Erkek çocuklarında bir yaşına kadar görülebilen yaklaşık yüzde 4 oranında inmemiş testis sorununun tedavi edilmediği takdirde birçok ciddi sayılabilecek sağlık sorunlarına, özellikle de okul çağında çocuklar üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çeken uzmanlar, önemli uyarı ve tavsiyelerde bulunuyor.
Erken doğan prematüre bebeklerde bu oranın yüzde 33'lere kadar, çocuklarda cinsiyet ile ilgili şüphelere ve kendine güven sorununa neden olabilen inmemiş testis sorunu, el muayenesi ile tespit edilerek ameliyatla başarılı bir şekilde tedavi edilebiliyor. Memorial Dicle Hastanesi Çocuk Cerrahisi Bölümü’nden Op. Dr. Taner Kamacı, çocuklarda inmemiş testis sorunu ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Prematüre bebeklerde daha sık görülüyor
Halk arasında inmemiş testis olarak bilinen kriptorşidizm; testislerin doğuştan torbaya inmemesi durumudur. Testislerin torbadaki normal yerinde olması sağlıklı testis gelişimi, hormon ve sperm üretimi için mutlaka gereklidir. İnmemiş testis sıklığı zamanında doğmuş bebeklerde yüzde 2-4 iken, bu oran erken doğmuş yani prematüre bebeklerde yüzde 20-33 gibi çok yüksek bir oranda görülmektedir. İnmemiş testis çoğunlukla tek taraflı görülmekle birlikte bazen iki taraflı da görülebilir. Ancak bazı durumlarda testisler karın içinde kalmış olabilir ve dışarıdan hiç belirlenmeyebilir.
Tanı ve tedavide ailenin dikkati önemli
İnmemiş testis tanı ve tedavisi, ebeveynlerin erkek çocuklarının torbalarını kontrol etmeleri ve bu sorundan şüphelenmeleriyle başlar. Bu durumda bir çocuk cerrahisi uzmanı tarafından yapılacak fiziki muayene ile tanı kesinleştirilir. Bazı vakalarda radyolojik tetkiklerden ve hormonal testlerden de faydalanılabilir. Ayrıca inmemiş testise başka anomaliler de eşlik edebilir. Tek taraflı inmemiş testis olgularında ek inceleme yapılmasına gerek kalmazken, iki taraflı inmemiş ve karın içinde kalmış testis varlığında eşlik edebilecek ek anomalilerin mutlaka araştırılması gerekmektedir.
Ameliyat tedavi için altın standart
Doğuştan inmemiş testis sorunu olan bebeklerde, 6'ıncı aya kadar testislerin kendiliğinden torbaya inmesi beklenir. Ancak bir yaşına kadar torbaya inmeyen testisin artık kendi kendine inmesi beklenemez. Tedavi edilmezse 1-2 yaşından sonra inmemiş testislerde ciddi sorunlar görülebilir. Hastalığın tedavisinde altın standart ameliyattır. Bu yüzden inmemiş testis hastaları en ideal yaş aralığı olan 6 ay-1 yaş arasında ameliyat edilmelidir. İnmemiş testis tedavisinde hormon tedavisi de seçenekler arasındadır. Eskiden daha sık uygulanan hormon tedavilerinin başarı oranlarının çok düşük olduğunun anlaşılması nedeniyle günümüzde daha az tercih edilmektedir. Kasık kanalında tespit edilebilen testisler çoğu zaman yaklaşık 30 dakika süren ameliyatlar ile rahatlıkla torbaya indirilebilmektedir. Testislerin bulunamadığı hastalarda öncelikle radyolojik tetkikler ile tespit edilemeye çalışılır. Bazı durumlarda yine laparoskopik yani kapalı yöntem ameliyat ve kamera yardımı ile karın içi incelenir ve testis, karın içinde bulunursa torbaya indirilir.
Hormon ve sperm üretiminin bozulmasına, kısırlığa, kasık fıtığına neden olabildiği gibi testis kanseri görülme riski 4-10 kat artar. Testis damarları etrafında dönebilir ve testisin kanlanması bozularak kaybedilebilir. Yukarıda kalan testis travmaya maruz kalabilir. Testisin torbada olmamasından kaynaklı psikolojik sorunlar yaşanabilir. Tartışmalı olmakla birlikte inmemiş testisin, diğer tarafta bulunan ve sağlıklı olan testise de zarar vereceği gibi riskler taşımaktadır." dedi. (Ramazan Zeren – İLKHA)