ın meye ve sebze konusunda gelişme gösterdiğine dikkat çeken Alan, "Adıyaman'da her türlü meyveyi yetiştireceğiz. Antep fıstığında 268 bin dekar alanla Türkiye'de üçüncü sırada bulunmaktayız. 184 bin dekarı Besni ilçemizde bulunmaktadır. Trabzon hurmasında (cennet hurması) 2 bin dekarla Türkiye'de ikinci sıradayız. Sertifikalı tohum konusunda Adıyaman çok iyi durumdadır. Yurt dışına ciddi ihracat yapılmakta. Genel anlamda baktığımızda ceviz, badem, zeytin ve nar konusunda ciddi anlamda gelişme gösteriyor. Samsat Göltarla köyünde iki tane soğuk hava deposu var. Bakanlığımızın desteğiyle sadece bu köyümüzde 4 tane bahçemiz olmuş olacak." ifadelerini kullandı.
"Meyvecilikte ülkenin deposu haline geleceğiz"
"Sebzecilikte özellikle Gölbaşı, Çelikhan bölgesinde belirli bir gelişme olmaktadır." diyen Alan şöyle devam etti:
Genel anlamda baktığımızda arazi varlığımızın çok yüksek olmadığını biliyoruz. Öyleyse biz meyvecilikte ülkenin deposu haline geleceğiz. Ve bu anlamda da çalışmaya devam ediyoruz. Sebzeci ve çiğköftecilerin ham maddelerini Adıyaman'dan karşılanmasını bekliyoruz. Son yıllarda burada ürün alımına başlandı. Biz onların biber, bulgur ve diğer bütün ihtiyaçlarını karşılama çabası içerisindeyiz. Kırsal kalkınma projelerinde Besni ilçemizde sarımsak fabrikasına destek verdik. Ve yıl içerisinde faaliyete geçecek. Bundan sonraki süreçte özellikle Tut ilçemizde yetişen sarımsağımız burada işlenecek. Sadece Türkiye'ye değil aynı zamanda yurt dışına da ihraç edilecek. Tut ilçesinde yetişen organik dutlarımız belli bir aşamaya geldi. Artık onlar da yavaş yavaş yurtdışına açılmaya başladı. Burada kurulan soğuk hava deposu ve meyve işlem paketleme tesisi faaliyete girdi. O çalışmalarımız da devam etmektedir. Bu anlamda baktığımızda Adıyaman meyvecilikte bir merkez haline gelmiş.
"Tarladan sofraya gıda güvenirliği bizim için çok çok önemlidir"
İl genelinde 7 ekiple sürekli gıda denetimleri yaptıklarını söyleyen Alan, "İlimiz geneline baktığımız zaman gıda güvenirliğine yönelik çok ciddi çalışmalarımız var. Sayın Bakanımızın bizlere talimatı vardır. Tarladan sofraya gıda güvenirliği bizim için çok çok önemlidir. Ondan dolayı il genelinde toplamda 7 ekiple sürekli gıda denetimi yapıyoruz. İlimiz geneline baktığımız zaman gıda işletme sayımız 779, yem işletme sayısı 147, gıda satış toplu tüketim 2 bin 677, diğer kurum ve meskenlerle beraber 178 olmak üzere toplamda 3 bin 871 tane işletmemiz vardır. Bu işletmelerle ilgili bugüne kadar 8 bin civarında denetim yaptık. 147 numune aldık. İdari yaptırım olarak bugüne kadar 8 firma hakkında suç duyurusunda bulunduk. Ve bunların bir kısmına da idari para cezası uyguladık. Alo 174 gıda hattı kapsamında 178 şikâyet gelmiş. Bu şikayetlerle ilgili bütün işlemler yapılmaktadır. Bakanlık tarafından açıklanan listede son yılda Adıyaman'da firma bulunmamaktadır. Ancak bundan önceki yılda Adıyaman'da bir firma bulunmaktaydı. Kebapta, lahmacunda tek tırnaklı et tespit edilmişti. Adıyaman'da şu an o anlamda herhangi bir sıkıntı yok. Bizler de sahada denetimlerimize devam ediyoruz." dedi. (Cemil Özdaş-İLKHA)