Batı ülkeleri 8 Temmuz'da yayınladıkları bir bildiriyle Çin'in Sincan bölgesindeki Uygur Müslümanlarına yönelik eylemlerini ve toplu tutuklamaları kınadı.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet'e seslenen mektup BM'yi Çin'e baskı yapmaya ve bölgeye BM uzmanı göndermeye çağırıyordu.
Bildiri üzerine harekete geçen Michelle Bachelet, Çin'in "eğitim merkezi" dediği "toplama kamplarına" gitmek için izin istediği belirtildi.
Bundan beş gün sonra ise şaşırtıcı bir şekilde aralarında İslam ülkelerinin bulunduğu 37 ülke, BM'ye Çin'in politikalarını desteklediklerini belirten bir mektup gönderdi. Mektupta "Terörizm ve aşırılıkla ağır şekilde yüzleşen Çin, mesleki eğitim ve öğretim merkezleri kurmak da dahil olmak üzere Sincan'da bir dizi terörle mücadele ve önlemi almıştır" ifadeleri yer aldı.
İmzacı ülkeler arasında birçok Afrika ülkesiyle birlikte, Kuzey Kore, Venezuela, Küba, Belarus, Myanmar, Filipinler, Suriye Pakistan, Umman, Kuveyt, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri de yer aldı.
Çin'i savunan bu mektupta Pekin yönetiminin aldığı önlemler sonucunda son üç yıldır söz konusu bölgede (Doğu Türkistan-Sincan) terör eylemleri geçekleştirilmediği kaydedildi.
KATAR İMZASINI ÇEKTİ
Bloomberg'den Zainab Fattah'ın haberine göre Katar o mektuptan imzasını çekti.
Ülke, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi Başkanı Coly Seck'e 12 Temmuz tarihli mektuptan çekilme kararını bildirdi.
Katar hükümeti iletişim bürosu ve BM, arama ve maillere dönüş yapmadı.
Katar BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Ali Khalfan Al Mansouri, 18 Temmuz'da Coly Seck'e şu ifadeleri yazdı:
"Uzlaşma ve arabuluculuk odağımızı dikkate alarak, yukarıda belirtilen mektubun ortak olarak imzalanmasının dış politikadaki kilit önceliklerimizi tehlikeye atacağına inanıyoruz. Bu bağlamda tarafsız bir duruş sürdürmek istiyoruz."
NEDEN KARAR DEĞİŞTİRDİ?
Katar, dünyanın en büyük sıvılaştırılmış doğal gaz ihracatçısı. Çin ile bağlarına zarar vermek istemez.
Bloomberg tarafından derlenen verilere göre Çin, Katar'ın 2018'de üçüncü büyük ticaret ortağıydı ve toplam ticaret 13 milyar dolar civarındaydı.
Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad El Sani, Ocak ayında Çİn'i ziyaret etti ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'e "esbi ve iyi bir arkadaş" şeklinde hitap etti.
Ancak Katar, iki yıldır Suudi Arabistan, BAE, Bahreyn ve Mısır'ın başlattığı bir ambargoya maruz kalıyor. Bu sebeple Katar, Avrupa ve Amerika ile iyi ilişkiler kurmak istiyor.
Ağustos ayının başında Pakistan'dan ayrılmak durumunda kalan Doğu Türkistanlı Ablikim Yusuf'un, Katar'ın Doha Havalimanı'nda Çin'e iade edilme tehlikesi ABD'nin Yusuf'u kabul etmesiyle sonuçlanmış 6 Ağustos'ta Yusuf Çin'e iade yerine Doha'dan ABD'ye uçmuştu.
BM'NİN MEKTUBUNU İMZALAYAN ÜLKELER
8 Temmuz tarihli BM mektubunu imzalayna ülkelerin güncel imzacıları:
Avustralya, Avusturya, Belçika, Kanada, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, İzlanda, İrlanda, Japonya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Hollanda, Yeni Zelanda, Norveç, İspanya, İsveç, İsviçre, İngiltere.
ÇİN'E DESTEK MEKTUBUNU İMZALAYAN ÜLKELERİN GÜNCEL İMZACILARI
Cezayir, Angola, Bahreyn, Belarus, Bolivya, Burkina Faso, Burundi, Kamboçya, Kamerun, Komorlar, Kongo, Küba, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Mısır, Eritre, Gabon, Kuveyt, Laos, Myanmar, Nijerya, Kuzey Kore, Umman, Pakistan, Filipinler, Katar, Rusya, Suudi Arabistan, Somali, Güney Sudan, Sudan, Suriye, Tacikistan, Togo, Türkmenistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Venezuela, Zimbabve